w XVI Swerzynowice, wś nad rz. Bzura, pow. łowicki, gm. Bąków, par. Zduny, odl 12 w. od Łowicza, ma 24 dm. , 186 mk. , 678 mr. 392 roli, 59 łąk, 202 pastw. . Olejarnia z prod. na 300 rs. rocznie. W 1827 r. było 21 dm. , 147 mk. Wś jest zdawna własnością arcybiskupów. Wojciech Jastrzębiec, arcyb. gnieźn. , uposażając kollegiatę łowicką wr. 1443, przeznaczył, między innemi, na ten cel i dziesięciny z W. Na początku XVI w. płacono dziesięcinę kollegiacie łowickiej a plebanowi w Zdunach tylko kolędę Łaski, L. B. , II, 506, 551. Według reg. pob. pow. orłowskiego z r. 1576 wś arcybisk. W. miała łan. 5 1 2, karczmę, osad. 20 Pawiński, Wielkop. , II, 100. Wierzonka, wś szlach. nad rzeczką Główną, w pow. poznańskim dziś poznański wschodni, par. w Wierzenicy, sąd w Poznaniu, okr. komis. w Owińskach, st. dr. żeL i poczta w Kabelnicy. Własność rodziny Treskowów. Obszaru ma 2310 ha, z dochodem czystym 15843 mrk. Do dóbr należą folwarki Karłowice, Ludwigshoehe i Miło. Gorzelnia i cegielnia. Pojawia się w dok. r. 1252. Stanowi własność klasztoru w Owiń skach. R. 1564 płaci od 2 1 2 łan. Wł. Ł. Wierzówko, struga, w pow. wileńskim, wy pływa z jez. Szeszkucie, w dobrach Kojrany. Wierzówka 1. osada, pow. święciański, w 2 okr. poL, o 12 w. od Święcian, 1 dm. , 5 mk. katol. 2. W. , ob. Wierzówna. Wierzówna, w spisie z 1886 r. Wierzówka, wś nad rzką Karaczunką, pow. wileński, w 6 okr, poL, gm. Mickuny o 9 w. , okr. wiejski Paluliszki, o 10 w. od Wilna, 5 dm. , 79 mk. katol. , 6 żydów 42 dusz rewiz. , papiernia; należy do dóbr Kojrany Łopacińskich. Wierzślaki, pustka, pow. sieradzki, gm. Godynice, par. Wojków, odl. od Sieradza 22 w. , ma 9 dm. Ob. Brąszewice, Wierztabno, niem. Striche, ob. Wierzchabno. Wierzwchowo, ob. Wieruchów. Wierzyca, dawniej Wierzysza, niem. Ferse, w dok. Verissa, Verizsa, Versisha, rzeka, lewy dopływ Wisły, powstaje w pow. kartuskim, śród Szwajcaryi kaszubskiej, w pobliżu gór Szymbarskich, przy wiosce zwanej z niemiecka Fushutą Pustpeterahuette, na wyniosłości około 244 mt. npm. Po krótkim biegu wchodzi na obszar pow. kościerskiego i zatrzymując kierunek południowy okrąża Stary Grabów, przerzyna zach. część jez. Grabowskiego, pędzi młyn w Rekownicy, wije się potem między Będominem i Będominkiem, pędzi młyn w Kuli i przerznąwszy szosę kościerską przybiera kierunek zachodni. Przeciąwszy następnie tor drogi żel. skarszewskokoscierskiej wchodzi na południe od Kościerzyny w jez. Wierzysko. Wydobywszy się z niego kieruje się ku płd. , mija Podlesie Małe i za Sarnowem przepływa jez. Zagnanie, śpieszy dalej w płd. wsch. kierunku, przy Kiszewie Nowej i Starym Bukówcu i Budzie. Potem przy Bartoszówlesie przechodzi przez jez. Krąg, odkąd przy różnych zakrętach przyjmuje kierunek wschodni, płynąc pod Kiszewą Starą, zamkiem Kiszewskim i Boźem Polem, gdzie się zwraca ku płn. wscho dowi. Okrążywszy Malkowy Górne i Dolne, mija starą osadę Koźmin, a potem Pogódki, dawniejszą siedzibę cystersów. Odtąd dąży dalej w kierunku wsch. między Malarkami a Jaroszewami ku Więckowom, Borskiej Karczmie i Probostwa i mija na płd. od Skarszew Czystą Wolę, aby przy Zapowiedniku skręcić się ku południowi. Trzyma się potem granicy pow. starogardzkiego i kościerskiego i wchodzi przy Zamościu na obszar starogardzkiego. Następnie mija Okole i Krąski Kłyn Herrmansrode i okrążywszy dalekiem kołem Żabno, przybiera znów kierunek wschodni, mija tor koleitczewsko chojnickiej i płynie przez Starogard, dawną siedzibę joanitów. Za Starogardem znów tworzy liczne zakręty i obraca młyn w Owidzu i mija Barchnowy. Odtąd trzyma się na małej przestrzeni granicy pow. starogardzkiego i tczewskiego, obraca młyn w Kolińczu, mija Klonówkę, potem Nejmusy i przed Brzeźnem wstępuje w pow. tczewski. W dalszym biegu pędzi młyn rajkowski i oblewa w pobliżu tej osady starożytny okop, Zamczyskiem zwany. Przerzyna potem żyzne łąki w Dębinie i spuszcza się przez śluzę do Pelplina. Tu pędzi młyn, jeszcze z czasów cysterskich pochodzący, przerzyna kolej tczewskobydgoską, mija Rożental i Janiszewko i tworzy na małej przestrzeni granicę między pow. starogardzkim a kwidzińskim. Minąwszy Kulice, obraca młyn Sztokski i oblewa w pobliżu jego starożytny okop. Przy Brodach Niemieckich wstępuje w pow. kwidziński, pędzi młyn Brodzki i przy Gniewie, gdzie obraca wielki młyn amerykański, wpada do Wisły. W. przyjmuje z obu stron liczne dopływy, mianowicie z lew. strony strugę z pod Lubania, którą uważają czasem jako początek Wierzycy, dalej z prawej strony potok z pod Puca i Małego Klińcza, około 2 5 mili długi. Naprzeciw Malków Górnych wpada do W. struga z pod Dunajków, wijąca się przez różne jeziora. Największym dopływom jest Wietcisa, po niej Węgiermuca, dalej Piesienica i Jonka. Brzegi W. są miejscami nizkie, bujnemi łąkami pokryte, miejscami wyniosłe i strome, lasami porosłe, malownicze. Długość biegu wynosi około 13 mil. Spad ma niekiedy tak znaczny, że wśród najtęższych mrozów miejscami nie zamarza. Ale właśnie w skutek tego nie jest zdatna dla żeglugi, tylko do spławu drzewa i pędzenia młynów. Dawniej była W. tak uregulowana, że żegluga odbywała się na przestrzeni kilku mil. Jeszcze Jan Sobieski w wilią Bożego Ciała r. 1677 puścił się wodą z Gniewu do Pelplina, gdzie szedł ze świecą za procesyą. Przed kilku laty około r. 1886 zostało ujście W. na nowo uregulowane. Istnieje projekt założenia portu zimowego przy ujściu jej Wierzonka Wierzonka Wierzówko Wierzówka Wierzówna Wierzślaki Wierztabno Wierzwchowo Wierzyca