w. od Grodna, ma 1600 mk w 1878 r. 2057 mk. , prawie wyłącznie żydów, kościół katol. paraf. , 2 domy modlitwy żydowskie, szkołę ludową. Kościół paraf. katol. , p. wez. św. Piotra i Pawła, z muru wzniesiony w 1846 r. przez parafian. Na cmentarzu kaplica. Parafia katol. , dekanatu białostockiego, 7045 wiernych. Trzciano 1. niem. Trzianno, wś, pow. wąbrzeski, st p. i par. kat. Ryńsk; 122 ha 76 roli or. , 1 łąk; 1885 r. 9 dm. , 16 dym. , 88 mk. kat. Dziedzicem T. , Sosnówki i folw, Rożentala był do r. 1892 Reitz, przedsie biorca budowlany. Nabył on Sosnówkę za 140, 000 tal. i doprowadził do kwitnącego sta nu. Wzniósł też piękny pałac. Wizyta Strzesza z r. 1667 72 opiewa, że jest 7 włościan, którzy ex quolibet agro cmethonali dawali mesznego po 1 kor. żyta i tyleż owsa, sołtys zaś dawał 2 kor. żyta i tyleż owsa str. 432. Dawniej posiadali T. Wierzbiccy. W dok. krzyżackich napotykamy tę wś pod nazwą Gr. Zauden i Gr. Tzende. 2. T. , niem. Ho nigfelde, ob. Miedzice. Kś. Fr. Trzciany, fol. , pow. warszawski, gm. Góra, par. Nowydwór, 12 mk. , 427 mr. Trzciany, niem. Zahn, 1453 Trzcyany, do bra ryc, pow. złotowski, st. p. i par. kat. Sę pólno o 4, 3 klm. odl. , st. kol. Lipka o 20 klm. odl; 601 ha 386 roli or. , 67 łąk, 93 lasu; 1885 r. 13 dm. , 24 dym. , 131 mk, 57 kat. , 74 ew. ; mleczarnia, hodowla koni i bydła, ce gielnia. W XV w. dzierży te dobra Trzciański, który je sprzedał ciotce swej Pawłow skiej. Później są tu dziedzicami Swyrczewscy, Bębnowscy i Radolińscy. Za czasów pruskich zaś posiadali je Braniewscy, v. Heyden, Mittelstaedt, Kuhlbronn, obecnie Bothe ob. Der Kreis Flatów Ton Schmitt, str. 295. Obszar włościański przeszedł w drodze kupna w ręce dziedziców. Kś. Fr. Trzciel, Torstetel w dok. z r. 1319, Trzel 1393, Tzrel 1394, Triczel 1398, Trciel, Trcziel, urzęd. Tirchtiegel, miasto, pow. międzyrzecki, dek. zbąszyński dawniej pszczewski, po obu brzegach Obry dopł. Warty, przy ujściu Sępolnej, między jeziorami, w okolicy błotnistej, o 72 klm. na zach. od Poznania, 22 klm. na wsch. płd. od Międzyrzecza i 13 klm. na płn. od Zbąszynia st. dr. żel. marchijskopozn. , ma 2 kościoły paraf. katol. i prot. , synagogę, szkołę, st. telegr. , urząd pocztowy trzeciorzędny, chirurga, aptekarza, fabryki sukna i tytuniu; jest siedzibą komisarza obwod, i urzędnika stanu cywiln. T. składał się z 2 odrębnych części Stare miasto polskie na praw. brzegu Obry i Nowe miasto niemieckie, założone w czasie wojny 30letmej na lew. brzegu. Obie części połączone są mostem. W r. 1885 miał Stary T. 130 dm. , 965 mk. 532 katol. 409 prot. , 24 żyd. i 944 ha 458 roli, 251 łąk, 166 lasu; Nowy T. miał 177 dm. , 1502 mk. 391 kat. , 1011 prot. , 100 żyd. i 562 ha 316 roli, 181 łąk, 22 lasu. Niedawno połączono obie części w jedną gminę. Ludność trudni się przeważnie rolnictwem, uprawą chmielu, rybołówstwem, sukiennictwem i handlem. W r. 1765 płacili tu żydzi 446 złp. pogłównego. W końcu XVIII w. było w obu częściach 262 dm. , 1171 mk. 253 żydów. Śród ludności było 74 przędników, 48 sukienników, 33 szynkarzy, 22 szewców, po 16 gręplarzy i konwisarzy, 11 kupców, 10 stolarzy, 8 rybaków, po 6 pilarzy i krawców, 5 rzeźników, po 4 piekarzy, golarzy i muzykantów, 3 formiarzy, po 2 bednarzy, garncarzy, młynarzy, kowalów, kuśnierzy, piwowarów i oberżystów, jeden folusznik, handlarz win, introligator, złotnik, szmuklerz, puszkarz, farbiarz, szklarz, murarz, cieśla, ślusarz, garbarz, kapelusznik, rymarz, siodlarz, olejnik i aptekarz. W r. 1811 było 284 dm. , 1604 mk. ; 1837 r. 2272 mk w 264 dym. ; 1843 r. 295 dym. , 2216 mk 461 kat. , 1450 prot. , 305 żyd. ; 1871 r. 300 dm. , 2505 mk. ; 1885 r. 307 dm. , 2467 mk. Połączony herb obu części wyobraża 2 piętrowe wieże na wspólnym murze Nowe miasto; między wieżami św. Jerzy z smokiem Staro miasto; u spodu tarczy rok 1659. Kościół kat. , p. w. św. Wojciecha, istniał już przed r. 1510, zgorzał kilkakrotnie, ostatni raz w r. 1809 w pożarze miasta; do r. 1824 odbywało się nabożeństwo w kapliczce; tegoż roku stanął dzisiejszy kościół z muru pruskiego. Księgi kościelna zaczynają się od r. 1625. Par. , liczącą 2080 dusz, składają Cegielnickie Holendry, Czarne H. , Dybno, Granówko, Hamernia, Hamrzysko, Helowski folwark, Jabłonka, Jasienieckie H. , Leśny folwark, Lubińskie H. i folwark, Mitręga, Nowy młyn, Papiernia, Roińskie H. , Rybojady, Sierskie H. , Siercz, Stary folwark, Świdwowiec, Szklana H. , Trzciel, Zachodzkie H. , Zamkowa gmina i Zawady. Szkoły paraf. istnieją w Jabłonce i w Trzcielu mówi o niej wizyta z r. 1640. Szpital zgorzał przedtem. Kościołek p. w. św. Anny, spalony przez Szwedów, stał za miastem, ku Lwówkowi. Kościół prot. w Nowem mieście istniał przed r. 1793; par. w r. 1860 liczyła w 10 os. 3761 dusz obok 2057 katolików. Zamek T. z leśniczówkami na Jabłonce, Holendrach Lubińskich i Cogielnickich, tudzież z folw. Leśnym i Annamuehle tworzy okrąg dwor. , mający 14 dm. , 148 mk. 54 kat. , 94 prot. 2584 ha 264 roli, 61 łąk 1698 lasu czysty doch. z ha roli 3, 62, z ha łąk 15, 27, z ha lasu 2, 35 mrk; piła parowa i wapiarnia. Dzieje. Trzciel, Zbąszyń i Babimost Trzciano Trzciano Trzciany Trzciel