Jedna z nich od 1850 r. należy do Woroni czów, 8 1 2 włók, druga zaś do Grudzińskich, około 2 3 4 włóki. A. Jel. Tołkaczyszki, folw. , pow. kalwaryjski, gm. Nadniemeńska, par. Rumbowicze, odl. od Kalwaryi 58 w. , ma 5 dm. , 37 mk. , gorzelnię, wiatrak, 241 mr. 199 roli, 23 łąk. 15 past. , 4 mr. nieuż. . W 1827 r. 3 dm. , 47 mk. Tołkiany, wś, pow, poniewieski, w 3 okr. pol. , o 26 w. od Poniewieża. Tołkinie, pow. lidzki, ob. Taukinie. Tołkoszciyna Jar, uroczysko na gruntach Steblowa, w pow. kaniowskim. Tołkowo 1. wś, pow. kobryński, w 3 okr. pol. , gm. Antopol, o 40 w. od Kobrynia. 2. T. , ferma, tamże, o 38 w. od Kobrynia. Tołkuny, wś, pow. słonimski, w 4 okr. pol. , gm. Dworzec, o 44 1 2 w. od Słonima. Tołła, rzka, pow. święciański, przepływa pod dworem Galiniszki i wsią Ponaryszki. Tołmachów al. Tomachów, w dok. z 1545 r. Stolmachow, wś na prawym wyniosłym brzegu Horynia, pow. ostrogski, o 35 w. na płn. od Ostroga, o 8 w. na płd. zach. od mka Hoszczy st. poczt. , o 17 w. od st, dr. żel. Ożenin, ma wraz z należąca do par. wsią Hin o 2 1 2 w. , 110 dm. , 894 mk. Cerkiew p. w. św. Mikołaja, drewniana, niewiadomej erekcyi, uposażona jest 34 dzies. ziemi. Powierzchnia od płn. wyższa, znacznie nachyla się ku płd. Glebę stanowi czarnoziem 3 klasy; dobre łąki nadrzeczne. Włościanie trudnią się rolnictwem, hodują dostateczną ilość koni roboczych, krów, owiec, trzody chlewnej i drobiu i, z powodu łatwości zarobku, są w ogóle dość zamożni. Mężczyźni noszą włosy długie, spadające na ramiona, ubierają się w świty czarne al. białe, latem noszą kapelusze słomiane, własnego wyrobu, a zimą czapki baranie niskie lub też z sukna białego, tak zwane magierki. Na nogach noszą łapcie z łyka plecione łyczaki i tylko od święta biorą buty. Kobiety chodzą najczęściej w białych krótkich świtach, w spódnicach wełnianych własnego wyrobu, głowy obwiązują chustkami białemi, z czerwonemi brzegami, z pod których spadają na ramiona długie włosy. Latem chodzą boso a zimą w łyczakach, tylko w lwięta wkładają buty. W czasie rew. zamku łuckiego z 1545 r. należy T. do Olechny i Michajły Kozińskich, którzy byli zobowiązani do opatrywania jednej horodni zamkowej Jabłonowski, Rewizye, 39, 48. Podług regestrów poborowych pow. łuckiego z 1570 r. należała w części do kniazia Mikołaja Jarosławowicza, w części do Dymitra Kozińskiego. Pobór wymieniony wspólnie z innemi wsiami. W 1583 r. Aleksander Koziński z imienia matki swojej T. wniósł pobór od 5 dym. , 3 ogr. , 1 koła waln. i ziemi popowskiej Jabłonowski, Wołyń, 10, 12, 98. Na początku XVIII w. T należy do Andrzeja Leduchowskiego Arch. J. Z. R. , cz. III, t. 2, 519. Następnie T. na leżał w połowie do ks. Sołomereckich a w po łowie do Hulewiczów. Gdy w zeszłym wieku Lenkiewicz zabrał przez zajazd majętności ks. Sołomereckiej, ostatniej dziedziczki z tego ro du, to i połowa T. przeszła na jego własność, poczem drugą połowę nabył od Hulewiczów. Następnie własność syna jego Gracyana, pó źniej córki ostatniego Oktawii Walewskiej, która w 1881 r. wieś tę sprzedała Kacprowi Jodce. Z. Róż. Tołmacz Polowy al. Stepowy i Gniły, dwie rzeczki, w pow. zwinogrodzkim i czehryńskim. Pierwsza z nich bierze początek na płd. od mta Szpoły, przepływa pod wsią Tołmacz i we wsi Antonówka łączy się ze strugami płynącemi od Wodzianej i Sobolówki. T. Gniły wypływa powyżej wsi Krymki, płynie pod Lipianką, Naczajewem, Masłową i we wsi Jarosławka łączy się z T. Polowym, poczem uchodzi od prawego brzegu do Wysi, pomiędzy wsiami Wesoły Kąt i Witiaziewa. Tołmacz, wś u źródeł ruczaju Tołmacz, pow. zwinogródzki, na pograniczu pow. czehryńskiego, w 1 okr. pol. , gm. Stecówka, o 15 w. na płd. od Szpoły a 37 w. od Zwinogródki, ma 1572 mk. w 1868 r. 1288 mk. Posiada cerkiew Pokrowską, z drzowa wzniesioną w 1787 r. , uposażoną 52 dzies. Na polach wsi znajduje się około 40 dawnych mogił. We si główny zarząd obszernych dóbr do 16, 000 dzies, z pięknym lasem, składających się z T. , Sobolówki, Kalihorki Mokrej i Suchej i Elizawetki, należących dawniej do Łopuchina, następnie do Bernardakich, potem do Stołypina. J. Krz. Tołmacz 1. al. Tłumacz, grupa domów i fol. w Batiatyczach, pow. żółkiewski. 2. T. , ob. Tłumacz, Tołmaczek, ob. Tłumaczyk. Tołmaciewo, wś, pow. mozyrski, gm. Turów o 15 w. na płd. zach. , o 150 w. od Mozyrza; miejscowość piaszczysta, małoludna. Tołmazy, sioło nad Dniestrem, pow. akiermański gub. bessarabskiej, o 80 w. od mta powiat. , ma 882 dm. , 1791 mk. , cerkiew. Tolminowo, wś nad potokiem, pow. oszmiański, w 1 okr. pol. , gm. Polany o 7 w. , okr. wiejski Sylwestrowo, o 5 w. od Oszmiany, ma 13 dm. ; 186 mk. kat. ; w 1865 r. należała do dóbr Ukropiszki, Ważyńskich. Totociszki 1. folw. skarbowy i wś włośc, pow. oszmiański, w 1 okr. pol. , gm. Polany o 7 w. , okr. wiejski Dziegieniewo, o 16 w, od Oszmiany, 11 dm. , 117 mk. kat. 2. T. , zaśc. nad potokiem, pow. wileński, w 2 okr. pol, gra. Giełwany o 10 w. , okr. wiejski i dobra, Piłsudzkich, Czabiszki, o 59 w. od Wil Tołkaczyszki Tołkaczyszki Tołkiany Tołkinie Tołkoszciyna Tołkowo Tołkuny Tołła Tołmachów Tołmacz Tołmaczek Tołmaciewo Tołmazy