kiej gub. archangielskiej, od 1780 r. miasto powiatowe gub. wołogodzkiej, Totemski powiat leży w płd. zachod. części gubernii i zajmuje 433, 65 mil al. 20, 984, 9 w. kw. Powierzchnia w ogóle płaska, poprzerzynana szeregiem niskich wyniosłości, towa rzyszących biegowi rzek. Gleba przeważnie gliniasta, miejscami piaszczysta i czarnoziem ua. Z bogactw kopalnych najważniejszą jest ropa słona, służąca do wywarzania soli w za kładach łedengskim i totemskim. Nadto na wybrzeżach Suchony w wielu miejscach wy dobywany bywa biały wapień, zwany opoką. Pod względem hydrograficznym powiat nale ży do dorzecza Dźwiny Północnej, oprócz części południowej, w której biorą początek dopływy Kostromy i Unży. Z dopływów Dźwiny Półn. najważniejsza Suchona, prze rzynająca powiat na przestrzeni 228 w. i Waga, płynąca 36 w. Z dopływów Suchony najważniejsze od praw. brzegu Szuja, Pucz kas, Wekszenka, Ichalica, Tołszma, Pieczen ga, Łedenga i Tot ma, od lewego zaś brzegu Strielica, Rodcza, Tiksna, Carewa, Norynga, Koczenga, Tokmas i Santanga. Waga przy biera Kułę i Kokszengę z Uftiugą. Jeziora znajdują się w dolinach rzek i są w ogóle niewielkie. Błota rozsiane wszędzie, lecz ła twe do przebycia. Lasy zajmują do 85 ogólnej przestrzeni. W 1870 r. było w po wiecie 114, 139 mk. 30 kat. , 795 rozkoln. , 2 protest. , zamieszkujących 1178 osad, w tej liczbie 37 siół i 31 pogostów. Mieszkańcy zajmują się rolnictwem, rybołówstwem, bu dową statków rzecznych, przemysłem leśnym, uprawą lnu. Hodowla bydła ograniczona. W 1873 r. było w powiecie 31, 800 sztuk ko ni, 70, 300 bydła rogatego i 48, 800 owiec. Pod względem przemysłowym znajdował się tu w 1873 r. 1 tartak, zatrudniający 22 ro botników i produkująjcy za 15, 500 rs. oraz dwie warzelnie soli totemska i łedengska które w 1869 r. wyprodukowały do 290, 000 pudów soli. J. Krz, Totoła, rzka, w gub. kowieńskiej, prawy dopł. Muszy. Bierze początek na płd. od mka Wobolniki, płynie w kierunku płn. do mka Podbirże, zkąd skręca się na płd. zach. i uchodzi na wprost okolicy Rajuny. Przybiera od lew. brzegu Upitę i Ugię, od prawego zaś Wolołę, Judolę i Smerdonkę. Totorynia, wś, pow. rossieński, parafia Gawra. Totorwiecie, wś, pow. władysławowski, gm. Szyłgale, par. Syntowty, odl. od Władysławowa 14 w. , ma 7 dm. , 57 mk. Totowicze, wś nad Horyniem, pow. łucki, na płd. zach. od Cepcewicz, w pobliżu granicy pow. rowieńskiego. Podług reg. pobor. pow. łuckiego z 1577 r. sioło ziemian stepańSłownik Geograficzny T. XII Zeszyt 138. skich, płaci z 4 dym. półdworz. , 5 dym. na ćwierc. , 6 ogrod. a w 1583 r. sioło zamkowe stepańskie, płaci z 9 dym. , 6 ogr. Jabłonowski, Wołyń, 40, 83. Totschen 1. Klein, wś, pow. trzebnicki, par. ew. OberGlauche Głuchów, kat. Zirkwitz. W r. 1885 wś miała 297 ha, 24 dm. , 244 mk. 97 kat. . 2. T. Gross, wś, tamże, miała 213 ha, 11 dm. , 110 mk. 37 kat. . Touczanka, karczma na obszarze dwors. w Szutromińcach, pow. zaleszczycki. Touharski 1116 mt. npm. , lesisty szczyt, w pow. dolińskim, dziale skolskodelatyńskim, nad granicą między pow. dolińskim a dela tyńskim; należy do dorzecza Świcy. Drobne strugi bijące na wsch. zboczach uchodzą do pot. Brzaza, wpadającego do Świcy. Około 3 klm. na płn. wsch. leży nad pot. Brzaza wś tejże nazwy. T. szczyt utworzony jest przez piaskowiec bryłowy kreda, w części starszy trzeciorzęd, jednak na płn. i wsch. zboczach, opadających ku pot. Brzaza, wy stępuje jeszcze piaskowiec płytowy i war stwy ropianieckie. T. Wiśn. Toupino, ob. Woronowo. Toussainen, pow. ragnecki, ob. Hanspodieben. Touste 1305 mt. npm. , lesisty szczyt, w dziale skolskodelatyńskim, pow. nadwór niańskim, w górnem dorzeczu Czarnej By strzycy, 12 klm. na zach. płn. zach. od Mi kuliczyna. Od wsch. i płn. opływa jego zbo cza pot. Zielenica, uchodzący do Bystrzycy, od płn. zach. pot. Sitnej, dopł. Zielenicy. Li czne drobne strugi spływają zboczami T. do tych strumieni; między niemi zasługuje na uwagę krótki potoczek Touste. Szczyt T. tworzy kredowy piaskowiec jamneński, wy stępujący na samym wierzchołku w charakte rystyczny sposób, w postaci dziko spiętrzo nych skałek. Tad. Wiśn. Touste, właściwie Tołste, mczko, z przys. Kąt i Przekalec i folw. Klekotów i Dębina, w pow. skałackim, o 1 milę na płd, od Grzymałowa, 3 mile na płn. od Husiatyna, 1 milę na zach. od rz. Zbrucza, przy gościńcu z Grzymałowa do Husiatyna, w dawnym obwodzie tarnopolskim, w tej części dawnego woj. podolskiego, która w r. 1815 została przez Rossyę odstąpioną Austryi. T. leży u podnóża pasma Miodoborów, ciągnących się od Zbaraża wąskiem pasmem na płd. do Tołstego, tu się one rozgałęziają i przechodzą w kierunku wsch. płd. przez Zbrucz do gub. podolskiej; największą szerokość i wysokość osiągają Miodobory koło Horodnicy, o 1 milę na płd. od T. , gdzie najwyższy ich szczyt Bohut Bochot dosięga 423 mt. npm. , ztąd o 1 milę na płd. opuszczają one Podole galicyjskie koło wsi Liczkowce, gdzie w r. 1848 został zna28 Totoła Totoła Totorynia Totorwiecie Totowicze Totschen Touczanka Touharski Toupino Toussainen Touste