VI. Item statuimus, quod quilibet cmeto in manso residens, allodium, ubi quadraginta cassulae 1 manipulorum comprehendi possint, facere debet. VII. 2 Item statuimus, quod quilibet cmeto, de quolibet manso culto et possesso, debet suo domino, apud 3 quem residet, ad quodlibet festum S" Martini, censum una cum auca solvere4. VIII.5 Item statuimus, quod quando aliquis homo 6, post mortem primae uxoris, aliam ducere voluerit, habitis pueris, filiis et filiabus quotcumque cum prima uxore7, tunc pater bona hereditaria cum eisdem pueris primae uxoris per medietatcm dividere tenetur 8. Si autem pater 9 mortuus fuerit, pueris post se relictis, tunc omnia bona filiorum primae et secundae uxoris insimul conjungi debent, et deinde inter pueros uxoris utriusque dividantur 10: et sorores de dictis bonis 11 hereditariis paternis, post mortem patris debent per fratres dotari, alias wyposaiony być 12 IX. Item, quum aliquis militum vel nobilium, vel aliorum hominum 13 jure acquireret cri- nale in aliquo hominum, extunc debet XV sexagenas grossorum eidem in paratis solvere 14; et si paratas non habuerit pecunias, extunc debet dare agrum mensurando l5, ubi triginta modii possint seminari, alias spądy, et ad quemlibet modium debet addere tres currus foeni, seu pratum, in quo tales currus possint recipi et falcari 16. Si vero non habuerit agrum pla- num 17, tunc addere debet rubetum, ita quod semper habeat suum; seu 18 aliquam obligatio- nem sibi dare debet, vel si talis habet aliquid locati, vulgariter osadzonego 19, etiam debet addere eidem 20. X. Item, dominus Siemovitus 21 Dux talem statuit articulum, videlicet: quod si aliquibus hominibus terminus 22 assignaretur ad conspectum domini Ducis, post 23 ipsius felicem in- gressum, die tertia debent comparere. Sed si aliquis ipsorum terminum neglexerit die ter- tia 24, extunc, pro quacumque re habuerit terminum, perdere debet. Sed si 25 dominus Dux inexpectabilis fuerit ad diem tertiam 26, tunc ambo ex utraque parte, rem suam non perdent 27. Gwalt kmiotownie. XI. 28 Item, quando aliquis ausu temerario Item: Gdy kto smialosciq zlq niewieście albo mulieri29 violentiam fecerit, vel puellae vio- wdowie gwalt uczynilby, albo dziewce dzie- 1) ubi quadraginta manipuli possint, D V. mylnie. Tak było z razu i w kod. Sier. IV, lecz starozytna juz ręka błąd poprawita.— 2) Arlykułu tego w kod. Sier IV. nie ma. — 3) ad qucm, D V. — 4) tolvere debet, D V, błędnie powtarzając. — 5) Porownaj Władystawa Jagiełły Stat. Warlski, art. 6ty. — 6) quod aliquis homo D V;— quod quando quiscunque post mortcm, Sier IV.— 7) habitis primis pueris, uno vel pluribus, extunc idem pater bona, D V;— cum prima uxore sive vidua (? va), tunc bona, Sier IV.— 8) cum cisdem pueris per medietatem dividcre tenetur, videlicet prime uxoris. D V;— cum filiis seu pueris prime, Sier IV.— 9) Et si pater mortuus fuerit, pueris el filiis, Sicr IV.— 10) conjungi debent, et dividi uni sicut alteri inter filios utriusque uxoris; Sier IV.— 11) bonis opuszczone w D V. — 12) mortcm patris dotaliciari, D V;— alias wypos. być, opuszczone w Sior IV.— 13) Item nota quando qued (sic) aliquis militum, D V;— Item quando aliquis nobilium aut cuiuslibet hominum, iure, Sier IV.— 14) pcrsolvere, D V;— eidem, opuszczone w Sier IV.— 15) dimmensurando, D V.— 16) possint seminari triginta modij, et prato (sic), ubi possent scindi tres currus feni; Sier IV, resztę, słów wypnszczajnc.— 17) et si non habuerit plenum agrum , Sier IV. — 18) habeat suum; seu, opuszczone wD V.— 19) dare debet, si aliquid locatum, alias oszyedle, Sicr IV.— 20) eciam debet addere eidem, opuszczone w Sier IV.— 21) Siemovitus, opuszczooe w D V. — 22) Dux statuit, quodsi alicui terminus, Sier IV;— videlicet quando aliquibus, D V.— 22) et eius felicem, D V. — 24) ipsorum vcnire neglexerit terminum diei tercie, pro quacunque, Sier IV.- 25) Et si, D V.— 26) ad idcm (!) terciam, D V.— 27) non amittunt. Sier IV. — 28) W dawnem tłómaczeniu Statutow Macieja z Rożana, ten artykuł wtozony jako 17ty do Statulu Ziemowita III. z r. 1377. (Ob. Ks. Ust. str. 135).— 29) mulieri aut virgini violenciam, Sier IV.