wś dziedziczną Olchowce, mającą dwie osady, 13 dusz męż. Nadto wyznaczył przy niej dla parocha plac i ogrody oraz dwie włóki ziemi w osobnym obrębie i łąki, przyczem zapisał 4000 złp. , z opłatą procentu po 30 rs. rocznie. Par. praw. , dekanatu błahoczynia dzisieńskiego, 2323 wiernych. Szkółki cerkiewne znajdują się we wsiach Kozaki, Sosnowce i Pialiki. c Sz. , fol. nad rzką Janką, okr. wiejski Łońsk, o 58 w. od Dzisny, ma 1 dm. , 33 mk. , kaplicę katol, murowaną, fundowaną około 1770 r. przez Jana Nikodema Łopaciń. ekiego, młyn wodny. Rozległe dobra Sz. , dawniej zwane Dzisieńskiemi, nad rz. Dzisieńką i Janką, nadane zostały w 1503 r. przez króla Aleksandra Jerzemu Deszpot Zenowiczowi, należały później do Mikołaja Zenowioza, dalej do syna jego Jerzego, potem do wnuka Mikołaja, wreszcie do córki ostatniego Reginy, 1mo voto Połubińskiej, 2do Chamcowej. Regina Chamcowa z mężem swym w 1604 r. dobra te sprzedaje Lwu Sapiesze, kanclerzowi litew. , który przyłącza Sz. do dóbr swoich Drui i Ikaźni. Sapiehowie trzymali Sz. do 1638 r. na siebie; od 1638 do 1645 r. był tenutaryuszem Jerzy Żdżarowski, w 1669 r. trzymał Petemtole, kapitan królewski, przed 1692 r. Czyż, podkomorzy wileński, od 1692 r. Massalski, cześnik wołkowyski. W 1713 r. Aleksander ks. Sapieha puszcza Sz. w zastaw Remianowi Sielickiemu, sędziemu grodzkiemu połockiemu, a w 1716 r. Marcyanowi i Ewie z Komorowskich Dąbrowskim, marszałk. wiłkomierskim. W 1753 r. Aleksander ks. Sapieha, wwda połocki, odkupuje od sukcesorów Dąbrowskich te dobra i sprzedaje Mikołajowi Tadeuszowi Łopacińskiemu, wwdzie brzeskolitewskiemu, ten w 1770 r. ustępuje synowi swemu Janowi Nikodemowi, sście grod, mścisław. i łoździejskiemu, który wznosi tu pałac murowany o piętrze, kaplicę, oranżerye, cieplarnie i urządza tu swą rezydencyą, jedną z okazalszych w owym czasie w powiecie. W 1802 r. następuje eksdywizya Sz. Dobra rozpadają się na wiele części pomiędzy kredytorów; powstają nowe folwarki, jak Łońsk, dziś Józefa Romanowicza, nabyty przez niego od Władysława Łopacińskiego; Helenów, dziś Aleksandra Szyryna; Julianów i Bazylpol, dziś Fiedorowiczów; Buda Rodziewiczów; Mikołajów Klottów; Stanisławów Łopacińskich; Sebastyanów Zdrojewskich; Terezyanów w 1800 r. nabyty przez Jana bar. Knabnofa, dziś Izabeli Święcickiej; Przemyśl, wprzód Końcy, teraz Rodkiewiczów; Komarów Konoplańskich; Rakowce i Chiny Boguckich; Świackie Kazimierza Fiedorowicza; Radźki Szymkowicza; Krzywda Rymszy; Bohy Galinowskiego. Przy dziedzicu Łopacińskim, sście mścisław. , pozostał sam dwór Sz. z Józefowem i Chinami, których Sz. i Józefowo w 1807 r. przekazuje synowi swe mu Tomaszowi, wicemarszałkowi dzisiońskiemu, a Chiny synowi Józefowi. Tomasz w 1814 r. część swoją odprzedaje Mateuszowi Boguc kiemu, po śmierci którego przechodzi na syna jego Adolfa, dziś synów ostatniego Aleksan dra i Roberta. Chiny przechodzą później na własność Feliksa Boguckiego. Dobra Sz. za wierały 735 włók al. 14700 dzies. i liczyły około 2000 dusz męż. Mko Nowa Sz. od 1802 r. jest własnością Fiedorowiczów obecnie Konstantego, Stara Sz. i fol. dwór Boguc kich. 2. Sz. , fol. szl. , pow. święciański, w 3 okr. pol. , o 49 w. od Święcian, 1 dm. , 10 mk. katol. A. K. Ł. Szarkpliszki, . zaśc, pow. wileński, w 3 okr. pol. , gm. Giedrojcie, okr. wiejski i dobra hr. Tyszkiewiczów Dubinki, o 18 w. od gminy, 8 dusz rewiz. Szarkucie 1. okolica szlach. , pow. lidzki, w 2 okr. pol. , gm. Koniawa, okr. wiejski Krzywilo, , o 56 w. od Lidy a 16 w. od Ej szy szek, ma 3 dm. , 18 mk katol, w 1865 r. 3 dusze rewiz. . 2. Sz. , wś nad rz. Gawią, pow. oszmiański, w 3 okr. pol, gm. Subotniki o 3 w. , okr. wiejski Huta, o 39 w. od Oszmiany a 11 w. od Dziewieniszek, ma 13 dm. , 98 mk. katol, w 1865 r. 46 dusz rewiz. ; należała do dóbr Żemłosław Umiastowskich. 