szyński od pleszewskiego; płynie przez Sośnicę i pod Fabianowem wraca do pow. pleszewskiego, który po 1 1 2 klm. biegu znów opuszcza; oblewa Lutynię i Rudę w pow, krotoszyńskim, a pod Węgrzynowem wchodzi powtórnie do pow. pleszewskiego; tu płynie na Magnuszewice, Twardów, Wolę Książęcą, Słupię, Bachorzew i Wilkowyję; przy młynie Stęgoskim Stęgosze opuszcza powiat, który przerzyna na przestrzeni przeszło 20 klm. Lutynia miała być niegdyś spławną, obecnie wylewami swemi wyrządza znaczne szkody. Z lew. brzegu przyjmuje 1 Potokę i strugę bezimienną naprzeciw Węgrzynowa; 2 Radowicę, około 6 klm. długą, naprzeciw Woli Książęcej; 3 Lubieszczkę, około 20 klm. długą, pod młynem Stęgoskim. Bo Lubieszczki spływa z pow. wrzesińskiego struga Chrzanowska. Z praw. brzegu wpadają do Lutyni 1 Kotlinka, 9 klm. dł. pod Twardowem; 2 struga płynąca z lasu Tarzeckiego i 3 Lubianka, uchodząca w pow. wrzesińskim. Te strumienie płyną od płd. ku płn. , prawie równolegle z Lutynią. Obra wchodzi do pow. pleszewskiego na płd. od Potarzycy, płynie ku zach. popod Janów, między Suchorzewkiem i Dębowcem, gdzie dotyka granicy pow. krotoszyńskiego i zmienia swój bieg ku płn. ; oblewa Strzyżewko, mija Rusko i nieco poniżej Cerekwicy opuszcza pow. pleszewski; długość jej biegu w pow. wynosi około 10 klm. Od Zalesia ku zach. , na przestrzeni około 6 klm. , ciągnie się smug łęgów oborskich, zasilany strugą, płynącą od Suchorzewka i Potarzycy. Z wyniosłości wyróżnia nazwa tylko Górę Żydowską w Komorzu z pod Nowego Miasta i dwie Łyse Góry, z których jedna wznosi sią pod Cerekwicą, a druga pod Broniszewicami. Znaczniejsze w powiecie lasy są Nowomiejskie, Tarzeckie i Jarocińskie; inne ciągną się od Bieganina popod Suchorzew na przestrzeni około 15 kim. i wzdłuż Prosny od Rokutowa popod Lubień Mały. Najbujniejsze łąki rozpościerają się wzdłuż Prosny i nad Wartą w okolicy Dębna i Nowego Miasta, tudzież nad Lutynią, w Wilkowyi, Kątach i Stęgoszach; inne między Kajewem, Brzeziom i Turskiem, Wszołowem, Czerminkiem i Gołuchowem, Górą, Zalesiem i Panienką. Głównym węzłem komunikacyjnym w powiecie jest Jarocin, gdzie krzyżują się dwie drogi żelazne oleśnickognieźnieńska i poznańskokluczbor ska. Pierwsza przebiega powiat na przestrzeni 21 klm. ze stacyą w Jarocinie, a druga na 52, 5 klm. ze stacyami Jarocin, Kotlin i Pleszew. Projektowane są prócz tego dwie linie z Pleszewa do Kalisza i z Leszna do Jarocina. Traktów bitych jest 8 prowincyonalnych i 2 prywatne 1 z Poznania na Nowe Miasto, Mieszków, Jarocin i Pleszew do Ostrowa, na długości 56, 9 klm. w powiecie; 2 z Pleszewa do Koźmina 10 klm. ; 3 z Pleszewa do Bogusławia 13 klm. ; 4 z Jarocina do Koźmina 9 klm. ; 5 z Jarocina do Borku 13 klm. ; 6 z Nowego Miasta do Książa 8, 5 klm. ; 7 z Nowego Miasta do Żerkowa 5, 6 klm. ; 8 z Pleszewa do Robakowa i Żerkowa, 23 klm; 9 z Bieganina do Raszkowa 1 klm. i 10 z Twardowa do traktu jarocińskopleszewskiego. Klimat nie przedstawia żadnych specyalnych właściwości grady częste, powiat cierpi więcej od suszy jak od wilgoci. Użytkowanie ziemi przedstawia się w następującym stosunku 7l, 3 ogrodów, 15, 8 lasów, 5, 7 łąk, 3, 4 pastwisk i 3; , 8 nieużytków; czysty dochód z hektaru ziemi w ogóle oblicza się na 8 mrk a z hektaru roli na 9 5 mrk. Powiat produkuje pszenicę, żyto, jęczmień, owies, groch, tatarkę, proso, wykę, łubin, lucernę, koniczynę, rzep, rzepak, kartofle i rożne jarzyny; siano znajduje się prawie wszędzie; uprawa roli wiosenna rozpoczyna się z początkiem kwietnia i trwa do końca maja, jesienna zaś trwa od września do połowy października; łąki sieką się od czerwca do końca sierpnia, gospodarstwo jest trzypolowe lub płodozmienne. Pola są powiększej części drenowane i marglowane; morgę magdeburską ziemi płacono r. 1861 od 18 20 tal. w przecięciu. Posiadłości od 600 mr, wyżej było 127, z obszarem 257, 000 mr. ; od 309 do 600 mr. 16, z obsz. 6, 232 mr. ; od 30 do 300 mr. 1468, z obsz. 75, 427 mr. ; od 5 do 30 mr. 1, 652, z obsz. 30, 862 mr. ; niżej 5 mr. 579 z obsz. 1190 mr. Znaczna ilość posiadłości rozdrabnia się ciągle w skutek działów, inne zlewają się z większemi. Większe posiadłości przechodzą ciągle w ręce niemieckie. Najobszerniejszym kluczem w powiecie jest Jarocin hr. Radolińskich, potem Taczanów i Mieszków Taczanowskich. Znaczniejsze pałace dworskie stoją w Radlinie, Rusku, Tarcach i Bogusławiu Jarocińskim, a wspaniały zamek w Gołuchowie; zamczysko pod Łęgiem leży w gruzach; o zamczysku w Bieganinie przechowało się tylko podanie. Cenny księgozbiór posiada w Rusku hr. Zygmunt Czarnecki. Przemysł gospodarczy stanowią przeważnie gorzelnie, cegielnie, młyny i t. p. , tudzież chów i tucz bydła. Gorzelnie mają Boguszyn, Broniszewice, Chocicza, Dębno, Góra, Gutów, Jarocin, Klęka, Malinie, Mieszków, Pieruszyce, Pleszew, Skoraczew, Sobótka, Szkudły, Taczanów, Tomaszew, Turowy, Tursko, Twardów, Zakrzew i Żegocin; cegielnie Bachorzew, Bronów, Brzezie, Chocicza, Cielcza, Czermin, Dębno, Głoski, Góra, Grodzisko, Jarocin, Kajew, Karmin, Klęka, Kotlin, Kotowiecko, Kuchary, Kuczków, Lenartowice, Malinie, Mieszków, Miniszew, Pieruszyce, Pleszew, Potarzy

Pleszew