XIII. O TEATRZE POD WZGLĘDEM ESTETYCZNYM I SPOŁECZNYM. Jedną z najpotężniejszych potrzeb człowieka, podniecających praktyczną działalność tak całych narodów, jak i pojedynczych ludzi, jest potrzeba upiększenia i idealizowania naszego bytu ; potrzeba zadosyć uczynienia różnorodnym wymaganiom poczucia estetycznego. Prawda, że w naszych pozytywnych czasach stało się modą lekceważyć wszelką idealność, wyśmiewać wszystko, co nie przynosi dotykalnej, czyli jak zwykle mówią, praktycznej korzyści. Dążność do dobrobytu materyalnego stała się hasłem dla znacznej liczby uczonych i nieuczonych naszego czasu. „Przedewszystkiem, mówią oni, należy dbać o to, aby większość ludzi miała co jeść i co pić, w co się ubrać i czem zaspokoić najbardziej naglące potrzeby fizycznego życia. A gdy ten cel będzie osiągniętym, to wtedy dopiero czas myśleć o nauczaniu, umoralnieniu i uszlachetnieniu ludzi."