pow. chełmiński, st. kol. Kurnatowo, 8 klm. odl. Posiada kościół paraf. kat. i szkołę kat. , cegielnię, wiatrak i agenturę poczt. W 1868 r. 20 bud. , 8 dm. , 132 mk. , 112 kat. , 20 ew. , 598, 31 ha roli or. i ogr. , 6378 łąk, 20, 82 past. , 10, 56 nieuż. , 38, 5 wody, razem 731, 97 ha; czysty dochód z gruntu 11099 mrk. , hodowla bydła holenderskiej rasy. W skład dóbr wchodzi jeszcze folw. Augustynki 1909, 97 mr. , Kotnowo 1134 mr. . P. leży nad bitym traktem z Wąbrzeźna do Chełmna; oprócz tego idzie ztąd nowa szosa do Zegartowic. Za czasów krzyżackich była P. przyłączona do wójtostwa lipińskiego. Przypuszczenie, jakoby wymienione w dok. z r. 1445 Heymsodt al. Heimsoth oznaczało Płużnicę, jest mylne; owo H. jest raczej Przeczno. Tutejszy kośc. p. w. św. Małgorzaty jest kolacyi prywatnej. Przy nim istnieje bractwo trzeźwości założone r. 1857. W skład parafii wchodzą P. , Orłowo, Ostrowo, Bartoszewice, Cholewice, Augustynki, Kotnowo, Dęby niem. Josephsdorf, Mgoszcz i fol. Dębie. W 1867 r. było tu 678 komunikantów, dusz zaś 1094, r. 1886 liczono 1153 dusz. Tutejsza par. należy do dek. wąbrzeskiego. Z wizytacyi Potockiego z r. 1706 dowiadujemy się, że tu był kośc. murowany o 3 ołtarzach, tytułu św. Bartłomieja i św. Małgorzaty. Przy kościele stała nowa niska dzwonnica, z jednym ale pękniętym dzwonem. Do prob. należały 4 włóki w 3 polach, z których jedno zarosłe było krzakami. Rolę trzymał dwór, którego właściciel Piwnicki miał za to obowiązek utrzymywania kapelana. Przedtem dzierżył te dobra Franciszek Wolski, a dawniej Wypczyński, który legował 300 fi. zapisanych na Augustynkach, za to miała się za jego duszę odprawiać co tydzień msza św. Mesznego płacił dwór 2 korce żyta i tyleż owsa. Do parafii tutejszej należały Płożnica, Ostrowo, Orłowo, Mgosze, Kotnowo, Augustonowice, Kwiatki, Cholewice i Bartoszewice. Komendarzem był Alan, ordinis Praedicatorum. Komunikantów liczono 338 ob. str. 797 799. R. 1745 nabyła Płużnicę wraz z przyległymi folwarkami Kwiatkami i Cholewicami prawem zastawnem ksieni benedyktynek w Grudziądzu Ewa Radowicka od Józefa Piaskowskiego za 28, 000 zł. Następnego r. 1746 puszczono te dobra gburom w dzierżawę na lat 40. Po 14 latach jednak zostały napowrót wykupione przez Jana Orłowskiego, stolnika parnawskiego ob. Klasztory żeńskie przez ks. Fankidejskiego, str. 221. Kś. Fr. Płużnica al. Plusznica Wielka, niem. GrossPluschnitz, 1302 Plusnicz major, wś kościelna, pow. strzelecki. Posiada kościół paraf. katolicki, murowany z wieżą, szkołę, młyn wodny. W 1842 r. 33 dm. , fol. , 269 mk. Fol. ma 2308 mr. , wś 855 mr. W 1861 r. 362 mk. Parafia tutejsza jest bardzo starożytną. W 1298 r. występuje w dokum. Gerward, pleban miejscowy. W 1302 papież Bonifacy potwierdza dziesięciny z P. składane klasztorowi jemieinickiemu. Ptużniczka al. Plusznica Mała, niem. KleinPluschwitz, 1302 Plusnicz minor, wś w pow. gliwickim, par. Płużnica, ma dwa młyny wodne piec wapienny. W 1842 r. 21 dm. , 226 mk. 4 ew. ; w 1861 r. 257 mk. , 780 mr. obszaru folw. i we wsi 284 mr. W 1302 papież Bonifacy potwierdza dziesięciny z P. klasztorowi jemielańskiemu. Do P. należą pustkowia Czerwona Grobla i Grabnia. Plużno, urzęd Płużnow, wś, pow. Ostrogski, w 3 okr. polic. lachowickim, par. ostrogskiej, ma kaplicę publiczną katolicką tejże parafii, cerkiew prawosławną, zarząd gminny i szkółkę wiejską; 1430 mk. włościan 709 męż. i 721 kob. , posiadających 1261 dzies. 219 saż. ziemi. Pokład gruntu stanowi glinka, pokryta warstwą czarnoziemu; gleba pszenna urodzajna, u gospodarzy wiejskich sady owocowe i obszerne ogrody. Odl. 30 w. od st. dr. żel. brzeskokijowskiej Krzywin, o 24 w. od Lachowicz a 18 w. na płd. od Ostrogu. P. ze wsiami Borysów, Dobryń, Miakoty, Majdan, Choteń, Dertka, Śtójło, Radohoszcz Mała, Storonicze, Białotyn, Martynie, Siewierz, z osadami Klonowiec Miakocki, Klonowiec Borysowski, Dańkówka, Piwniowa Góra, przez szlachtę i krajowych czynszowników zamieszkałemi, oraz z koloniami Jadwinin, Michajłów, Książęcin i Fuerstenthal, założonemi przez czynszowników zagranicznych w lasach, obejmuje ziemi dworskiej 2600 dzies. pod lasem, 2988 dzies. pod polem; leży w pięknej i wesołej miejscowości. Pałac na wzgórzu nad niewielkim stawem, niedawno wzniesiony w miejscu, gdzie przed laty stał stary dwór, z którego pozostały tylko lochy. W sąsiednim lesie dotąd widzialne są ślady starego horodyszcza, a na okolicznych polach mogiły, z których kilka zostało rozkopanych. Mają one cechę epoki krzemienia łupanego i obrabianego; w jednej odkopano grób skrzynkowy. Dobra płużańskie, wyżej wyszczególnione, wraz z kilku dziś od nich oderwanemi miejscowościami, stanowiły niegdyś własność Koniecpolskich, od których drogą spadku przeszły do ks. Jabłonowskich, od nich nabyte przez hr. Tyszkiewiczów, należą obecnie do ks. Ludgardy z hr. Tyszkiewiczów Jabłonowskiej. O P. znajduje się wzmianka w dokumencie ogłoszonym w Arch. J. Z. R. , cz. VI, t. 1 418. Pluźyny, wś i fol. nad bezim. dopł. Mezawki, pow. nowogródzki, w 2 okr. pol. horodyszczańskim, gm. Rajcy, wś ma 17 osad; fol. od 1859 r. własność Sadowskich, około 5 1 2 włok; miejscowość falista, dość leśna. A. Jel.

Płużnica

Płużnica