owczarza z 30 owcami. W r. 1793 Ż. należy do starostwa międzyrzeckiego. 4. Ż. al. Żułwin, zwało wrzesińskim, w okolicy Miłosławia, pod Wszemborzem. W. Ł. Żółwiniec, wś nad jez. Piotrkowickiem, pow. koniński, gm. .. Sławoszewek, par. Ślesin, odl. od Konina w. 20, ma 16 dm. , 76 mk. Żółwiniec, w dokum. Szowiniecz, Sowiniec, jezioro na obszarze Chomiąży Szlacheckiej, w pow. szubińskim żnińskim, ku wschodowi od Gąsawy. Nadał je w r. 1357 Mikołaj z Chomiąży kościołowi miejscowemu. Żółwiniec, bór, ob. Tuchalska puszcza t. XII, 595. Żółwiny, wś dwor. , w pow. inowrocławskim strzelińskim, ma sad, urz. okr. i par. ew. w Strzelnie, urz. st. cyw. w Łęgu, pocztę w Wójcinie, st. kol. żel. w Kruszwicy i Strzel nie, szkoły w Chrośnie, par. katol. w Kościeszkach. Obszaru 206 ha. , 4 dym. , 48 dusz. Do podatku grunt. oszac. czysty dochód na 1511 mrk. W. Ł. Zołwy 1. fol. , pow. nowoaleksandrowski, w 3 okr. pol. , gm. Brasław, o 82 w. od Nowoaleksandrowska, własność Prokopowiczów, 49 dzies. 12 lasu, 4 nieuż. . 2. Ż. , zaśc. szl. nad jez. Żołwy, pow. święciański, w 2 okr pol. , o 50 w. od Święcian, 1 dm. , 7 mk. katol. Żołynia, miasteczko, i Żołynia Dolna i Górna, wsi, pow. łańcucki. Mstko zabudowane nieregularnie, prawie samemi drewnianemi domami, leży w piaszczystej równinie, 221 mt. npm. nad pot. Żołyńskim, uchodzącym z lew. brzegu do Wisłoka. Wieś położona jest nieco wyźej. W miasteczku znajduje się apteka, urząd pocztowy i szkoła, we wsi parafia rz. kat. z nowym i pięknym kościołem, w stylu ostrołukowym. Rozchodzą się ztąd drogi na płd. do Łańcuta, na płn. do Leżajska i na zach. do Sokołowa. Pomiędzy miasteczkiem a wsią stoją murowane stajnie, należące do ordynacyi łańcuckiej a zbudowane dla wojska. Mtko ma 199 dm. i 1834 mk. 933 męż. , 901 kob. , 678 rz. kat, 80 gr. kat. , 5 prot. i 1071 izr. ; wś wraz z okszarem dworskim liczy 810 dm. i 4154 mk. 2077 męż. , 2077 kob. , 4061 rz. kat. , 28 gr. kat. i 65 izr. Prócz stałych mieszkańców stoi zwykle w Ż. 167 żołnierzy kawaleryi. Pos. tabularna Ordynacyi łańcuckiej hr. Potockich ma 3 młyny i 726 mr. , w tem 240 mr. lasu sosnowego; pos. mn. 4391 mr. roli, 289 mr. łąk i ogr. , 280 mr. past. i 685 mr. lasu. Gleba piaszczysta, nieurodzajna, wydaje plon lepszy tylko w latach mokrych, przy pomocy łubinu używanego dla jej poprawy. Ludność chrześciańska trudni się uprawą roli, szewctwem i mularką, ludność żydowska drobnym handlem. W ogóle ludność jest ubogą. Ż. zdawna należała do dóbr łańcuckich, których właścicielami byli Pileccy a od r. 1578 Stadniccy. Kiedy Ż. otrzymało prawo miejskie niewiadomo. Według aktów wizytacyi bisk. Sierakowskiego stał tu w XVI w. zbór kalwiński, zbudowany może juz przez Pileckich a może przez Stanisława Stadnickiego, ststę żygwułckiego, znanego krzewiciela kalwinizmu. Gdy jednak piorun zniszczył świątynię uznał to lud, zmuszony przez dziedzica do przyjęcia nowej wiary, za palec Boży i żądał, by w jej miejsce postawiono kościół katolicki. Uczynił temu zadosyć syn Stanisława, Władysław ze Żmigrodu Stadnicki, który powrócił sam także na łono kościoła katolickiego. W dwa lata jednak później spalili Tatarzy kościół; wkrótce potem został z drzewa odbudowany. Od r. 1641 do 1646 parafia była wcieloną do prepozytury łańcuckiej W 1695 r. ufundował tu Konstanty z Koniecpola Przedbor, kustosz przemyski a prob. żołyński, dotacyą dla 3 mansyonarzy a w 1696 wyniósł bisk. przem. Doenhoff proboszcza do godności prepozyta. Parafia Ż. , dyec. przemyskiej, dekan. leżajskiego, obejmuje Białobrzegi, Rakszawę z kościołem filialnym i Brzozę Stadnicką. Ż. graniczy na wsch. z Kopaniem i Zmysłówką, na płn. z Brzozą Stadnicką, na zach. z Rakszawą a na płd. z Smolarzynami. Por. Kosina. Mac. Żołyński potok, w pow. łańcuckim, lewy dopł. Wisłoka, do którego uchodzi pod wsią Smolarzyny. Żoma, uroczysko, pow. piński, na Zarzeczu, w obrębie sioła Stachowa, przy dworzyszczu Szepielewickiem, obecnie gm. Płotnica, wspo mniane w dokum. z XVI w. A. Jel. Żomajsk, pow. borysowski, ob. Zamojsk. Żomka, uroczysko, pow. prużański, w 2 okr. pol. , gm. Malecz, należy do dóbr Granowo, Zinowiczów. Żomkła, szczyt górski 800 mt. , na obszarze gm. Pławie, w pow. stryjskim, na lew. brzegu pot. Wadrówki, źródłowego ramienia Hołowczanki, dopł. Oporu. Żomojdzie, ob. Zamojdź. Żomojtskaja Zemla. Tak się zowie Żmujdź w najdawniejszych przywilejach do 1640 r. , podanych po słowiańsku. Zon, potok, powstaje na obszarze gm. Kulczyce, w pow. Samborskim, z kilku strug, płynie na płd. wschód granicą gm. Szade i na obszarze Horodyszcza uchodzi do Czerchawy, dopł. Bystrzycy. Dolina Czerchawy wznosi się tu 297 mt. npm. Żoń, w dokum. , wś gosp. , w pow. chodzieskim, ma urz. okr. w Budzyniu, urz. st. cyw. w Margoninie, pocztę w Pawłowie, st. kol. żel. w Budzyniu, na linii PoznańPiła, szkoły i par. kat. w miejscu, par. ew. i sąd w Margoninie. Obszaru 238 ha, 14 dym. , 132 dusz 20 ew. . Leży na zach. Gołańczy, na płd. Margonina, ku granicy pow. wągrowieckiego. Niegdyś gród i kasztelania na Pałukach, między

Żołudi

Żołynia

Żołyński potok

Żoma

Żomajsk

Żomka

Żomkła

Żomojdzie

Żomojtskaja Zemla

Żoń