ło 1667 Szumowo, dobra ryc, pow. brodnicki, st. p. i kol. Brodnica o 10, 5 klm. , par. kat. Bobrowo, 666 ha 506 roli orn. , 94 łąk; 1885 r. 14 dm. , 44 dym. , 207 mk. , 188 kat. , 18 ew. , 1 żyd. ; parowa fabryka krochmalu, młyn parowy o 3 gankach i cegielnia, 80 krów. Szkoła kat. Dziedzic 1858 r. Józef Czapski, 1885 Albert Wolframm. Za czasów krzyżackich należało S. do komturstwa brodnickiego. Wizyt. Strzesza z r. 1667 72 donosi, że S. dzieliło się na 3 posiadła szlach. , jedno dzierżył Samuel Czecholewski, drugie Gabryel Chełstowski, trzecie wdowa Chełstowska. Każdy dwór dawał mesznego po 2 kor. żyta i tyleż owsa ob. str. 330 b. . R. 1885 nabył dobra w drodze subhasty kapitalista Katz z Królewca za 380, 000 mrk. Kś. Fr Sumowo, jezioro, należy do grupy jeziora łeckiego, w pow. łeckim. Ob. Ełk II, 351 Sumowo, wś, pow. gołdapski, st. p. Dubeninki; 29 dm. , 176 mk. , 480 ha. Landhofmistrz Albrecht Kittlitz sprzedaje 1594 r. 60 włók, które 1562 r. od ks. Olbrachta otrzymał, urodzonemu Stanisławowi Zabielskiemu plebanowi w Rożyńsku, Andrzejowi Ogonkowi z Dmus w powiecie piskim i Jano wi Żelazkowi z Rożyńska w powiecie ryń skim za 6 tysięcy zł, p. ; na tych włókach po wstały wsie Czarne i Sumowo. Dan w Kró lewcu, dnia 10 grudnia 1597 r. R. 1597 An drzej Ogonek sprzedaje z swego działu 4 włó ki swemu przyjacielowi Maciejowi Stańkowiczowi Małejce, komornikowi zamku łe ckiego. Ad. N. Sumpf niem. , ob. Sąpy. Sumy, mto powiat. gub. charkowskiej, nad rz. Psiołem, Sumą i Sumką, pod 50 54 płn. szer. , a 52 28 wsch. dług. , o 184 w. od Charkowa. W 1870 r. było w mieście 9 cerkwi murow. , 1763 dm. 108 murowan. , 14126 mk. 69 kat, 76 prot. i 111 żydów, 130 sklepów, 4 zajazdy, progimnazyum, szkoły paraf. , gminna i dla dziewcząt, szpital, st. poczt. , bank. W 1877 r. S. miały 153 dm. murow. , 1832 drewnianych, 15534 mk. 74 kat. , 7 składów na towary, 337 sklepów, gimnazyum męzkie i żeńskie i szkołę realną. St. dr. żel. sumskiej. Własność mta stanowi 1074 dzies, ziemi, dochody wynoszą około 16000 rs. Mieszkańcy zajmują się przemysłem i handlem; jest tu 876 rzemieślnik. 370 majstrów, 309 robotników, 260 uczniów, w tej liczbie 171 szewców, 136 krawców, 80 kowalów. W 1878 r. było 14 fabryk, zatrudniających 63 robotników i produkujących za 146685 rs. Jako położone na pograniczu pomiędzy guberniami małoruskiemi a wielkoruskiemi, S. mają ważne znaczenie pod względem handlowym. Odbywają się tu targi tygodniowe, oraz 3 jarmarki, z których główny, dwutygodniowy, w połowie listopada. Wartość przywożonych na ton jarmark towarów wynosi około 3, 000, 000 rs. , sprzedawanych zaś do 1, 000, 000 rs. St. S. dr. żel. sumskiej, pomiędzy st. Hołowaszewka o 16 w. , a Syrowatka o 18 w. , odległą jest o 51 w. od st. Worożba, a 184 w. od Charkowa. Drogą żelazną sumską zowie się otwarta w 1877 r. gałęź dr. żel. charkowonikołajewskiej, mająca 227 w. długości, od st. Merefa dr. kurskocharkowsko azowskiej, do st. Worożba dr. kurskokijowskiej, która na st. Lubotin łączy się z dr. charkowonikołajewską. Ma ona 15 stacyi i 2 przystanki. Miasto założono zostało przez wychodźców z Małorusi w 1652 i 1653 r. , na miejscu dawnego horodyszcza, zwanego Lipeńskiem. Dawność osady potwierdzają znajdowane w okolicy monety arabskie z VII IX w. Około 1665 r. uformowany został pułk kozacki sumski. Podczas wojny północnej w 1708 r. w S. odbył Piotr W. radę wojenną, na której zatwierdzono plan działań przeciwko Karolowi XII i Mazepie. W tym czasie mto przyłączone zostało do gub. kijowskiej. W 1732 r. S. zostały mtem pułku sumskiego gub. biełgorodzkiej. Od 1765 r. siedziba kancelaryi prowincyonalnej, utworzonej wówczas gub. słobodzkoukraiń skiej, zostały w 1780 r. mtem powiatowem namiestnictwa, a następnie gub. charkowskiej. Sumski powiat leży w płn. zach. części gubernii i zajmuje 57, 64 mil al. 2789 w. kw. Powierzchnia powiatu równa, gleba czarnoziemna, bardzo urodzajna. W powiecie znajdują się trzy znaczne torfowiska w pobliżu słobody Niźniej Syrowatki 500 dzies. , 7 stóp głębokie, pod siołem W. Bobryk 200 dzies. i 6 st. głęb. i pod wsią Nizy 200 dzies. i 6 st. głęb. . Z rzek najważniejszą jest Psioł uchodzący w guber. kurskiej i przerzynający powiat w kierunku płd. zchd. Z dopływów jego ważniejsze z lewej strony Kamyca, Krutiec, Lubań i Sytnaja, z prawej zaś Krasnaja i Suma. Oprócz tego północną część powiatu na przestrzeni 40 w. przerzyna rz. Wir dopływ Sejmu. Znaczniejszych jezior i błot powiat nieposiada. Pod lasami znajduje się 51600 dzies. , t. j. 18 ogólnej przestrzeni. W 1878 r. było w powiecie 133727 mk. , w 1870 r. zaś bez miasta 109414 mk. 25 kat. , 55 protest. i 58 żydów, zamieszkałych w 357 osadach 10 słobód i 25 siół. Główne zajęcie mieszkańców stanowi rolnictwo. Oprócz zboża uprawiają buraki cukrowe, konopie, len i tytuń. W niektórych miejscowościach zajmują się sadownictwem. Hodowla bydła dosyć rozwinięta. W 1870 r. było tu 28000 sztuk koni, 20500 bydła rogatego, 38000 owiec zwyczajnych, 15000 rasy poprawnej i 24500 świń. Przemysł fabryczny na dość wy

Sumowo

Sumowo

Sumy