XV. ESTETYKA.     313

 z działania zmysłów (Wissenschaft von den Prinzipien der Sinnlichkeit).             

 Na trzydzieści lat przedtem jednak inny myśliciel, profesor filozofii we Frankfurcie nad Odra, ALEKSANDER BOGUMIł BAUMGARTEN, wydał dzieło pod tą samą nazwą Aesthetica, 1750 r. w którem, opierając się również na rozbiorze wrażeń zmysłowych, dochodził do wniosku, że estetyka jest nauką o udoskonaleniu zmysłowego poglądu na rzeczy. Doskonały zaś pogląd zmysłowy na rzeczy, pogląd, przedstawiający wrażenia zmysłowe w odpowiedniem uporządkowaniu i budzący wskutek tego zadowolenie i upodobanie, nazywał pięknem, a z tego stanowiska estetykę określał jako naukę o pięknie (Theorie des Schönen, philosophia poetica). Określenie to estetyki stało, się z czasem powszechnem, pomimo opozycyi KANTA i jego zwolenników, tak, że dzisiaj wyrazy estetyka, estetyczny, używają się tylko w związku z pojęciem o pięknie. W ostatnich czasach pojawiły się wprawdzie poglądy, ograniczające przedmiot estetyki rozbiorem samej tylko sztuki pięknej albo artyzmu. Tak np. EUG. VERON W dziele L'esthetique, 2-gie wyd. 1883, określa estetykę jako naukę o pięknie w sztuce (la science du beau dans l'art), mając przy tem na myśli badanie filozoficzne objawów geniuszu artystycznego (l'étude philosophique des manifestations du génie artistique). Jest to jednak określenie zbyt ciasne, które doprowadziło do lekceważenia samego piękna w sztuce, bo piękno nie jest jedynie własnością dzieł sztuki, lecz przedstawia się nam także w utworach przyrody, a jasne pojęcie o jego treści i jego udziale w twórczości artystycznej nabrać można tylko na podstawie wszechstronnego zbadania jego objawów. Z tego wynika, że nauka o pięknie w sztuce stanowi tylko jedną część ogólnej nauki o pięknie, którą właśnie jest estetyka, w różnicy od filozofii sztuki.

 Pogląd na historyą i literaturę estetyki wykazuje szczegółowo, że jedynie określenie jej jako nauki o pięknie za