Feliksa de Szelanka de Zelanka, ssty łukow. , dziedzica Ź. , przenosi, dla dogodności, targ na poniedziałek, jarmark zaś na św. Marek, a nadto przydaje drugi na św. Idzi. Co potwierdza Zyg. August 1556 r. Od tej majętności przybrali dziedzice nazwisko Żelechowskich. W r. 1569 szos dwojaki wynosił 38 fl. 12 gr. Od rzemieśl ników fl. 3, od 3 garnców gorzałczanych fl. 2 gr. 12, czopowego na rok od warzenia piwa fl. 22 gr. 9. Ludność wynosiła 643 głów Paw. , Małop. , 341. Sobieszczański podaje, iż za Zygmunta Augusta właścicielem Ż. był Samuel Maciejowski, bisk. krakowski, który uposażył tutejszy kościół. Przy końcu XVII w. należy Ż. do Stan. Linkhau, chorążego owruckiego, od którego nabył r. 1707 Stanisław Mateusz Rzewuski, woj. podlaski, hetm. w. kor. Od Rzewuskich przeszedł Ź. do Lubomirskich a r. 1790 nabył miasto i dobra Ignacy Wyssogota Zakrzewski, chorąży i poseł poznański i prezydent warszawski. Dokończył podobno budowy pałacu, wznoszonego przez Lubomirskich. Uwolniony przez cesarza Pawła, powrócił do Ź. i tu zmarł r. 1802. Syn Wincentego, Tadeusz sprzedał dobra żelechowskie Ordęgom, dla pokrycia pretensyi Dangla i innych fabrykantów warszawskich, którym ojciec poręczył za dostarczone przez nich r. 1794 rekwizyty. Na miejscu drewnianego kościoła wzniósł murowany r. 1691 dziedzic Stan. Linkhau, dokończył go zaś Rzewuski. Z dawna też stoi za miastem kaplica św. Stanisława, z obrazem słynącym cudami, głównie podczas moru i wojny szwedzkiej r. 1702. Wacław Rzewuski wzniósł nowa z muru r. 1740. Ordęgowie zbudowali dla siebie kaplicę na cmentarzu. Ż. par. , dek. garwoliński, 6383 dusz. 2. Ż. , fol. , pow. garwoliński, gm. i par. Żelechów, ma 32 dm. , 102 mk. , 3731 mr. 3. Ż. , gmina wiejska, należy do sadu gm. okr. w Gończycach, urząd gm. we Francdorfie, urz. poczt. w Żelechowie. Gmina ma kasę wkładowo zaliczkową, z kapit. 17000 rs. , dwie szkoły początkowe jedna ewangielicka, 15332 mr. obszaru i 4533 mk. Śród zapisanych do ksiąg stałej ludności jest 10 praw. , 230 prot. i 55 żydów. W skład gminy wchodzą Anielew, , Gąsiory, Goniwilk, Józefów, Kębłów, Kotłówka, Ostrożeń, Przymieście, Sokolniki, Władysławów, Zakrzówek, Zasiadały, Żelechowska Huta i Żelechowska Wola. 4. Z. , wś, pow. błoński, gm. Skuły, par. Ojrzanów, posiada kościół filialny, 394 mk. , 591 mr. W 1827 r. było 29 dm. , 151 rak. W r. 1580 Ż. i cała parafia ojrzanowska stanowią własność kasztelanowej krakowskiej. Piotr Roguski, jej rządca, płaci tu od 101 2 łan. km. , 1 wójtow. , 1 koła młyń. Paw. , Maz. , 298. Kto i kiedy założył tu kościół niewiadomo. W Ojrzanowie stanął podobno r. 1473. 