ibi nullus personaliter fuerit, tunc pena promulgetur specialiter in illos, qui prineipales in exercitu fuerint; nec aliquoraodo elata in eos sentencia excommunicacionis relaxetur, donec de dampnis et de injuria fuerit satisfactum. Preterea preeipimus, ut qui ecclesiam vel cimiterium violauerit, vel qui fuerit de principalioribus illius exercitus, qui hec commiserit, pena puniatur, donec per ipsum de omni injuria sancte ecclesie fuerit satisfactum: et ecclesie omnes, in quibus habuerunt jus patronatus, sint suspense, nec in eis, in quacunque dyocesi fuerint, diuina officia celebrentur. Vastaciones et depredaciones ecclesie, propter quamcunque guerram fieri prohibemus; et cum alique per rapinam fuerint spoliate, princeps exercitus tamdiu in exeommunicaeione teneatur, donec de omnibus dampnis satisfaciat conpetenter. (§. 5.) Item statuimus, quod si quis ex principibus vel aliquis de magnatibus et ceteris quibuscunque, juramento facto 1, maxime in presencia alicuius episcopi, contrarium suo juramento fecerit, episcopus suus dyocesanus, coram quo 2 prestitum est sacramentum, perjurum excommunicet ct tamdiu faciat euitari, donec satisfaciat, vel sufficientem causam coram episcopo eodem assiguauerit et probauerit, quare fecit in contrarium 3: et si ille episcopus, coram quo juramentum fuerit factum, [causam illam non acceptauerit, ] 4 et si non satisfecerit, suus dyocesanus factum tale denunciet illius ordinario, et ille excommunicet eum secundum predictam formam. Et si dux aliquis tali perjuro aliquod castrum dederit, et post tale perjurium abstulerit vel destruxerit 5, in illo castro toto tamdiu non cclebrentur officia diuina, donec dux eidem castrum reddat, vel ipse de perjurio satisfaciat, sicut debet. (§. 6.) Item precipimus omnibus religiosis, euiuscunque regulc sint, quod judicia sccularia inter principes seu intor alios laijcos non pertractent discurrentes de claustris suis, nisi sit abbas, vel alius prineipalis prelatus, vel alius minor, qui faciat hoc de precepto sui superioris speciali, vel utilitat" domus vel ecclesie. Precipimus abbatibus eorum, ut tales in claustris suis recludant; et si abbates in hoc negligfntes fuerint, nos eorum negligenciam, prout decreuerimus, puniemus. (§. 7.) Item precipimus, quod viri claustrales in secularibus ecclesiis personaliter non deseruiant, nec aliqua ibi conuersentur occasione. (§. 8.) Item, cum absurdum sit et iniquum pro bono mala retribuere, statuimus, ut quicunque clericus, maxime beneficiatus in aliqua ecclesia, contra honorem siue utilitatem ecclesie vel prelati sui, aliquo consilio vel auxilio astiterit alicui persone seculari, quia indignum se reddit beneficio eius, quod inpugnat, eodem beneficio pcr dyocesanum suum priuetur: similiter, si sui capituli secreta prodiderit: quod factum, si ncgauerit, et super hoc infamatus fuerit et suspectus, purgacio ei per episcopum secundum quantitatem infamie indicatur; quam, nisi prestiterit, pena predicta puniatur: et si qui tales sunt, qui ecclesiastica beneficia non habent, in illa ecclesia spem promocionis 6 non habeant, quam inpugnant. (§. 9.) Ttem, cum sciamus multas constituciones a nostris antecessoribus editas, iu quibus late sunt contra transgressores excommunicacionis seu interdicti sentencie, que et 7 verborum obscuritatem, et periculum multarurn continebant animarum, eas in irritum reuo- 1) juramenta facta (!) rkpm.— 2) coram quibus (!) rkpm.— 3) Reszty, aż do końca peryodu, brakuje w Bibl. Warsz.— 4) Słowa w klamrze zawarte na mój domysł przywróciłem. Tc, lub tym podobne oczewiscie błędem pisarza opuszczone są w rękopismie.- 5) Znów przez jawny błąd pisarza, słowa tę przerzucone w rękopiśmie, zagmatwały cały sens pierwotny. Czytamy tam: et post tale perjurium dur aliquis tali perjuro aliquod castrum dederit et abstulerit vel destruxcrit, in illo i t. d.— W Bibliot. Warsz. zaś czytamy: »Et si post tale perjurium dux aliquis tali perjuro aliquod castrum dederit, in illo i t. d.— 6) provisionis, Bibl. Warsz.— 7) que ad verborum, rkpm.— W Bibl Warsz. całą resztę tego 44