541 mt. do Oporu, wytwarzając płaską, po krytą łąkami równinę. Długośó całego biegu od źródeł po ujście 26 klm. E. R. Wądziebnia, jeziorko pod Górzem, pow. brodnicki. Wądzyn, niem. Wondzyn See, znaczne jezioro, w pow. brodnickim. Przez nie płynie Lutrzyna, dopł. Ossy. Wądzyn, 17. 06 Wądzynek, niem. Wonsin, dobra ryc. nad jeziorem i n. , pow. brodnicki, I st. p. i par. kat. Bobrowo, st. kol. Jabłonowo o U klm. ; 582 ha 483 roli orn. , 26 łąk, 39 lasu; 1885 r. 9 dm. , 27 dym. , 133 mk. , 61 kat. , 71 ew. , 1 dyssyd. Zachodzi już w sta tucie łowickim r. 1222 p. n. , Wansino, póź niej Wonsin, Wansen. Za czasów krzyżackich należał do komturstwa brodnickiego. We dług ksiąg szkodowych krzyżackich z r. 1414 poniosły dobra 200 grzyw, szkody ob. Gesch. d. Stadt Culm von Schultz, II, 160. Wizyta Strzesza z r. 1667 72 opiewa Wądzin sor tes duae nobilium, una nobilis Malewski, alte ra nobilis Kamieński pag. 330. Według topografii Goldbecka z r. 1789 liczy W. wraz z folw. 10 dym. i należał do Wybic kich str. 254. Kś. Fr. Wągi al. . Wongi, wś, pow. lidzki, w 1 okr. poL, gm. Bielica o 12 w. , okr. wiejski Krasnosiele, o 42 w. od Lidy, 23 dm. , 187 mk. w 1865 r. 86 dusz rewiz. ; należała do dóbr Łoziany ks. Wittgensteina, następnie ks. Hohenlohe. Wąglany, ws i fol. nad rz. Wąglanką, pow. opoczyński, gm. i par. Białaczów, odl. od Opoczna 5 w. , mają gorzelnią, browar, 39 dm. , 369 mk. , 1549 morg. dwors. , 443 morg. włośc. Obszar dworski należy do dóbr hr. Małachowskich. W 1827 r. było 28 dm. , 234 mk. Na początku XVI w. dwory szla checkie w tej wsi dawały dziesięcinę, warto ści do 2 seksagen, wikaryuszowi w Białaczo wie Łaski, L. B. , I, 709. W połowie XV w. wś W. Wamblany, w par. Białaczew, własność Strasza h. Odrowąż, miała 6 łan. km. , z których płacono jednego roku dziesię cinę, wartości 2 grzyw. , miejscowej kanonii, a drugiego prebendzie sandomierskiej dwikozkiej. Folw. rycerski i zagr. płacili dzie sięcinę pleb. w Białaczowie Długosz L. B. , I, 366, 377. Według reg. pob. pow. opo czyńskiego z r. 1577 M. Dunin miał tu łan. 1, Leonard Strasz łan. 4, zagr. z rolą 6 Pa wiński, Małop. , 287. Br, Ch. Wąglew al. Wąglów al. Węgłów, wś, pow. konecki, gm. i par. Niekłań, odl. od Końskich 18 w. , ma 18 dm. , 128 mk. , 14 morg. dwors. , 56 mr. włośc. Należy do dóbr Niekłań. W 1827 r. 6 dm. , 75 mk. , par. Odrowąż. Istniała tu kuźnica, która produkowała do 800 cent. żelaza rocznie. Wąglewo, niem, Wanglewo dobra i wś, pow. wołowski, par. ew. i kat. Gross Bargen. W r. 1885 dobra miały 170 ha, 3 dm. , 44 mk. 1 kat. ; wś 15 ha, 8 dm. , 45 mk. 7 kat. . Wąglikowice al. Węglikowice, niem. Funkelkau, wś szlach. i folw. , pow. kościerski, par. kat. i st. p. Kościerzyna o 1 1 4 mili, agentu ra poczt. i szkoła kat. w miejscu. Oprócz folw. , 22 posiadłości włośc, razem 824 ha 315 roli orn. , 19 łak, 9 lasu; 1885 r. 31 dm. , 47 dym. , 295 mk 284 kat. , U ew. . Wizyta Rozdra żewskiego z r. 1583 pisze Wąglikowicze 3 curiae, quaelibet 2 grossos pag. 23. We dług taryfy pobor. z r. 1648 płaciła tu p. Wąglikowska 8 fl 8 gr. ob. Roczn. T. P. N. w Pozn. , 1871, str. 175. Wówczas należały W. do pow. tczewskogdańskiego. R. 1717 wynosiła sympla 24 gr. ob. Cod. Belnensis w Pelplinie, str. 83. Relacya komisyi prus kiej z r. 1772 brzmi W. należą do Agnieszki Zawadzkiej w W. Klińczu. Mieszkańcy są katolikami. Dobra te przypadły Zawadzkie mu per decretum z Gotartowskiego konkursu razem z W. Klińczem, nie są jeszcze wymie rzone i zawierają wiele nieużytecznych pias ków. Wysiew 36 kor. żyta, 5 1 2 jęczm. , 19 tatarki; 8 chałupników Jnstleute. Na wio snę niszczy żyto niezliczone mnóstwo skocz ków. Sianozbiór mały. Dawniej trzymano tu 100 owiec, które wszystkie pozdychały. Las dostarcza drzewa budulcowego i dla W. Klińcza; z drzewem opałowem muszą się skromnie obchodzić. Trzy małe jeziora