III.

O TWÓRCZOŚCI.

 Nic nie ma nowego pod słońcem—jest to frazes banalny, który uzupełnić można dodatkiem, że nowością nie jest ani słońce na niebie, ani samo niebo. W imię zasady fizycznej zachowania sity, bez

względna twórczość, stworzenie czegoś z niczego, jest rzeczą niemożliwą. Wszystko w świecie fizycznym jest wynikiem przemiany siły. Ciepło zamienia się na pracę, praca na ciepło, ruch mechaniczny na światło i elektryczność, światło i elektryczność na ruch mechaniczny i t. d. i t. d.

 Twórczość z niczego sprzeciwia się także najprostszym zasadom logicznym i dla tego jej istnienie oddawna, przed wykazaniem prawa zachowania siły, zaprzeczanem było przez głębszych myślicieli i metafizyków. Nicość jest abstrakcyą, pozbawioną wszelkiej podstawy poza samym umysłem myślącym. Jedyną rzeczywistością, wszystko bezwględnie wypełniającą, jest byt, czynnik dodatni, pozytywny istnienia. Tylko jego działanie wytwarza w umyśle pojęcia o treści realnej. Dla tego bytowi przeciwstawiać nie można nicości,