dziło tylko 13, 0 całej ilości towaru. Dowóz i wywóz zboża dr. żel. dyneburskowitebską i częścią; orłowskowitebską; w obrębie gubernii w latach 1874 1887 wykazuje, iż wywozi się rocznie średnio 1, 500 wagonów owsa, a przywozi się 2, 222 wagonów mąki i 70 wagonów żyta. W tym samym czasie 1874 1887 szło Dźwiną, rocznie, średnio żyta 120, 871 pud. , mąki żytniej 661 pud. , pszenicy 342 pud. , mąki pszennej 112 pud. , jęczmienia 98, 344 pud. , owsa 764, 112 pud. , siemienia lnianego 450, 824 pud. W ogóle z obszaru gubernii wywozi się owies, jęczmień, siemię lniane, żyto i nieco pszenicy, przywozi się na potrzeby miejscowe żyto w ilości nieco mniejszej od wywozu, tudzież mąkę pszenną, żytnią i cukier w wielkich ilościach. Statków parowych jest bardzo mało i takowe chodzą tylko po Dźwinie. Już w r. 1846 A. Haacke prosił o wydanie mu pozwolenia na urządzenie żeglugi parowej po Dźwinie i jej dopływach; w r. 1851 kapitan Szulc miał zamiar urządzić komunikacyę statkiem parowym pomiędzy Witebskiem i Dźwińskiem; w r. 1852, z polecenia generałgubernatora ks. Golicyna, inżynier de la Serre robił staranie dla założenia towarzystwa żeglugi parowej na Dźwinie. Wszystkie te projekty jednak spełzły na niczem. Od początku 80ych lat chodzą statki parowe z Dźwińska do Pohulanki majętności hr. Platera; w r. 1892 dwie spółki, niemiecka i żydowska, urządziły żeglugę parową pomiędzy Witebskiem a Wieliżem, ostatnia dotarła następnie do Bieszenkowicz i Ułły. Herb gub. witebskiej, zatwierdzony dnia 21 września 1781 r. , był następujący tarcza przedzielona na dwie połowy w poprzek; w górnej I części w złotem polu połowa dwugłowego orła, w dolnej części w polu, o srebrnych i czerwonych pasach poziomych, pogoń, rycerz trzyma miecz podniesiony i na prawem ramieniu ma tarczę z krzyżem podwójnym. D. 8 grud. 1856 r. herb ten został zmieniony w polu czerwonem pogoń, koń i rycerz srebrni, rycerz w prawem ręku trzyma miecz podniesiony, na lewem ramieniu ma okrągłą tarczę; siodło czerwone, pokryte złotym czaprakiem, o trzech końcach, z niebieskim szlakiem. Tarcza pokryta cesarską koroną a otoczona dębowemi gałęziami, przewiązanemi wstęgą orderu św. Andrzeja. Generałgubernatorami białoruskimi połoccy i mohylewscy byli Zacharyasz Czernyszew od 1772, Piotr Passek 1782 1803, Iwan Michelson białoruski wojenny gubernator. zarządzający częścią cywilną, 1803 1805, RimskiKor sakow 1805 1811, kg. Wirtemberski 1811 1822, ks. Mikołaj Chowański 1822 1837, Piotr Djakow 1837 1846, ks. Andrzej Golicyn 1846 1853, Paweł Ignatjew 1853 1855, ks. Urusow 1855 1856. W 1856 r. zostało zniesione generał gub. witeb. , mohylew. i smoleńskie. Gubernatorami witebskiemi od czasów przeniesienia rządu gub. z Połocka do Witebska byli Żegulin od r. 1797, Biełokopytow 1798, Sewerin 1799, Torbiejew 1801, Szyszkin 1802, Leszem 1813, Tormasow 1815, Butowicz 1819, Sorokunski 1824, Pieszurow 1829, Gamaleja 1830, Szrejder 1831, Źyrkiewicz 1836, Lwow 1839, Klementjew 1840, Tatarinow 1846, Radziszczew 1847, ks. Dołgorukow 1848, Jermołow 1849, Filiczejew 1856, Paweł Kłuszyn 1858, Aleks. Ogolin 1861, Włodzimierz Wierowkin 1863, Paweł Kosagowski 1867, Włodzimierz Tokarew 1868, Paweł Rostowcew 1869, Wiktor von Wahl 1880, ks. Wasil Dołgoruki 1884, Lewaszow 1894. Eparchia prawosławna połocka wspominana jest w kronikach w XII w. ; w r. 1632 połączona została z mohylewską. Ustanowiona na nowo 30 kw. 1833 r. Archijerejami połockimi byli Mina, prekonizowany przez kijow. metr. Nicefora I 1195 r. , 1116 r. , Eljasz około r. 1128, Kozmas, Grek 1143 1156, Dyonizy 1183 r. , Mikołaj. Grek 1183, Włodzimierz około r. 1218, Aleksy, biskup połocki, biełgorodzki i jurjewski około r. 1231, Symeon, Nowogrodzianin ok. r. 1274, Jakub ok. r. 1300, Grzegorz ok. r. 1331, Teodozy 1392 1416, Symeon Stary ok. 1456, Kalikst 1458 1459, Symeon II, zdaje się następnie metropolita kijow. 1488, Jonasz Gienka do r. 1488, następnie metropolita kijow. , Łukasz, władyka połocki i witebski 1488 1503. Arcybiskupi połoccy i witebscy od 5 lip. 1511 r. Eufimiusz OkuszkowiczBoski 1504 1524, Jozafat Rusin, czyii Józef II od 1526, Nataniel 1524 1533, Misael ok. r. 1534, Symeon. arcyb. połocki, witebaki i mścisławski 1540 1545, Herman Chreptowicz, arcyb. władyka połocki, witebski i mścisławski od 1553, 1558, Harasym Hleb Korsak od r. 1558. Następnie dzierżył dożywotnio arcybiskupstwo władyctwo połockie i witebskie Grzegorz Markowicz Wołowicz t 1562, o którym zresztą niewiadomo kiedy i przez kogo był prekonizowany. Arseniusz Szyszko od 22 paźdz. 1562 do 15 lut. 1563, kiedy był wzięty w niewolę, 1576. Po zajęciu Połocka w r. 1563 do r. 1579 rząd moskiewski ustanawiał swoich biskupów, p. t. połocki i wielkołucki; jednocześnie królowie polscy stanowili swoich, którzy byli w zależności od metropolity kijowskiego i nosili nazwę arcyb. połockich, witebskich i mścisławskich, ze stolicą w Witebsku, Mohylewie lub Mścisławiu. 3. Arcyb. połoccy i wielkałuccy Tryfon Stupiszyn od 1563, 1566, Atanazy ks. Palecki

Witebsk