dzica wsi. Ź. par. , dek. siedlecki, 2173 dusz. Ż. gmina, ma 12913 mr. obszaru i 3929 mk. Sród stałej ludności jest 918 prot. i 93 żydów. Sąd gra. okr. III we wsi Skurzec, st. p. w Kałuszynie. W skład gm. wchodzą Chlewiska, Dobrzanów, Józefin, Kępa, Kłódź, Koszewnica, Kotuń, Kownata, Kwaśnica, Łączka, Łepki, Niechnobrz, Osińsk, Ozorów, Rossosz, Trzemuszka, Zofinów i Żeliszew. 2. Ż. al. Żeliszewo, dawniejsza nazwa używana w XVI w. dzisiejszej wsi Jeruzal, w pow. nowomińskim. Istniała tu parafia w XVI w. 3. Ż. Obory, dawna nazwa wsi Obory, w pow. warszawskim, nad Wisłą. Podana w dok. z r. 1476 Kod. Maz. , 278. Żeliszki, os. młyń. , w dobrach Jarczów, pow. tomaszowski. Żeliwie, wś i dobra, pow. czauski, gm. Radoml o 9 w. . Wś ma 28 dm. , 210 mk. , cerkiew paraf. drewnianą, zapasowy śpichlerz gminny; dobra, własność Hryniewiczów, 635 dzies. 90 roli, 50 łąk, 80 lasu. Żelizna, wś i fol. , pow. radzyński, gm. Żelizna, par. Wohyń i Kolembród, odl. 24 w. od Ra dzynia, ma 43 dm. , 383 mk. W dobrach jest gorzelnia wielka, młyn parowy, tartak, wiatrak, cegielnia, smolarnia, eksploatacya torfu. Upra wa chmielu. W 1827 r. było 57 dm. , 318 mk. Dobra 2. w r. 1868 połączone zostały z dobra mi Kolembród, nomenklaturą Pustosz i Kozły. Następnie r. 1895 oddzielono fol. Kolembród z nomenklaturą Pustosz, rozl. mr. 3839, dobra Kozły mr. 911, zaś przy dobrach Zelizna pozo stało obszaru mr. 1666 gr. or. i ogr. mr. 608, łąk mr. 354, pastw. mr. 5, lasu mr. 652, nieuż. mr. 47; bud. mur. 14, drew. 30; płodozm. 7pol. , las urządzony. Wś Ź. os. 50, mr. 700; wś Ko lembród os. 77, mr. 1565; wś Kozły os. 68, mr. 1138. Ż. gmina graniczy z gm. Milany, Jabłoń i BrzozowyKąt, ma 17841 mr. obszaru i 4201 mk. Śród zapisanych do ksiąg stałej ludności jest 2606 praw. , 1290 kat. , 3 prot. i 432 żyd. Sąd gm. okr. we wsi Szóstka, urz. gm. we wsi Komarówka. W skład gm, wchodzą Brze ziny, Kolembród, Komarówka, Komarowska Wól ka, Osiny, Ossowa, Przegaliny, P. Małe, Sajbudy, Żelizna i Żulinki. Br. Ch. Żelizna, fol. , pow. brzeski gub. grodzieńskiej, w 1 okr. pol. , gm. Domaczów, o 39 w. od Brześcia, należy do dóbr Domaczów, dawniej ks. Wittgensteina. Żelizniki, ob. Żeleźniaki. Żeliże, Żeliżje, wś, pow. czerykowski, gm. Pałuże, ma 39 dm. , 266 mk. Żelków, r. 1563 Zelikowo, wś i fol. , pow. siedlecki, gm. i par. Skurzec, ma 37 dm. , 274 mk. , 2809 mr. W 1827 r. było 21 dm. , 240 mk. , par. Niwiska. W r. 1563 wś Zelikowo w par. Niwiska, w ziemi liwskiej, płaciła od 81 2 łan. km. i 1 rzeźnika Paw. , Maz. , 415. Żelków, wś, pow. krakowski, par. Bolechowice, odl. 7 klm. na płn. od Zabierzowa, u sa mej granicy królestwa polskiego. Wschodnia granica jest tu naturalną, tworzy ją Żelkówka al. Kluczwoda, potok wpadający z lew. brzegu do Rudawy. Naziom podnosi się od wschodu 288 mt. ku zachodowi 449 mt. npm. . Wzgórza pokryte są lasem szpilkowym. Niewielka wieś, ma wólki Gacki 18 dra. i Wyjrzał 3 dm. tu dzież folw. Łączki. W ogóle jest 76 dm. i 450 mk. 207 męż. , 243 kob. rz. kat, prócz 3 ży dów. Pos. tabularna Jadw. Ożegalskiej wynosi 151 mt. , mianowicie 20 mr. roli a 130 mr. lasu; pos. mn. ma 744 mr. , w tem trzecią część zaj mują łąki. Ż. graniczy na płn. z Bolechowicami a na zach. z Karniowicami. Według Długo sza połowa wsi była królewską. Łany km. i karczma sołtysia z rolą dawały dziesięcinę ko ściołowi W. Św. w Krakowie. Drugą połowę zajmowało wójtowstwo z folwarkiem, należące do klasztoru kanoników regularnych w Trzcianie L. B. ,, 8. Część królewska należała do starostwa ojcowskiego. łop. , 29 było 10 1 2 łan. km i karczma; później wcielono Ż. do dóbr kameralnych i dopiero w ostatnich czasach sprzedano. Mac, Żelkówka al. Kluczwoda, strumień, dopływ rz. Rudawy, płynie przez obszar Żelkowa, w pow. krakowskim. Żelkszetis, jezioro, w pow. święciańskim, pod wsią Małdakiszki. Żelmentów, potok, dopł. Brzozy, ob. Żelemeniów. Żelniewicze, okolica szlach. , pow. trocki, w 4 okr. pol. , o 56 w. od Trok, 5 dra. , 72 mk. katol. Żelniszki, wś, pow. poniewieski, w 1 okr. pol. , o 32 w. od Poniewieża. Ż, niem. Sella, wś zniemczona, w pow. wojereckim, par. ew. Schwebnitz w Saksonii. Wś ma 363 ha, 35 dm. , 161 mk. ew. Obszar większej własności tworzy jedną całość z dobrami Gruenewald. Żelska Ruda, ob. Ruda 78 t. . Żelstwo, wś, pow. kalwaryjski, gm. i par. Ludwinów, odl. od Kalwaryi 12 w. , ma 28 dm. , 275 mk. W 1827 r. było 19 dm. , 179 mk. Ob. Podpożelstwo. Żelwedery, kol. włośc. , pow. władysławowski, gm. Leśnictwo, odl. 14 w. od Władysławowa, ma 123 mr. obszaru 79 roli, 37 łąk. Ob. Żalwedery. Żelwidory, Żylwidory, wś i okolica, pow. lidzki, w 2 okr. pol. , gm. Bieniakonie o 7 w. , okr. wiejski Bolceniki, o 38 w. od Lidy a 18 w. od Ejszyszek, 4 dm. , 44 mk. katol. Podług spisu z 1865 r. wś miała 7, okolica 3 dusze rewiz. Żelwie 1. Żełowie, Żelwy, wś, pow. szawelski, w 1 okr. pol. , gm. Błagowieszczeńsk, o 48 w. od Szawel. Włośc. Ałużas ma tu 13 1 2 dzies. , Szostakowie również 13 1 2 dzies. 2. Ż. , do Żelisławice