razem 467, 24 ha; czysty dochód z gruntu 3462 mrk. Właściciel Michał Wybicki. Lu dność włościańska polska. N. leży przy bitym trakcie z Torunia do Brodnicy prowadzącym. Nazwa pochodzi od imienia osobowego Niewir. Dowodem starożytności tej osady jest okop, po części już nieco rozorany, leżący w południowej stronie jeziorek niewierskich, tuż przy siedzibie dworskiej. Szaniec ten przedhistoryczny leży na samym rozdziale wód, spadających w jednę stronę z rzeczułką Małą Osą do rz. Osy i Wisły, a w drugą do pobliskiej Drwęcy ob. Objaśn. do mapy archeol. Prus Zach. Ossowskiego, str. 7; por. też Lembark, t. V, 138. Przywilej łowicki z r. 1222, zalicza Niewierz do starych gro dów Kętrz. , O ludn. pols. , str. 56. W cza sie wojny r. 1414 poniosła wś Nevir, t. j. Niewierz, szkodę wynoszącą 300 grzywien, tak że posiedziciel Pielgrzym Pilgrim z Niewierza znaczną poniósł stratę ob. Schultz, Gesch. d. Stadt u. d. Kr. Kulm, II, str. 159 i 162. Podług wizytacyi Strzesza z r. 1667 dawał Niewierz mesznego 2 korce żyta i tyleż owsa str. 325. Kś. Fr. Niewierzańce Niewierańce, wś włośc. nad jez. t. n. , pow. wileński, w 2 okr. pol. , gm. Giełwany, okr. wiejski Giełwanki, o 4 w. od gminy a 62 w. od Wilna, 12 dm. , 102 mk. katol. 51 dusz rewiz. ; należy do dóbr Przemysłowo, Horodeńskich. Niewieście, niem. Niewiesche, wś i dobra, pow. toszyckogliwicki, par. Poniszowice. Ludność katolicka. Są tu 2 folwarki i młyn wodny. Około 1860 r. właścicielem obszaru dwors. , mającego 782 mr. , był von Zawadzki, do którego należały też przyległe Poniszowice i Niekarm. Niewieścin al. Niewieszin, Niewieszczyn, dok. Newischin, Nyvescino, 1349 Nebescyn, Newissen, dobra ryc. i wś szlach. z kat. kościołem paraf. , pow. świecki, st. p. i kol. Pruszcz 3 1 2 klm. odl. , par. ew. Świecie, szkoła ew. w miejscu. Tutejszy okr. urz. stanu cywil. miał 1880 r. 1065 dusz. Dobra ryc. obejmują 536, 53 ha roli or. i ogr. , 55, 71 łąk, 7, 08 past. , 14, 27 lasu, 19, 43 nieuż. , 20, 95 wody, razem 653, 97 ha; czysty dochód gruntu około 6760 mrk. Jest gorzelnia parowa, cegielnia, wiatrak i młyn parowy; hodowla koni, co rok sprzedaje się do 100 sztuk tuczonego bydła. Właściciel niemiec. Do tych dóbr należy także folw. Józefowo, mający 189, 59 ha i to 142, 98 roli or. i ogr. , 13, 73 łąk, 10, 72 past. , 19, 48 lasu, 2, 67 nieużyt. Dobra ryc. i wś miały w 1868 r. 46 bud. , 27 dm. , 322 mk. i to 168 kat, , 154 ew. Kościół tutejszy pod wez. ś. Jakóba apostoła został na nowo zbudowany r. 1865 6; nie jest jeszcze konsekrowany, patronat przysługuje właścicielowi dóbr ryc. W skład parafii wchodzą Niewieścin, Zębowo 17 dusz r. 1865, Zawada 46 dusz, Berlincek 19, Józefowo 9, Zbrachlin 89, Pruszcz z attynencyami 94, Wałdowo 116, Soponin 86, Kozielec 83, Soponinek 20, Cieleszyn 14, Cieleszynek 49 i Mruczyn al. Mroczno już w Poznańskiem 71. Szkoły katolickiej nic było w parafii 1867 r. , tak że dzieci musiały uczęszczać do szkół ewang. Komunikantów liczyła wówczas parafia 528, dusz 890; w 1884 r. zaś 1210 dusz. Par. należy do dekan. świeckiego. N. jest starą osadą. Już pod r. 1302 wymieniona w dokumencie, w którym Bolesław z Niewieścina zrzeka się prawa swego do dobr Świnicy Sunymcze pod Wtelnem na korzyść klasztoru w Koronowie ob. Perlbach, P. U. B. , str. 538. W traktacie Kaliskim z r. 1343 wyliczony jest N. jako wś graniczna ob. Cod. dipl. Pól. , 1286. W przywileju wystawionym r. 1390 na Cieleszynek nakłada nadawca na Szymona z C. obowiązek płacenia proboszczowi w N. 1 wiardunku Jako dziesięcinę ob. Wegner, Bin Pom. Herzogthum, II, 46. R. 1412 napotykamy jako świadka Jana z N. de Newesz; ob. tamże, str. 404. Według regestr. krzyżackich był właściciel dóbr niewieścińskich zobowiązany do zbrojnej służby tamże, str. 53. Około r. 1451 posiadał te dobra Kropotzin, jak wynika z listu komtura świeckiego do w. mistrza tamże, str. 187. Najstarsza wizytacya Rozdrażewskiego z r. 1583 donosi, że wś tutejszą szlach. posiadali wtedy Wawrzyniec Mruczyński i Albert Niewieściński, kościół drewniany nie był jeszcze konsekrowany, należały do niego dawniej 3 włóki, ale podówczas tylko jeden mórg obejmujący ogród obok plebanii. Proboszczem był Stanisław Rogowski. Mesznego płaciło Mruczino 24 gr. , Pruscze 4 k. żyta i tyleż owsa, Wałdowo 1 1 2 k. żyta i 3 k. owsa, Zbrachlino 4 k. żyta i tyleż owsa, Czieleszino 8 k. żyta, 16 k. owsa, Czielaszinko 4 k. żyta i tyleż owsa, Zembowo 1 k. i 1 1 2 wiertla żyta i 1 1 2 wiertla owsa, Sapomino, t. j. Soponin, 10 k. żyta i 20 k. owsa, Niewiesczino 4 k. żyta i tyleż owsa i Kozielec 48 gr. str. 66. Prócz tego pobierał ksiądz t. z. stołowego na Wielkanoc od Niewieścińskiego 15 gr. , od Zebowskiego 15 gr. , od Mruczyńskiego 10 gr. , od Wałdowskiego 10 gr. , od Knibawskiego 15 gr. , od Lisewskiego 20 gr. , od Kosowskiego 10 gr. i od Cieleskiego 10 gr. Proboszcz skarżył się, że mu ksieni w Chełmnie zabrała łąkę Grabowo. Była tu i szkoła. Nauczyciel pobierał od kmieci i od szlachty za każdego ucznia po groszu. Parafianie byli wszyscy katolikami, tylko Wałdowski był kalwinem str. 120. Z wizytacyi Gniewosza r. 1649 widzimy, że liczba wsi parafialnych uszczupliła się przez to, że Cieleszyn i młyn Grabowo przy

Niewierzańce

Niewierzańce

Niewieście

Niewieścin