Po kościele, trzecia klasztor żcńaki. Około 1800 r. , za rządów pruskich, S. leżał w pow. mławskim, posiadał drugi sąd okręgowy. Połowa miasta należała do dziedzica Bramińskiego Dramińskiego, druga była królewską. Miasto miało 162 dym. , 970 mk. , w tom 649 żydów Holsch, Geogr. , I, 498. Do wzrostu miasta przyczyniło się wiele pomieszczenie władz powiatowych w 1867 r. W 1871 r. ludnośó wzrosła do 6389. Z zabytków przeszłości przechowały się tylko kościoły. Parafialny p. w. św. Wita, Modesta i Krescencyi, wedle tradycyi stanąć miał w XI wieku, na miejscu świątyni pogańskiej. Część północna, zbudowana z polowego kamienia okrągłego; pochodzi zapewne z pierwotnej budowli. Wieża pochodzi prawdopodobnie z XVI w. Pożary w 1630 i 1648 r. i następne przeróbki zatarły cechy nietylko pierwotnej budowli lecz późniejszej ostrołukowej przebudowy a prędzej dobudowy. Na ścianie kaplicy znajduje się h. Lew z kamienia a pod nim tablica z napisem oznajmiającym, iż Andres Sierpski a Gulczewo Palatinus ravensis capcllam in hac seniorum corpora requies eunt rostauravit 1569 r. . Drugi kościół p. w. Wniebowzięcia N. P. Maryi wystawiony został w 1483 r. ze składek dla pomieszczenia cudownie zjawionego obrazu M. Boskiej. Przy kościele tym osadzono mansyonarzy w 1517 r. , dla których na uposażenie zakupiono wsi Golejowo i Gorzewo. W 1620 r. osadzono przy kościele benedyktynki sprowadzone z Chełmna. Pierwszą ksienią była Katarzyna Stryjkowska, drugą Katarzyna Potulicka córka fundatorki. Zygmunt III nawiedzał klasztor i kościół w 1624 r. i był podejmowany obiadem przez fundatorkę. Gdy drewniany klasztor zgorzał w 1703 r. , wtedy Andrzej Załuski, bisk. płocki, przy pomocy daru ks. Katarzyny Radziwiłłowej 30, 000 złp. , wystawił murowany klasztor, dotąd istniejący. Przy kasacyi klasztorów w 1864 pozostał jako etatowy. Kościół sam, mimo przeróbek w 1787 i 1801 r. pożaru w 1794 r. , zachował cechy ostrołuku krzyżackiego. Wewnątrz kościoła przechował się tylko nagrobek Katarzyny Krotkowskiej, z domu Goślickiej 1621 r. i obraz z XVII wieku, przedstawiający nadania przez ks. Konrada dominikanom przywileju erekcyjnego. Na pieczęciach przywileju data 1234 r. . Trzeci kościołek św. Ducha, pierwotnie zapewne szpitalny, pochodzi z 1519 r. Spalony 1614 r. , odnowiony w 1850 r. Śród miasta stoi słup murowany, wystawiony na mocy wyroku trybunału piotrkowskiego z 1739 r. przez żydów z powodu popełnionego przez nich świętokradztwa. Do 1850 r. żydzi słup ten obowiązuni byli utrzymywać. Dawniej istniały jeszcze kościołki kaplice św. Wawrzyńca zniszczony w 1813 r. przy przechodzie wojsk, św. Krzyża z cmentarzem, który już w 1794 r. był w ruinie, wreszcie św. Rocha, drewniany, zniszczony przez ogień w 1794 r. S. wchodził w obecnem stuleciu w skład dóbr Koziebrody. Folw. , zwany Włóki Małe i Włóki Piaski, oddzielony od tych dóbr należy do gm. Borkowo, ma młyn wodny, 642 mr. 526 mr. roii, 44 mr. pastw. , 51 mr. w osadach, 5 łąk, 15 nieuż. . S. par. , dek. sierpecki dawniej rąciąski, 4684 dusz. S. par. ewaug, liczy około 2000 dusz, kolonistów Niemców. Sierpecka kasztelania należała do kategoryi mniejszych. Nazwisk kasztelanów dawniejszych nie znamy. Opisy obu głównych kościołów w S. z rycinami podał Tyg. illustr, z 1869 r. IV, 320 i z 1873 r. XI, 80. Sierpecki powiat gub. płockiej, utworzony w 1867 r. z połowy dawnego mławskiego powiatu, graniczy od płn. z mławskim, od zach. z mławskim i częściowo z płońskim, od płd. z częścią płońskiego i płockim, od zach. z lipnowskim, rypińskim i częścią mławskiego. obszar powiatu wynosi 19, 77 mil kwadr. Przedstawia on płaszczyznę, której środkowa częśó, wznies. 400 do 420 st. npm. , nie przedstawia wydatniejszego pochylenia; częśó płn. i wschodni klin, przytykające do rzki Wkry Działdówki, pochylają się od płn. zach. ku wschod. płd. Okolico Żuromina płn. zach. pod Brudnicami wzn. 588 st. , koło Bieżunia wzn. 420 st. , Raciąż 302 st. W części płd. zach. pochylenie występuje w kierunku od wschodupłd. ku zach. płn. i płd. , od 450 st. w części przyl. do pow. płockiego, schodzi do 360 st. pod Sierpcem a 316 st. pod Żurawinem nad Skrwą. W płn. zach. rogu wchodzi w obszar powiatu nizina, rozciągająca się między płynąccmi praawie równolegle Wkrą i Skrwą odległe 12 do 15 w. . W nizinie tej między wsiami Raczynem, Będominem, Ghromakowem wznies. wynosi około 300 st. Obszar powiatu należy do dorzecza Wkry i Skrwy dopływy Wiały. Skrwą wchodzi w obszar powiatu na płn. wschód od Mierzęcina i płynie odtąd przeważnie granicą zach. powiatu. Linia graniczna niekiedy tylko przechodzi na lewy lub prawy brzeg rzeki, jak np. naprzociw ujścia rzki Sierpienicy, poniżej wsi Studzieniec. Wkra przeciwnie, wszedłszy w obszar powiatu pod Brudzicami, płynie szeroką podmokłą doliną z płn. na płd. wschód, przepływa pod Bieżuniem, od Młodzyna rozdwaja się, pod Stęszewem dzieli się na trzy koryta. Między Bieżuniem a Sokołowem lewe ramię oddala się o kilka wiorst i okrąża wyniosły obszar z wznios. do 580 st. Prawe ramię teź się rozdwaja, dzieli na trzy i cztery odnogi pod wsią Sokołowy Kąt. Pod Zgliczy

Sierpc