3. Sz. , wś włośc, pow. oszmiański, w 3 okr. pol. , o 27 w. od Oszmiany a 8 w. od Dziewie niszek, 11 dm. , 113 mk, katol. 4. Sz. , dwór, pow. kowieński, w 2 okr. pol, o 89 w. od Kowna. J. Krz. Szarkupie 1. rzka w pow. szawelskim, lewy dopływ Szerkszni lew. dopł. Wenty al. Windawy. 2. Sz. , okolica, pow. wiłkomierski, gm. Pupany, o 70 w. od Wiłkomierza. Szarklandis, dwór, pow. szawelski, gm. Gruździe, o 33 w. od Szawel Szarłaty, ob. Szarłat. Szariej 1. urzęd. Szarley, Zagople r. 1271, Sarley r. 1363, Scharley r. 1441, S. mi Łojewko w r, 1583, wś i dwór, w pow. inowrocławskim, o 5 klm. na płn. od Kruszwicy, wzn. 82 6 mt. npm. ; na płd. wsch. brzegu jez. Szariejskiego. Graniczy z Karezynem i Łoje wem; przypiera do Baohorzy nadnoteckiej; par. Góra, poczta w Łojewie, st. dr. żel. w Inowrocławiu o 10 klm. i w Kruszwicy. W r. 1271 3 pisał się Bieździad z Zagopla, kaszt. kruszwicki Kod. Wielk. , n, 444; Perlbach, Preuss. Reg, , n. 793, 7. Na Sz, stał zamek książęcy; wr. 1353 ks. kujawski, pan na Gniewkowie, Władysław Biały bawiąc tu, pozwolił norbertankom płockim osadzać na prawie niemieckiem wieś klasztorną Ostrowąż, leżącą w ziemi gniewkowskiej Kod. Dyp. Pol, II, 299; w dwa lata potem, r. Sza 1355, w obec samych dostojników kujawskich, zwolnił od wszelkich ciężarów sołtystwo ostrowąskie Kod. Dyp. Pol. , I, 212 mylnie objaśniony Szarglewem, a w r, 1363 sprzedał wójtowstwo złotoryjskie z przyległym Ostrówkiem Dobiesława owi, zwanemu de Miodusy Kod. Dyp. Pol, II, 299. Po kilkoletnim pobycie za granicą, powróciwszy do kraju, opanował w r. 1373 zamek szarlejski i inne, które znów utracił. Zachodzące w Aktach grodzkich wielkopolskich z r. 1399 II, n. 1235 Szeley nie jest Szarlejem, lecz Szelejewem. W r. 1409 król Władysław, w zbrojnym pochodzie pod Łęczycy do Prus, obozował czwartego dnia na polach szarlejskich; ztąd wyruszył do Tuczna Długosz, Hist. , III. Około r. 1440 pisał się Sajarlejskim Mikołaj z Ściborza, kast. inowrocławski, późniejszy r. l4626 woj. brzeskokujawski Długosz, , Hist. , IV, T. W r. 1441 był burgrabią szarlejskim Stanisław z Maszenic Dok. Kuj. Ulan. ; r. 1450 rozciągał się obszar szarlejski popod Mątwy, na praw. brzegu Noteci Kod. Dyp. Pol, II, 895; ok. r. 1580 były na Sz. 3 łany osiadłe; dziedziczył tę majętność z sąsiednim Karczynem Wojciech Niemojewski, podkom. inowrocławski. Na obszarze Sz. rozkopano cmentarzysko, na którem znaleziono różne wyroby kamienne, bronzowe i żelazne, złożone w znacznej części w dworze Karczyńskim. Okop kolisty, 877 mt. npm. , znajduje się wprost Sz. , na zachodniam wybrzeżu jeziora ob. A. Kohn, Mater. zur Vorgesch. , II, 78. Przechowuje się podanie o dwóch braciach w Sz. , zaciętych wrogach. Wieś ma 11 dm. , 104 mk. katol, i 52 ha 43 ha roli. Dwór z Gajem 5 dna. , 61 mk. i Ostrowem Szarlejskim 2 dm. , 33 mk. tworzy okr. dworski, mający 15 dym. , 300 mk. katol. i 1067 ha 687 roli, 50 łąk; chów i tucz bydła; właścicielem jest Józef Kośielski na Karczynie, 2. Sz. , ob. Szarlejskie jezioro. Szarlej, niem. Scharley, os. górnicza, w pow. bytomskim, wzn. 860 st, npm Stanowi część gmin Piekary i Bytom. Sz. Miejski gm Bytom ma 84 dm. , 823 mk. W gminie Piekary znajdują się, Sz. Nenhof, 7dm. , 216 mk. , Sz. Nowy 3 dm. , 87 mk. , kolonia Sz. 149 dm. , 3984 mk. , st. dr żel, piec wapienny, kopalnia Rudolfgrube, ogółem 6 dm. , 66 mk. Por. Scharley Szarlejka, kol i os. karcz, nad rzką Kaoynką, pow. częstochowski, gm. Grabówka, par. Kłobucko, odl 8 w, na płn, od Częstochowy, ma 47 dm. , 855 mk, 1072 mr. włośc. Szkoła początkowa. W 1827 r. było 28 dm. , 230 mk. Wieś ta, należąca do dóbr królewskich, nadaną została przez Wład. Jagiełłę r. 1393 klasztorowi na Jasnej Górze pod Częstochową, W połowie XV w, były łany km. ,

Szarkpliszki