z r. 1444, w skład par. wchodziły Łanięta, Piotrowo, Górki i Dąbrówka. Kod. maz. 210. Białotyn ob. t. I, 216 Biełotyn, w dok. Bieliczyn, Bylczyn, wś, pow. Ostrogski, gm. Płużne, par. praw. Borysów 6 w. , 14 w. od Ostroga, 105 dm. , 644 mk. , st. poczt. , fabryka fajansu. Własność ks. Jabłonowskich. W 1583 r. należy do Ostroga. W 1648 r. własność Anny Aloizy Chodkiewiczowej, ma 42 dym. , a 1651 r. 13 dym. Następnie należała do Tyszkiewiczów. Białousówka 1. , pow. bałcki, ob. Białorusówka, 2. B. ob. t. I, 195, wś nad rzką Salnicą, pow. hajsyński, gm. Ładyżyn, 212 dm. , 1, 557 mk. , cerkiew, szkoła, 2 młyny. W 1629 r. ks. Zbaraski, kaszt. krak. , wnosi z 80 dym. W 1668 r. ks. Wiśniowieckiego, zniszczona. Obecnie Feliksa Sobańskiego, ma 1, 152 dzies. ziemi dwor. 643 lasu. 3. B. ob. t. I, 195, wś, pow. bracławski, gm. Żorawlówka, 205 dm. , 728 mk. , cerkiew. Białousowszczyzna, ob. Białosowszczyna. Białousza ob. t. I, 190, mylnie Białohuta, mylnie Białohuszcza, wś nad rz. Horyń, pow. piński na Zarzeczu, okr. pol. i gm. Stolin, 77 w. od Pińska, ma 105 osad, cerkiew par. Białowieckie, wś, pow. święciański, 2 okr. pol. , gm. Daugieliszki. Miała 36 dusz rewiz. ; należała do dóbr Przyjaźń. Białowierza, ob. Białowieża. Białowierzyn, wś, pow. lipnowski, gm. Kłokock, par. Lipno, 4 w. od Lipna, wiatrak, 61 dm. , 109 mk. , 330 morg. Białowież, wś nad rz. Studenicą pow. owrucki, gm. Jurowa, par. praw. Sobiczyn 10 w. 135 w. od Owrucza, 79 dm. , 521 mk. , cerkiew filialna drewn. , młyn wodny. Kn. Tymofiej Iwanowicz Kapusta otrzymuje w 1511 r. od Zygmunta I wraz z Chiszynem, Maciewiczami i Radomiem. Jako wiano za Aleksandrą Kapuścianką przechodzi do ks. Aleksandra Wiśniowieckiego. W 1599 r. ks. Aleksandrowa Wiśniowiecka zapisuje B. córce swej ks. Ewie Piotrowej Zbaraskiej. W 1628 r. w zastawie u Aleksandra Trojewskiego, który płaci z 5 dym. Obecnie własność Karola Ditrycha. Białowieża 1. , mylnie Białowierza, u Długosza Byalowycza, r. 1581 Biała wieża, wś, pow. jędrzejowski. W połowie XV w. dziedzic Skrzelowski, wś daje dziesięcinę do 6 grz. pleb. w Mstyczowie. R. 1581 Stan. Stadnicki płaci od 3 1 2 łan. , 4 kom. 2. B. , w dok. Balowesa wś pow. pułtuski. Wymieniona śród posiadłości i uposażeń kościoła płockiego w dok. z XIII w. W r. 1576 ma łan. 12 1 2, 1 rzeźn. W r. 1827 wś rząd. , ma 15 dra. , 84 mk. Obecnie 31 os. , 550 morg. ob. Górki t. II. Białowieża, wś nad rz. Narewką, pow. prużański, 4 okr. pol, gm. białowieskoaleksan drowska, 45 w. od Prużany, ma 2 cerkwie, 78 dzies. Jest to centr puszczy białowiezkiej. Od wieków istniała tu osada myśliwska. Na t. zw. Zamczysku rozkopano wiele mogił starożytnych. Baliński, Star. pol, III, 7778. Jako własność wielkich książąt litewskich, przeszła puszcza wraz z dynastyą jagiellońską na własność korony polskiej. Czasy saskie stanowią najświetniejszą dobę dla B. August III na pagórku panującym nad wioską i kościołem, wystawił nowy dwór. Przez rzekę, która zasilała staw, wykopany jeszcze za Zygmunta III w 1597 r. Akta brzeskie, II, 156, rzucono most, a przy nim stanął kamienny obelisk na pamiątkę odbytych tu łowów w d. 27 września 1752 r. Napis na nim w języku polskim i niemieckim opiewa, że sam król August III oraz królowa, królewicze Ksawery i Karol z całym swoim dworem i wielu panami polskimi, między nimi zaś słynny myśliwy Jan Wielopolski, cześnik koron. , brali w nich udział, Zabito 42 żubrów, z których najokazalszy ważył 14 centnarów 50 funtów, 13 łosiów i 2 sarny, razem 57 sztuk. Połowę żubrów położyć miała własną ręką królowa rysunek obeliska togo podały Kłosy, nr. 1060, ,, Wędrowiec nr. 51, rok XXXVI. Nawet Stanisław August, wracając z sejmu grodzieńskiego w r. 1784, przybył tu i przez 3 dni polował. Na przybycie króla, pod kierunkiem Stanisława Poniatowskiego, podskarbiego lit. , rozszerzono pałacyk myśliwski, dodając dwa skrzydła. Już w r. 1710 wraz z otaczającą puszczą była przyłączoną do brzeskiej ekonomii królewskiej. W r. 1889 włączono B. w skład prywatnych dóbr cesarskich, w zamian zaś oddano zarządowi dóbr państwa 116, 713 dziesięcin lasu w gubernii symbirskiej i orłowskiej. Cała puszcza podzielona jest na 12 straży, mających mniej więcej kształt trójkąta, schodzących się wierzchołkami około wioski, leżącej w pośrodku puszczy, zw. Białowieżą. Podział ten podania miejscowe odnoszą do bardzo odległych czasów. Tu, w środku puszczy, zbudowano w 1892 3 r. pałac myśliwski cesarski, według planów budowniczego hr. N. de Rochefort, kosztem 800 000 rs. z nietynkowanej cegły czerwonej i żółtej. Wewnątrz ściany mają ozdoby rzeźbione w drzewie. Wszystkie meble wyrobione na miejscu, obite skórami zwierząt, zabitych w puszczy. Roboty murarskie i ciesielskie wykonali robotnicy wielkorosyjscy ornamentacye zaś rzemieślnicy z Wilna i Warszawy. Cały pałac, oświecony elektrycznością, zawiera do 120 pokojów. Przed pałacem przepływa rz. Narewka, na której urządzono dwie sztuczne wyspy. Obok pałacu stoi nowozbudowana cerkiew. Olbrzymia obecnie wieś, licząca już za Augusta III 56 domów, ciągnie się długim pasem ponad rz. Narewką, spławną już tutaj. Zwrócone szczytami do drogi brukowanej, domy włościan kryte są deskami. Pochodzenie ludu trudno jest określić. Pu Białotyn Białotyn Białousówka Białousowszczyzna Białousza Białowieckie Białowierza Białowierzyn Białowież Białowieża