Zbiór STATUTÓW SYN0DALNYCH POLSKICH POWSZECHNYCH w prowincyi Gnieźnieńskiej. Wiadomość o niniejszym zbiorze. Przynoszę zbiór najdawniejszych polskich ustaw synodalnych, a mianowicie Statutów prowincyonalnych Metropolii Gnieźnieńskiej. Z tych, które tu się mieszczą, były tylko niektóre wyimki w dawnych zbiorach, publikowanych od XVgo już wieku przez kilku Arcybiskupów Gnieźnieńskich; a niedawno, Statuta Pełki, Janusza, i Jarosława Arcybiskupów, były podane w czasopimach dwóch krajowych 1. Do ogłoszenia Statutów Synodów prowincyonalnych po­służył mi główniej autentyk zbioru onychże, wydany przez samego Arcybiskupa Jarosława Bogoryę, i pod jego pieczęcią wprost z Synodu Kaliskiego r. 1357 przesłany nieobecnemu na tym Synodzie Przecławowi Biskupowi Wrocławskiemu. Z polecenia Jarosława zbiór ten prze­pisany został przez Jana syna Piotra z Nowego Miasta kleryka Krakowskiego i Notaryusza dla kapituły Wrocławskiej na 20ty pergaminowych kartach formatu arkuszowego, oprawnych współczesnie w pokrowiec z pergaminu grubszego. Przez wszystkie rękopisma karty przewleczony jest sznurek jedwabny zielony od pieczęci Jarosława, której dziś już nie ma; lecz jeszcze przed kilką laty oglądał ją i opisał niebożczyk Stenzel uczony Professor Wro­cławski, robiąc sobie odpis tego ważnego pomnika. Była ona z wosku żółtego, w mocnej twardego wosku skorupie, i wyobrażała Arcybiskupa siedzącego na krześle, z prawą ręką do benedykcyi wzniesioną, a w lewej trzymającego pastorał: u podnóża na tarczy podługowatej widoczny był herb Bogorya, bez przydatków hełmu i pawia. Okólny napis pieczęci był: „S. JAROSLAY. DEI. GRA. GNEZNEN. ARCHIEPI". Pismo XIVgo wieku, haczykowato, w jednej kolumnie przez szerokość stronnicy, atoli z szerokiemi z obu stron zostawionemi marginesami, na których gdzie niegdzie glossowane treścice rozdziałów. Xa zewnętrznej stro­nie pokrowca z przodu czytamy: „Oblatum per M. L. de Frankinstein hora tereiarum in „domo domini Judicis XVII. Xbris". Z innych trzech małych napisów na wewnętrznej i ze­wnętrznej stronie pokrowca, jeden tylko późniejszej ręki jest czytelnym: ,,Statuta Synodalia „per Archiepiscopum confirmata", i pod nim niżej: „Archiepiscopus Guesnensis . . . ". 1) Bibl. Warsz Tom XLI. pag 101 i nast. i Gazeta kościelna (Pozn.) R. IV. str. 345 i nast. 42.