są bez znaczenia. Folw. ten jest wydzierżawio ny za 150 fl. pośledniej waluty. Chałupnicy odrabiają dzierżawę za mieszkanie i rolę. Tłoki jednak nie czynią żadnej. Pogłówne, które chałupnicy składają, wynosi 2 tal. 30 gr. ob. Zeitsch. d. Westpr. Gesch. Ver. , XV, 87. około połowy XVII w. wybudował tu dziedzic Węglikowski prywatną kaplicę z drzewa. Podług wizyty Szembeka z r. 1702 znajdowała się w lichym stanie ob. Utrac. kościoły przez kś. Fankidejskiego, str. 237. Ks. Fr. Wąglin, wś i fol, pow. noworadomski, gm. Gosławice, par. Kodrąb. Wś ma 23 dm. , 144 mk. , 249 morg. ; fol 6 dm. , 12 mk. , 369 morg. Należy do dóbr Kocierzowy. W r. 1827 było 12 dm. , 82 mk, par. Kamieńsko. Według reg. pob. pow. radomskiego z r. 1552 3 wś W. , w par. Kamieńsko, własność Stobieckiego, miała 2 osad. Pawiński, Wielkp. , II, 285. Wągłczew, wś i fol, pow, sieradzki, gm. Wróblew, par. Wągłczew, odl 14 w. od Sieradza, posiada kościół par. murowany, młyn wodny, 33 dm. , 261 mk. W r. 1827 było 24 dm. , 279 mk. Dobra W. składały się w r. 1878 z fol. W. i Orzeł, rozl mr. 1589 fol W. gr. or. i ogr. mr. 697, łąk mr. 98, pastw. Wąg mr. 12, lasu mr. 2, nieuż. mr. 34; bud. mur. 6j, drew. 5; płod. 8o pol. ; fol. Orzeł gr. or. i ogr. mr. 211, lasu mr. 515, nieuż. mr. 15; bud. mur. 1, drew. 3; płodozm. 4 i 8 poL, las nieurządzony, pokłady torfu, młyn. Wś W. os. 38, mr. 186. Jeżeli za wydawcą Kod. Wielkop. odniesiemy do W. wś Wanglow in districtu siradiensi, wymienioną w dok. z r. 1358, to byłaby ona wtedy własnością klasztoru, , Sanocte Marie in Arena Vratislavie. We wsi istniał kościół paraf. , nad któ rym patronat należał do klasztoru Kod. Wielk. , Nr. 2060. E. 1433 Nicolaus de W. jest prokuratorem prob. łęcz. Władysława z Oporowa Kod. dypl. pol. II, 475. Na po czątku XII w. W. był wsią królewską. Ko ściół paraf. , p. w. św. Klemensa, drewniany, istniał już w połowie XV w. Uposażenie plebana składało się z dwu łanów, placu pod karczmę, plebanii placem i ogrodem. Kmie cie ze wsi tej dawali małdraty na stół arcy biskupi z łanów osiadłych a z pustych dzie sięcinę, plebanowi zaś meszne po 3 kor. żyta, tyleż owsa z łanu. Łany sołtysie dawały dziesięcinę plebanowi. W r. 1626 czterej bra cia Łubieńscy, z sąsiedniej Łubny, wsi para fialnej, pochodzący Stanisław i Maciej, bisku pi, Wojciech, kanon. gniezn. , Marcin, Soc. Jesu, wznieśli wspólnym kosztem piękny kośoiół murowany, zaopatrzyli go w bogate aparaty, osadzili przy nim kanoników regul. Grobu Chrystusowego z Miechowa Maciej, biskup chełmski, był przełożonym w Miechowie, zbudowali klasztor dla proboszcza i cztereoh zakonników i dla uposażenia nabyli za 12000 zł. wś Pruchny. Maciej Łubieński, biskup, konsekrował kościół r. 1628. Mieszczą się tu grobowce Łubieńskich. Dawny klasztor sta nowi dziś plebanią. W wielkim ołtarzu jest figura Chrystusa, uważana za cudowną Pię kne organy, o 10 głosach, sprawił 1786 r. kś. Andrzej Skowroński, proboszcz, który wybu dował chór dla muzyki. Rząd pruski zabrał uposażenie w ziemi i wyznaczył za to rocznie 1180 zł. Łaski, L. B. , I, 414 i przypisy. Dzwony kościelne pochodzą z lat 1557, 1628, 1632 Na cmenterzu, w kaplicy św. Jana, jest pomnik grobowy rodziny Gołembowskich. Według lustracyi r. 1564 wś W. , w starostwie sieradzkiem, ma kmieci 14, na 11 1 2 łan. , za grod 2; wójt Wiktorowski 8 1 2 łan. , Docho dy 96 zł. 7 gr. 11 1 2 den. Wójtowstwo na 3 łan. w posiadaniu Wiktorowskiego Lustr. , V, 127, 156. W r. 1734 wojska Augusta III zniszczyły wś. W r. 1771 Antoni Łubieński płaci ztąd kwarty 179 zł. 13 gr. , hyberny 230 zł. 3 gr. Płata wojska. W. par. , dek I sieradzki, 1170 dusz. Opis kościoła pomie ściła Ignacya Piątkowska w Kaliszaninie z r. 1885. Br. Ch. Słownik Geograficzny T. XIII Zeszyt 147 Wądziebnia Wądziebnia Wądzyn Wągi Wąglany Wąglew Wąglewo Wąglikowice Wąglin Wągłczew Wąg