integre durabit. Sed si in eisdem triginta annis eadem hereditas non redimetur, extunc idem, qui dictam hereditatem in obligatione ipsa 1 tenuit, cum suis successoribus in perpetuum possidebit, et ille qui eam obligaverat, ipsum non impulsabit, sed eam in aeternum perdet. la. Pakliby to tych trzydzieści leciech ta dzie­dzina przez dziedzica prawego nie była wy­kupiona, tedy ten, który w zastawie ją trzy­mał i trzyma, na wieki ją posiędzie, a ten co ją zastawił, nie będzie jej miał na wieki. VI. 2 Item, si inter quos homines facta esset divisio, ita, quod unusquisque ex fratribus haberet suam portionem, et haec divisio non esset in praesentia dominorum seu Judicum ordinata ad tertium annum, extunc unus alium impedire non debebit, sed potius unus alium permittat in tranquillitate sedere. VII. 3 Item, si inter aliquos lis, guerra 4, seu eontentio aut 5 dissensio evenerit, vel homicidium pcrpetratum, tunc ille, [cujus] pater 6, frater, aut amicus pcr quempiam esset interfectus, rcum tentare et inspicere debet, justum vero non impedire: et si ausu temerario justum et innocentem in domo, seu alibi irritaverit, honore et bonis suis privetur, et magis cum collo fugiet. VIII. Itcm, si contigerit, quod super aliquem hominem inimicus vel quispiam mettertius vel secundus irruerit 7, ipsum vulnerare vel interficere volens, seu aliquod nocumentum ei inferre, et si tunc [illc], super qucm venerant, unum ex 8 eis cognoscere valuerit 9, illum ad judicium citare debet, et ille, qui est pro tali excessu 10 inculpatus, debet suani innocentiam cum testibus expurgare et exbrigare, ita, quod cum eisdem, qui super eum venerant 11, in communitate non fuisset equitatus 12. Dział jakokoli nieutwierdzony, trzema laty uwiekuisczon będzie. Item: Acz między którymi ludźmi stałby się dział, tako, ie każdy z braciej miałby swą część, a ten isty dział niebyłby przez nie przed oblicznością Xiąiąt albo Sędź zrządzony i utwierdzony do trzeciego roku albo lata, tedy jeden drugiego nie ma gabać, ale jeden drugiego, po minieniu trzech lat, w pokoju po­sieść i siedzieć ma przypuścić. O mężobójstwie. Item: Acz między niektórymi ludźmi, któ-regokoliby stadła byli, walka albo zwada przygodziłaby się, tedy on, komu ociec, brat, albo kto z przyjaciół przez niekogo byłby zabit, szukać krzywego i patrzac ma, ale spra­wiedliwego nie ma gabać: pakliby śmiałością zlościicą prawego w domu albo prócza domu nagabał, tedy ten co nagaba, czci i imienia ma być zbawion, a osobnie ze szyją wiarować się musi. O tym, gdy kogo gaba gwałtem. Item: Aczby się przygodziło, żeby niektóry nieprzyjaciel albo ktokoli bądź samotrzeć na czyje albo samowtór na niekogo wrzucił się, ji zabić chcąc, albo jemu niektóre gabanie uczynić żądając, pakli on, na kogo przyszli, jenego z nich poznać może, takiego do Sądu pozwać ma, aten któryż o taki grzech obwinion, ma swoją niewinność ze świadki oczy­ścić, tako, że z nimi nań nie jeździł.— A gdy niewinność oczyści, praw będzie. Pakliby nie oczyścił, tedy w tako wiele win potępion bę­dzie, w jako wielu żałoba nań była, a potem ten isty iściec, drugich, których się domniema, że z nim byli, o tę rzecz nie ma gabać. 1) ipsam (!). — 2) Cf. Stat. Kazim. Wgo, Zw. art. 150.— 3) U Goryńskiego ten artykuł na koniec Sta­tutu przełożony jest; w tłómaczeniu Macieja z Różana jest w tym samym co tu porządku.— 4) gwarra.— 5) sint (!) — 6) cujus albo cui mylnie opuszczone w kodexie — 7) quispiam metdecimus vel sedecimus irruerit. snadź mylnie jest w kodexie D V; co według tłómacza wiarygodniejszego testu poprawiam, nie zas według Goryńskiego, u którego czytamy; mettertius vel metdecimus vel pluribus personis. — 8) voluerit !) - 9), qui est periculi (!) excessu.—10); qui supervenerant (!) - 11) equitaturus (!) - 12) U Goryńskiego i w tłómaczeniu Różańskiego, artykuł tu się jeszcze nie kończy, lecz zawiera dalsze następstwa tego przy­padku. Jus pol. pag. 418.