doliną podgórską, mad którą od płn. wznosi się I Maków Dział 693 mt. , a od płd. Łysa 805 mt. . Zabrawszy od praw. brzegu potok z pod góry Kasinowki 540 mt. płynący, wykręca się na płn. , a od ujścia doń pot. Podżagi ob. öd lew. brzegu, płynie na wschód przez obszar Skawy, od której to miejscowości przyjmuje swe miano. Tutaj pod folwarkiem skręca się na płn. zachód, wchodząc w dolinę bardziej zwartą i górzystszą, nad którą od wsch. wznoszą się działy rabczańskie, jak Rabka 644 mt. , Birłatowa 626 mt. , a w oddali działy Lubonia Wielka 1023 mt. i Mała 870 mt. . Od ujścia Stachorówki od praw. brz. szerszem korytem poddaje się w biegu swoim bardziej ku zach. , zraszając płd. obszar Malej owy. U zach. podnóża góry Hajdówki 534 mt. zabiera od prawego brz. pierwszy znaczniejszy dopływ Naprawkę ob. , a cokolwiek niżej potok ze wsi Toporzyska płynący od lew. brz. Odtąd przyjmuje niemal stały kierunek biegu płn. zachodni aż po Suchę. Mija za tym po drodze lub przepływa obszary osad następujących Jordanowa, Bystrej, Osielca, Koj Bzówki, Juszczyna, Białej, Makowa i Suchy. W obr. gm. Bystrej przyjmuje od lew. brz. pot. Bystrzankę al. Bystrą ob. . Tu dolina nagle się zwęża, wznosi się nad nią od płd. zachodu Łysa góra 630 mt. , aż dopiero w Osieku znaczniej się roztwiera. Od płd. zach. wznoszą się działy Naroża 1063 mt. , z bliższemi szczytami Burdelową górą 763 mi. Jaworem 857 mt. i Sarnią Skałą 514 mt. , u stóp której, w obr. wsi Białej, uchodzi do Skawy od lew, brzegu potężna górska rz. Skawica ob, ; między Bystrzankę a Skawicą uchodzi do 8. mnóstwo większych i mniejszych strug i potoków górskich, między niemi Czudyn al. Zadeńka ob. . Po płn. zaś stronie, t. j. praw. brzegu wznoszą się już grzbiety lesiste, już stożkowe góry, mknąc ku płn. , jużto pokryte lasami, już też gołe, a o stokach zoranych w pola i zasianych licznemi zabudowaniami wiejskiemi. Uwagi godne wzniesienia są Kamionka 562 mt. . Łysa 643 mt. , Przykrzec 738 mt. , Grzybkówka 711 mt. , Traglawa 710 mt. , Mozorowa górą 698 mt. , Kamienna 719 mt. . Na przestrzeni od Jordanowa po Maków zasila się S. od praw. brz. wodami mnóstwa potoków, z których Wieprzec i Żarnówka zasługują na uwagę. Od ujścia Skawicy i Źarnówki rozpościera się dolina Skawy na lew. brz. bardzo rozlegle, lecz wkrótce zwęża się. dochodząc zaledwie 1 2 klm. szerokości. Od Makowa po Suchę od płd. , t. j. lew. brz. , przyjmuje pot. Grzechyński i Stryszawkę; na tej przestrzeni przyparły płn. stoki działów górskich z czubkami Kudiówka 760 mt. , Ostra górka 610 mt. , Cyganówka 534 mt. ; od praw. brz. na tejże przestrzeni nie rozwinęły się dopływy; rzec można, że od Makowa aż po Suchę nie ma żadnych dopływów, chyba chwilowa strugi deszczowe. Od ujścia Stryszawki pod Suchę, Skawa z biegu płn. zach. wykręca się nagle na płn. aż po Mucharz, zraszając obszary Zembrzyc, Tarnawy Dolnej, Skawiec i Mucharza. Tutaj przyjmuje od pr. brz. wody Paleczki ob. . Od ujścia Stryszówki bieży na płn. zach. i zach. przez obszar Mucharza aż po Świnną Porębę, odkąd podąża na płn. przez Świnną Porębę, Jaroszowice, po pod Wadowice, których wschodni obszar zrasza. Tutaj kończy się jej górny bieg. Dolina dotąd wązka, bo 1 2 klm. szerokości, nagle się rozstępuje. Od Suchy począwszy, po wsch. stronie wieńczą ją góry lesiste, jak Działowskie 638 mt. , Chełm 581 mt. . Na linii 544 mt. , a od zach. Lipska góra 631 mt. , Prorokowa góra 584 mt. , Jedlicznik 549 mt. , Przysłoń 397 mt. , Upalisko 442 mt. , Suszyce 539 mt. , Żar 665 mt. , Iłowiec 477 mt. . Od źródeł aż po Wadowice dno kamieniste, wody nagłe i rwące; kamieńce obszerne. Od Wadowic płynie S. dalej na płn. zach, szeroką doliną przez obszary Rokowa, Tomic, Radoczy, Witanowic, Woźników, Graboszyc, Grodziska, Trzebięczyc, po pod Zator, wreszcie poniżej Podolsza, tuż pod Smolicami, naprzeciw Jankowic, wpada do Wisły z praw. brz. Od Wadowic aż po ujście zasilają Skawę od praw. brz. Kleczówka, Lgocki pot. i Czarzewka, od lew. zaś brz. Dąbrówka, Choczenka al. Kaczyna i Wieprzówka. Od Wadowic chociaż płynie krajem równiejszym, przecież brzegowiska i równiny żyzne pokrywa kamieńcem. Przy ujściu w dolinie Wisły tworzy wielkie zaspy kamieńca i zwiru. Długość Skawy wynosi 92 klm. ; z pr. brz. zasilają ją Stachorówka, Naprawka, Wieprzec, Żarnówka, Paleczka, Stryszówka, Kleczówka, Lgocki pot. , Czarzewka; z lew. zaś Podżaga, Toporzyski pot. , Bystrzanka, Zadeńka al. Czudyn, Skawica, Grzechiński pot. , Stryszawka, Tarnawka, Jaszczurówka, Ponikiewka, Dąbrówka, Choczenka, Wieprzówka. Spad wód podają następujące liczby 700 mt. źródło, 485 mt. powyżej ujścia Podżagi, 460 mt. powyżej ujścia Stachorówki, 436 mt. pod Jordanowem, 398 mt. ujście Wieprzca, 395 mt. most tuż niedaleko ujścia Zadeńki; 359 mt. most powyżej Makowa, 346 mt. ujście Grzechińskiego pot. , 330 mt. ujście Stryszawki, 317 mt. ujście Pałeczki, 292 mt. ujście potoku z Łękawicy płynącego, 265 mt. most pod Wadowicami, 235 mt. pod Graboszycami, 220 mt. ujście. W wodach Skawy żyją ryby brzanka żółta, brzana, cyrta, głowacz, jazgar, jaź, jelec, karp, kiełb, kleń, kolka, lipień, łosoś, miętus, okleja, okoń, piskorz, płoć, pstrąg, strzebla, szczu

Skawa