Raj, Rzadkwin 850 Siedlimowo 643, Siedluchna 128, Sieraków 453, Sierakówko 95, Skotniki Królewskie 539, Skotniki Zabłotne 155, Sławęcin 280, Sławsko Małe 544, Sławsko Wielkie 852, Stajedła, Stary Młyn, Stodolsko i Stodoły 827, Strzelno, miasto 1775, Strzelno, folw. klasztorny 1516, Świątniki 89, Węgrzynów, Włostów 159, Wójcin 888, Wola Wapowska 710, Zazdrość, Zbytowo 264 i Złotowo z 322 ha obszaru. Cały obszar zabrany składał się z ziemi włościańskiej 15663 ha, dworskiej 11586 ha i miejskiej 1775 ha. Po separacyi włościan i po różnych zmianach pozostało w ręku rządu 6870 ha lasu i 1516 ha roli, czyli razem 8386 ha w granicach nowoutwo rzonego powiatu. Powiat strzeliński powstał w skutek ostatniego podziału w. ks. poznańskiego, dokonanego w r. 1887, z płd. części pow. inowrocławskiego. Granica płn. ciągnie się środkiem Bachorzy od Paproci Papros do Noteci, która następnie odgranicza te powiaty aż do Skalmirowic, gdzie się zlewa z jez. Trląg. Inne granice pozostały te same, które w r. 1815 zakreślono pow. inowrocławskiemu, t. j. na zachodzie pow. mogilnioki, a na płd. i wschodzie królestwo polskie. Największa długość od płn. ku płd. wynosi 32 klm. , od wschodu ku zach. 29 klm. Powiat ma 61, 440 ha obszaru 42, 546 roli, 3791 łąk, 7165 lasu; czysty dochód z ha roli 16, 06, z ha łąk 13, 32, z ha lasu 4, 31 mrk. Obszar ten podzielony jest na 3 obwody policyjne, 9 okr. stanu cywilnego, 2 okr. miejskie, 72 wiejskie i 75 dworskich; ma 208 osad, 2620 dm. , 5713 rodzin i 31, 254 mk. 15, 493 płci męzkiej, 15, 761 żeń. ; 5683 dzieci niżej 6 lat, 6397 od 6 14 lat; 24, 742 katol. , 5942 prot. , 570 żydów. W r. 1871 było 29, 481 mk. , w 1875 r. 28, 253 mk. , w 1880 r. 30, 079 mk. Na okręgi miejskie przypada 12 osad. , 460 dm. , 1233 rodzin, 5938 mk. 2960 płci męzkiej, 2978 żeńskiej; 935 dzieci niżej 6 lat, 1094 od 6 do 14 lat; 4021 kat. . 1423 prot, 494 żydów i 1943 ha 1686 roli; 53 łąk. W r. 1871 było 4990, w 1875 r. 4802, w 1880 r. 5103 mk. Na okręgi wiejskie przypada 23 osad, 1520 dm. , 2680 rodzin, 14, 463 mk. 7290 płci męzk. , 7173 żeń. ; 2722 dzieci niżej 6 lat, 3090 od 6 do 14 lat; 10, 973 kat. , 3458 prot. , 68 żydów i 20, 097 ha 17, 168 roli, 1018 łąk, 17 lasu. W r. 1871 było 13, 783, w 1875 r. 12, 975, w 1880 r. 13, 914 mk. Na okręgi dwors. przypada 113 osad, 640 dm. , 1800 rodzin, 10, 853 mk. 5243 płci męzk. 5610 żeń. ; 2008 dzieci niżej 6 lat, 2213 od 6 14 lat; 9784 kat. , 1061 prot. , 8 żyd. i 39, 399 ha 23, 692 roli, 2720 łąk, 7147 lasu. W r. 1871 było 10, 708, w 1875 r. 10, 476, w 1880 r. 11, 062 mk. Urzędnicy stanu cywilnego znajdują się w Łęgu, Markowicach, Miradzu, Ostrowie nad Gopłem i po dwóch urzędników w Strzelnie i Kruszwicy. Komisarze obwodowi, policyjni, siedzą, jeden w Kruszwicy i dwóch w Strzelnie. Komora celna w Wójcinie. Par. katolickich jest 14 Chełmce, Kościeszki, Kruszwica, Ludzisko, Ostrów nad Gopłem, Ostrów strzeliński czyli wójciński. Piaski, Polanowice, Rzadkwin, Siedlimowo, Sławsko, Stodoły, Strzelno i Wójcin; z pow. inowrocławskiego sięga do strzelińskiego par. Pieranie. Par. protestanckie są Jeziory, Kruszwica i Strzelno, a poza granicami Inowrocław i Gębice. Żydzi mają synagogę w Strzelnie. Powierzchnia powiatu jest równiną garbatą, pochylającą się ku Gopłu, Bachorzy i Noteci. Głównym zbiornikiem wód jest przecięte na dwoje pasem granicznym jezioro Gopło wzn. 722 mt. npm. , przez które płynie Noteć. Na wsch. wybrzeżu Gopła są jeziora Trzyszczyn 782 mt. npm. , połączone rowem z kanałem Bachorzy, Łonin 777 mt. , Gocanowskie 779 i Kicko 773, spływają do Gopła; jezioro, ciągnące się od Orpikowa do Ostrowa, nie ma wyraźnego odpływu. W płd. zach. części powiatu jest jez. Bielsko ostrowskie z odnogą Dłużyn Dluczyna, które łączy się z jez. wójcińskiem i razem z siecią jezior powidzkich spływa do Warty; granica królestwa polskiego przecina jezioro wójcińskie. W lasach poklasztornych jeziorko Czyste bez odpływu i Kątno, przez które płynie struga Cięciwska, uchodząca do jez. Błużyn. Z drobnych jezior pod Młynami zwało się jedno Sulej owem w r. 1361. Poprzerywana sieć jezior, 3 klm. długa, od Jeziorek strzelińskich poza Łąkie, nie ma odpływu. Środkiem jez. Pakoskiego Trląg aż pod Skalmirowice idzie granica płn. zach. powiatu i ciągnie się ku północy wzdłuż Noteci i zach. wybrzeża jez. Ludziskiego i Piotrkowickiego. Jez. Szarlejskie przypiera do pow. swem wybrzeżem południowem; w środku jez. Bronisławskiego i Pakoskiego stykają się granice pow. mogilnickiego i strzelińskiego. Noteć tworzy granicę płn. powiatu od Kobylnik do Skalmirowic; zasila się z lew. brzegu Śmiernią, płynącą z nią równolegle od zakrętu polanowickiego aż do ujścia swego w Kruszy Podlodowej. Z jeziora Cięciwskiego wypływa Trzcianka, która minąwszy Zbytowo, wchodzi do pow. mogilniokiego i tam, powyżej Gębie, wpada do Kwieciszewicy, dopł. Noteci. Do Gopła z zach. strony uchodzi Rechta pod Siemłonkami, z przeciwległej zaś strony Kicina pod Kickiem i Rzeczyca pod Mietlicą. Błota Bachorzy ciągną się wzdłuż płn. wsch. granicy pow. strzelińskiego, a Rożniatowskie, na północ od Kruszwicy, wzdłuż lew. brzegu Noteci; błota Gajewskie wzn. 899 mt, npm. ku wschodowi

Strzelno