312      XV. ESTETYKA.

 niu kwestyj spornych na tem polu,—a kwestyj spornych nie brak w żadnej nauce, więc są i w estetyce,—ten przecież co najmniej obeznany być musi z istotnym stanem tych kwestyj i z dotychczasowemi próbami ich rozwiązania, a zatem musi mieć pojęcie o przedmiocie estetyki jako nauki i o jéj dziejach.

 Zbyt częste zaniedbanie u nas tej tak prostej, tak elementarnej prawdy i potrzeba przypominania jej ciągle na nowo jest smutnym objawem stanu studyów estetycznych u nas; objawem tern przykrzyjszym, że wykazuje dowodnie, jak mało dotąd przyczyniły się do naszego wykształcenia estetycznego odnośne prace KREMERóW, LIBELTóW, TRENTOWSKICH.

 W celu przeciwdziałania, wedle możności, temu złemu, pragnąłbym w niniejszym artykule zaznajomić szerszą publiczność z zasobami naukowemi estetyki i przedstawić w krótkich zarysach: 1) określenie estetyki, 2) historyą i literaturę estetyki i 3) treść estetyki. Może przy tej sposobności niektórzy, piszący u nas o sztuce, a odzywający się przy tem z lekceważeniem o estetyce, dowiedzą się, co to jest właściwie estetyka i z jakich źródeł zaczerpać winni wiadomości, zdolne rozjaśnić ich pojęcia estetyczne.

1. Określenie estetyki.

 Nazwa estetyki pochodzi od greckiego wyrazu αϊσυησς, co znaczy wrażenie zmysłowe. W dosłownem tedy znaczeniu estetyka jest nauką, mającą za przedmiot działanie zmysłów i ich bezpośrednie wytwory.

 W tern dosłownem znaczeniu używa tej nazwy KANT, który pierwszą cześć swego dzieła: Krytyka czystego rozumu, 1781 r. nazywa Estetyką i określa ją jako naukę o zasadach zmysłowego poglądu na rzeczy, t. j. poglądu, wynikającego