342      XV. ESTETYKA. wego i artystycznego rozwoju ludzkości od zawiązku pierwszych społeczeństw do początków sztuki Chrześciańskiej, 1888.

Mając tutaj jedynie na względzie estetykę jako naukę, zaznaczyliśmy dla jej uzupełnienia tylko prace, wydane u nas z zakresu powszechnej historyi sztuki; pomijamy jednak już specyalne studya nad dziejami swojskiej sztuki, dokonane przez takich zasłużonych badaczy na tem polu, dawniejszych i współczesnych, jak: baron Edw. Eastawiecki, hr. AL Przeździecki, Sobieszczański, J. I. Kraszewski, Podczaszyński, Stronczyński, J. Łepkowski, Wł. Łuszczkiewicz, Maryan Sokołowski, Jul. Kołaczkowski, Mathias Bersohn, Stan. Tomkowicz i inni. Podobnież nie wymieniliśmy prac dość licznych autorów specyalnych teoryj poezyi i muzyki, napisanych po większej części w celach pedagogicznych.

3. Treść estetyki.

 Jako nauka o pięknie, estetyka zająć się musi zarówno określeniem ogólnych własności piękna, jak i rozbiorem jego szczegółowych objawów. Dla tego najodpowiedniej podzieloną być może na dwie główne części: ogólną i szczegółową.

 Podstawami dla wykrycia własności piękna, zarówno ogólnych, jak i szczegółowych, są: 1) Upodobanie estetyczne, jako objaw podmiotowy, 2) Piękno natury, jako objaw przedmiotowy, i wreszcie 3) Sztuka piękna.

 Dla pełnego naukowego i krytycznego rozwoju swej treści, estetyka koniecznie czerpać winna z tych trzech źródeł. Ograniczenie się jednem z nich, bez należytej uwagi na inne, doprowadza do pojęć skrzywionych o pięknie, które z natury rzeczy pociągają za sobą błędne poglądy na ocenę piękna, jak i w ogóle na wszelkie kwestye estetyczne.