Wyszogród, na zach. Brda, na płn. puszcza tucholska ob, Quandt Baltische Studien, 1856, str. 115, 116 i Toeppen Hist. Comp. Geogr. , str. 48 49. Po Grzymisławie 1207 panowali tu Mestwin I aż do r. 1212, Wracisław do 1219, Świętopełk II aż do r. 1264, najsławniejszy z nich Mestwin II do 1295, Przemysław II do 1296, Władysław Łokietek do 1300, Wacław II do 1305, Wacław III do 1306 i znów Władysław do 1309 ob. Wegner, 1. c, I, str. 82 96. W otoczeniu książąt występują różni urzędnicy; wojewodowie Paweł, syn Bogusława palatinus in Zweces r. 1198, Nasslaus 1224, Arnold 1248, Primislaus 1253, Paweł 1280, Stanislaus de Gondecz 1298, Julian Ulianus 1303, Adam przed 1309. Kasztelanami byli Jarogneus r. 1238, Dietrich Thidericus 1260, Viticus burggravius 1262, Arnold 1273, Paweł, Stanisław, Adam, Albert Preslaus, Paweł 1307. Podkomorzymi Pantinus r. 1238, Paweł, Themo, Zadic, Nemir, Falimir, Paweł, Adam 1308. Cześnikami Pantinus 1253, Arnold, Bosey, Jan, Zadic, Jan Preporta 1293. Podczaszymi Jan Preporta 1266, Jan Nossala, Prezlaus 1299. Stolnikami Bessor r. 1238, Jan, Themo, Mizlebor, Gothard. Podstolimi Piotr Cramsela r. 1267, Dalesius. Wojskimi tribunus Jan 1198, Szczepan Steffanus. Chorążymi Piotr 1269, Mateusz, Jan Comics 1303; wreszcie cubicularii Jan Nossala 1279 i Stanisław 1279 ob. P. U. B. v. Perlbach, str. 692 i Wegner, 1. c, I, 107 112. Komturstiüo świecicie obejmowało r. 1415 jedno miasto Świecie, 49 dóbr ryc, 33 włośc, wsi czynszowych, 2 osady Gartendoerfer, 6 młynów, bez młyna świeckiego, 4 folw. zakonu, 10 dóbr duchownych, mianowicie Grabowo, Grabówko, Gruczno, Jeżewo, Kozielec, Lipienicę, Lubiewo, Zalesie; Świekatowo i Suche; dalej w wójtowstwie jasienieckiem Jasieniec, Łąkie Niem. i dwa zamki krzyżackie świecki i jasieniecki. Na płn. zach. obejmowało komturstwo świeckie jeszcze Śliwice i Sliwiczki, Minikowo i Klonowo. Na zach. od Lubiewa aż do Wisły zgadzała się granica komturstwa z dzisiejszą granicą powiatową, tylko Zła Wieś leżała jeszcze w jej obrębie; na płd. i płd. wschód ciągnęła się wzdłuż Wisły aż pod Michale, lecz enklawa Niedźwiedź należała do komturstwa popowskiego, Mniszek do radzyńskiego, a folw. krzyżacki Bratwin do pokrzywińskiego a później do grudziądzkiego. Na wsch. ciągnęła się granica wzdłuż Mątawy. Dzisiejsza płn. część powiatu między Mątawą i Wisłą, włącznie z Nowem Neuenburg, należała, po większej części do wójtowstwa tczewskiego, komturstwa malborskiego, do którego po zniesieniu komturstwa pokrzywińskiego około r. 1415 także Mątawa i Zajączkowo przyłączone zostały, podczas kiedy Tragoszcz, W. i M. Lubień, Bzowo i Osiek należały do komturstwa grudziądzkiego, a przez krótki czas do rogozińskiego. W. i M. Komorsk, Melkarnia, Mlokarnia Psałterzystów i Warlubie należały także do wójtowstwa tczewskiego, były atoli dobrami duchownemi ob. Wegner Ein Pommer. Herzogthum, II, 120 121. Cały obszar komturstwa wynosił około 25 mil kw. Na zamku rezydował konwent, składający się zwykle z 12 rycerzy; czasem było ich tu więcej; r. 1449 skarży sie komtur, że ma za wielu rycerzy i prosi, żeby dwóch mogło się udać do Gniewu, bo i tak będzie ich jeszcze 15. Zamki i grody były w Świeciu, Lipinkach, Sartawicach, Gródku, Jasieńcu i w Nowem; okopy były pod Kosowem i nad Czarną Wodą. Do kasy komturstwa miało r. 1407 wpłynąć samego czynszu 910 grzyw. i 60 łasztów zboża; 1451 r. 900 grzyw. , 71 łasztów żyta i 60 łasztów owsa. Cały dochód komturstwa wynosił na początku XV w. około 4000 grzywien, czyli około. 40, 000 talarów. Stan bydła na 6 folw. krzyż, t. j. Bratwinie o 13 włók. , Stwolnie 16, Nowym Dworze pod Świeciem 13 1 2, Polednie 10, Gródku 19 i Ryszce 2 był r. 1415 następujący koni rycerskich 27, roboczych 84, pocztowych 7, źrebców 15, bydła rogatego 110, jałowic 16, świń 397, owiec 125 ob. Wegner, 1. c, str. 169. Bandera komturstwa miała naprzemian kwadratowe pola białe i czerwone Długosz Hist. pol. , lib. XI, str. 46. Pieczęć komturstwa wyobrażała tarczę o 12 polach w 4 rzędach. Także na pieczęci miasta z r. 1540 widać tarczę a naokoło napis Sigillum Civitatis Świecie ob. Wegner, 1. c. I, str. 65. Komturami świeckimi byli 1 Dyteryk v. Lichtenstein r. 1317 96, 2 Marquard v. Sparrenberg 1329, 3 Konrad v. Bruningsheim 1335 44, 4 Guenter v. Hohenstein, 5 Albrecht Schoff V. Dornberg 1349 77, 6 Daniel V. Menden 1377 82, 7 Tomasz v. Merheim 1382 92, 8 Albrecht hr. Sehwarzburg 1392 96, 9 Jan v. Pfirt 1396 1407, 10 Henryk hr. von Plauen 1407 10, sławny obroną Malborka po klęsce pod Grunwaldem, 11 Fryderyk v. Konstetten 1410 11, 12 Marcin v. der Kemnate 1411 15, 13 Wilh. V. Eglingen 1415, 14 Wilh. v. Steinheym 1415 16, 15 Wilh. v. Eppingen 1416 18, 16 Jan V. Anewende 1418 23, 17 Jerzy V. Seckendorf 1423 24, 18 Jan y. Melbel 1424, 19 Henryk Marschalk 1434, 20 Jan V. Stetten 1434 38, 21 Eberhard v. Wenthau 1438 40, 22 Kilian v. Exdorf 1440, 23 Hans v. Reibenitz 1441 49, 24 Eckart

Świecie