5. Ż. N wś, pow. grójecki, gm. Czersk, par. Sobików, ma 241 mk. , 325 mr. Br. Ch. Żelechów 1. Mały al. Duszny Kąt, wś, pow, kamionecki, 14 klm. na płd. wsch. od sądu pow. w Kamionce Strumiłowej, 7 klm. na płn. zach. od urz. poczt, w Milatynie Nowym. Na płd. leży Banunin, na zach. Sokołów, Nahorce Małe i Łodyna, na płn. wsch. Jamne, na wsch. Streptów i Żelechów Wielki. Wś leży w dorzeczu Bugu. Własn. więk. ma roli or. 343, łąk i ogr. 231, pastw. 36, lasu 479 mr. ; wł. mn. roli or. 350, łąk i ogr. 100, past. 5 mr. W r. 1890 było 91 dm. , 580 mk. w gm. , 7 dm. , 37 mk. na obsz. dwor. 260 rz. kat. , 308 gr. kat. , 49 izr. ; 352 Pol. , w Żelechowie Wielkim. We wsi jest kasa poż. gm. z kapit. 1519 złr. 2. Ż Wielki, wś, pow. kamionecki, 15 klm. na płd. wsch. od sądu pow. w Kamionce Strumiłowej, 6 klm. na płn. zach. od urzędu pocz. w Milatynie Nowym. Na płd. leży Niesłuchów, na zach. Ż. Mały, na płn. Stre ptów, na wsch. Rzepniów, na płd. wsch. Milatyn Stary. Wś leźy w dorzeczu Bugu. Własn. wiek. ma roli or. 484, łąk i ogr. 185, past. 24, lasu 446 mr. ; wł. mn. roli or. 893, łąk i ogr. 507, past. 25, lasu 3 mr. W r. 1890 było 205 dm. , 1348 mk. w gm. , 13 dm. , 80 mk. na obsz. dwor. 943 gr. kat. , 422 rz. kat. , 63 izr. ; 988 Rus. , 440. Par. rz. kat. w miejscu, dek. gliniański, archid. lwowska. Parafią uposażyli r. 1526 Stanisław z Milotycz czyli Milatyna, Jan z Żelechowa i Mikołaj Mrzygłodzki ze Streptowa A. G. i Z. , t. , str. 25, Nr 380. Do par. należą Banunin, Horpin, Jamne, Łodyna, Nahorce, Niesłuchów, Sokołów, Streptów, Ubinie, Wyrów i Żelechów Mały. We wsi jest ko ściół drewniany. Par. gr. kat. w miejscu, dek. buski. Do parafii należą Streptów i Ż. Mały. We wsi jest cerkiew, szkoła 2klas. i kasa poż. gm. z kap. 2178 złr. W Krakowie dnia 18 wrześ. 1515 r. nakazuje Zygmunt I Stanisławo wi z Chodcza, marszałkowi kor. i staroście lwow skiemu, ażeby stosownie do wyroku królewskie go w sprawie Jana Wiśniowskiego z Janem So kołem o posiadłości w Żelechowie, wprowadził pierwszego w przysądzoną mu część Ż. Arch. kraj. we Lwowie, C. , t. 10, str. 177. Dok. wyd. w Żółkwi 1687 r. nadaje Jan III Krzysztofowi Nowakowiczowi 4 dworzyszcza we wsi Ż. l. c. , C. , t. 475, str. 1230. Lu. Dz. Żelechowska Wola, wś, pow. garwoliński, ob. Wola Żelechowska, W połowie w. wś ta, w par. Żelechów, miała łany km. , z których dziesięcinę, wartości 8 grzyw. , dawano bisk. krak. Był też i folwark Długosz, L. B. ,, 560. Według reg. pob. pow. stężyckiego z r. 1569 wś miała 12 łan. Paw. , Małop. , 334. Żelechy 1. fol. , pow. płoński, gm. Sochocin, par. Wierzbowiec Sarbiewo, odl. 6 w. od Płońska, ma 4 dm. , 40 mk. W 1827 r. było 5 dm. , 43 mk. W r. 1886 folw. Ż. rozl. mr. 193 gr. or. i ogr. mr. 146, łąk mr. 10, past, mr. 11,

Żelazy

Żelechów

Żelechowska Wola

Żelechy