II. OBJAWY PIĘKNA. Piękno nie jest oderwanem pojęciem, ideą abstrak cyjną, jak uczyli koryfeusze jednostronnej idealis tycznej estetyki, począwszy od PLATONA. Przedstawia się nam ono w całym szeregu rzeczywistych objawów, które, oddziaływając na nas, wywołują w nas pewne charakterystyczne uczucia, wchodzące w skład zado wolenia estetycznego (zob. wyżej str. 12 i nast). Z tego wynika, że piękno przedstawić można z należytą jasnością, źe tak powiem poglądowo, tylko przez wydanie utworu, łączącego rozliczne jego znamiona w jedną całość artystyczną. Dusza ludzka odczuwa piękno tylko wtedy, gdy ono samo bezpośrednio na nią oddziaływa; gdy ono samo duszę przenika, o jej struny uderza i ją harmonijnie nastraja. Piękno jest aniołem czuwającym nad harmonią duszy ludzkiej; gdzie ono się zjawia, tam drgająca w zachwycie dusza łączy wszystkie swe poruszenia, niby dźwięki, w jeden hymn radości i uwielbienia!