ściach Wielkopolski Parobek zamierzający żenić się, objawia życzenie swoje rodzicom narzeczonej. Ci zapraszają do siebie rodziców jego i niektórych krewnych z obu stron. W obec tych świadków odbywa się oświadczenie wzajemnej miłości; potem targują się rodzice o przeznaczony dla młodej pary majątek. Po szczęśliwie przeprowadzonej ugodzie rozpoczynają się częstowania, wśród których starsi wystawiają młodej parze powinności małżeńskie, dają różne napomnienia, błogosławią ich zamiarom i umawiają się względem dnia wesela i gości weselnych. Naradę tą zowią zmówinami lub śrędzinami; odbywa się ona zwykle w sobotę przed pierwszą zapowiedzią; poniedziałek przeznaczony jest na ustalenie stosunków majątkowych w obec notaryusza sądowego, w następującą środę u skuteczniają się zaprosiny na gody weselne; w ostatnią przed ślubem sobotę przystępuje młoda para do spowiedzi i komunii. W dzień ślubu, w obec zgromadzonych gości, wyprowadza drużba młode państwo z komory, przedstawia ich gościom, a potem prowadzi do rodziców, aby rzuciwszy się im do nóg, podziękowali za troskliwe wychowanie. Rodzice powtarzają udzielone już przy zmówinach błogosławieństwo, a dudziarz z skrzypkiem wśród śpiewu parobczaków i dziewek zaczynają grać siadanego itd. Stosunek ziemi dziedzicznej w ręku Polaków do nabytej przez Niemców ma się jak 80 do 39. Chowem i tuczem bydła zajmują się wszystko znaczniejsze dwory, nabiałem Gądki, Grzymisław, Konarskie, Krzyżanowo, Książek, Małachowo, Mechliń, Niedźwiady, Ńochowo, Szymanowo i Zerniki, chowem owiec Chrząstowo, Gola, Grzymisław, Kołacin, Koninko, Międzychód, Iłówiec, Nochowo i Piotrowo; nierogacizną Grzybno i Grzymisław, chowem koni Dworzysko i Kołacin; karpiarnię ma Międzychód; Ostrowieczko sprzedaje rocznie 400 kóp trzciny. Gorzelnie mają Brodnica, Chrząstowo, Chytrowo, Gaj, Jeżewo, Iłówiec, Koninko, Książek, Łęg, Łowęcice, Mchy, Mechlin, Niedźwiady, Ostrowieczno, Pokrzywnica, Psarskie, Puszczykowo, Rogalin, Swiączyn, Żabno i Zaborowo; cegielnie Chrząstowo, Chytrowo, Iłówiec, Książek, Karnik, Łowęcice, Małpin, Mchy, Mechlin, Nowiec, Ostrowieczko, Szymanowo i Włościejewki; torfiarnie Chrząstowo, Konarskie, Kurnik i Ostrowieczko; fabryki krochmalu Daleszyn, Konarskie i Nochowo; olejarnie Gądki i Międzychód; fabrykę serów Zbrudzewo. Znaczna piła stoi w Iłówcu, młyny parowe znajdują się w Iłówcu i Puszczykowie. Warta pędzi młyny Kotowo i Rogaliński, przypływ i odpływ jez. Grzymisławskiego młyny Skrobak i Skrobaczek. Wiatraki stoją przy wszystkich znaczniejszych osadach. W r. 1837 liczono w powiecie 5265 koni, 17341 bydła rogatego, 75600 owiec, 53 kóz i 8926 sztuk nierogacizny. Dzieje, Najstarszemi z istniejących osad w powiecie są Szrem i Dolsk r. 1136; potem pojawia się Bnin r. 1198, następnie Księginki w r. 1210, Mechlin r. 1211, Brodnica, Chrząstowo, Górka, Kotowo pod Zaniemyślem, Konarskie pod Książem, Sroczewo, Zakrzewo i Zaborowo r, 1230, Krośno i Sowiniec r. 1241, Małpin r. 1243, Jeleńozewo i Pożegowo Dusińskie r. 1246, Rogalin r. 1247 Łęg r. 1252, Pysząca i Szymanowo r. 1253, Mchy, Ostrowiczno i Szczodrochów r. 1258, Rogalinek r. 1266, Gawrony r. 1267, Książ r. 1273, Jaszkowo i Psarskie r. 1278, Drzonek i Góra r. 1279, Chwalkowo r. 1280, Kromolice r. 1281, Grzymisław r. 1282, Gądki, Orkowo, Pierzchno i Skrzynki r. 1287, Nochowo r. 1292, Brzednia, Dębiec, Mieczewo i Pucołowo r. 1294, Kaleje i Kamionki Kamieniewice r. 1296, Mosina r. 1298, Daleszyn i Iłówiec r. 1300, Malewo r. 1301, Niwka i Pożegowo Starościńskie r. 1302, Marszewo r. 1307, Cmoń i Małachowo r. 1310, Czołowo i Daszewice r. 1316, Ostrów Kunowski r. 1334, Binkowo i Kunowo r. 1337, Błażejewo Bnińskie r. 1343, Manieczki, . Runowo i Szczodrzykowo r. 1352, Błociszewo r. 1358, Kurnik r. 1365, Chaławy r. 1366, Jeżewo, Mórka i Rakówką r. 1371, Świątniczki Świepkotki r. 1380, Włościejewki r. 1382, Szczytniki r. 1386, Grzybno r. 1387, Dachowe, Piotrowo, Pokrzywnica, Sulej owo, Szołdry i Zbrudzewo r. 1388, Baranów, Gogolewo r. 1390, Błażejewo Dolskie, Bodzyniewo, Grabianów i Przylepki r. 1391, Krajkowo, Łowęcice, Świątniki i Żabno r. 1392, Lubiatowo r. 1393, Jaraczew, Petczyn i Radzewo r. 1394, Konarskie pod Kurnikiem, Niesłabin i Trąbinek Trąbin r. 1395, Robaków i Wojciechowo r. 1396, Krzyżanowo, Luciny i Zawory r. 1397, Brzeźnica, Kołacin, Koszkowo i Międzychód r. 1398, Kadzewo r. 1400. Z osad, które już poznikały, wymieniamy Olbrachtów r. 1230, Machlin r. 1258, Zarzeczyn r. 1270 pod Szremem, Góra r. 1204 nad jez. Bnińskim, Zarębek r. 1302 pod Mosiną, Przewóz r. 1307 nad Wartą, poniżej Szremu, Banie r. 1350 pod Dolskiem, Kuropatniki r. 1363 pod Kurnikiem, Biskupice r. 1365 pod Bninem, Kunowski młyn r. 1371 pod Gostyniem, Żabienko r. 1392 pod Mosiną, Dobiertki r. 1403 pod Świątnikami, Kamieński młyn r. 1513 pod Kunowem Dolskim, Mierzawy i Sułkowe r. 1549 w okolicy Chwałkowa i Kołacina. Przy schyłku XIV w. spotykamy na płn. kresach powiatu, w okolicy Daszewic i Głuszyny os. szlacheckie Wójkowo, Taczały, Dupice i Wścieklice.

Szrem