łasińskie należało do sstwa rogozińskiego, i nie łatwo dozwalano w niem wspólnego użytku innym sąsiadom. R. 1540 osobna komisya król. wyraźnie odsądziła od mniemanego prawa rybitwy w jeziorze ówczesnego dziedzica z Jakóbkowa Wojciecha von Lichtenhayn; jedynie mu dozwolili rybitwę w strudze Łasińce, przy Jakóbkowie z jeziora wypływającej. R. 1546 król Zygmunt Aug. potwierdza dokum. jako sołtys z Szonowa także posiadał zdawna prawo łowienia ryb w jeziorze łasińskiem i to szalewnicą i szlębarkiem. Dawniej już r. 1526 król Zygmunt I potwierdza, jako sołtys z Łasina ma prawo łowienia ryb na stołową potrzebę, a kiedy odbywają wielką rybitwę król. , zawsze ryba jedna dla niego odpadnie. R. 1623 dzierżawa jeziora łasińskiego wynosiła 126 fi. Ob. Frölich, Gesch. des Kreises Graudenz, str. 166, 184, 185, 187, 215, 293. Kś. F. Łasiocha albo Łasiczka, mała rzeczka w powiecie łowickim i sochaczewskim, zaczyna się z błot puszczy kampinoskiej, przerzyna tylko małą część powiatu łowickiego, płynąc około Bud Myszorskich, folwark Sienna, wsi Tułowice i Łasice, za którą, blisko wsi Witkowic, wpada do Bzury; kierunek wschod, ku północy. Długość mil 2. Bieg wody dość bystry, dno błotniste. Szeroka na 4 stopy, głęboka od 10 do 12 stóp, najpłytsza przy ujściu. Woda często tak mała, że podczas suszy niekiedy wysycha. Łask. .. , por. Łazk. .. , Hłask. .. . Łask, miasto powiatowe gub. piotrkowskiej, nad rz. Pisią i Grabówką, leży pod 51 35 3 szerok. i 37 49 5 dług. geogr. , w nizinie nadrzecznej. Odl. 150 w. od Warszawy, 27 w. od Sieradza, 15 w. od Szadku, 32 w. od Łodzi i 44 w. od Piotrkowa. Połączony drogami bitemi z powyższemi miastami. Najbliższa stacya dr. żel. w Łodzi. Ł. posiada kościół par. murowany katolicki, kościół ewangelicki filialny, synagogę, dom schronienia dla 4 starców i kalek, szkołę początkową 1kl. ogólną, zakład naukowy prywatny, sąd pokoju okr. VI dla Łasku i Pabianic, należący do zjazdu sędziów w Piotrkowie, urząd powiatowy, urząd miejski, urząd pocztowy, stacyą telegraficzną, fabrykę sukna grubego i wyrobów bawełnianych, krochmalnię, mydlarnię z prod. na 760 rs. , fabrykę cykoryi z prod. na 500 rs. , miodosytnię z prod. na 1800 rs. . W 1827 roku było tu 280 dm. i 1809 mk. ; w 1860 r. 331 dm. 58 murow. i 3776 mk. 2671 żydów; obecnie 275 dm. 90 murow. , 5095 mk. i 645 mr. ziemi należącej do mieszczan. Starodawne dziedzictwo możnej niegdyś rodziny Łaskich h. Korab, za staraniem Jana Łaskiego ze wsi tegoż nazwiska zamienione na miasto za przywilejem króla Władysława Jagiełły w r. 1422, który nadał wtedy prawo niemieckie, wyznaczył targi i dwa jarmarki do roku. Erekcya przywiedziona była do skutku w roku 1424. Aleksander Jagiellończyk, potwierdzając w r. 1504 przywilej ojca, dozwolił Janowi Łaskiemu, kancl. w. kor. kan. gnieznieńskiemu, tudzież bratu jego Jarosławowi wojskiemu sieradzkiemu, lub ich następcom, miasto rozszerzyć, albo na inne dogodniejsze miejsce przenieść, a nawet i zupełnie nowe założyć, z wolnością używania prawa niemieckiego i wszystkich swobód, służących miastom królewskim, mianowicie zaś Szadkowi i Sieradzowi. Tenże sam przywilej uwalniał osiadających mieszkańców na lat 20 od pewnych opłat i podatków. W parę lat potem spaliło się miasto ze szczętem; ówcześni przeto dziedzice, Hieronim woj. inowrocławski, Jan dziekan gnieźnieński i Stanisław Łascy, synowcy kanclerza, wyjednali u króla Zygmunta I w r. 1523 przywilej uwalniający z tego powodu mieszczan od wszelkich opłat i ciężarów, a w pięć lat potem tenże sam monarcha pozwolił trzeci jarmark dla podniesienia miasta zaprowadzić. W r, 1564 dziedziczył Ł. Mikołaj Łaski, krajczy koronny, ssta malborski i krasnostawski, który pozwolił mieszczanom wystawić na dochód magistratu łaźnię publiczną. W r. 1586 ówczesny dziedzic Wojciech Łaski, woj. sieradzki, który się także pisał baronem na Kesmarku, Łasku, Rytwianach, Dunajcu i t. d. , potwierdzając wszystkie nadania swoich poprzedników, dodał do lokacyi na własność miejską obszerny las Węglisko zwany. Potomek jego Hieronim, dziedzicząc Ł. na początku XVII w. , wyjednał u króla Zygmunta III w r. 1613 przywilej na cztery nowe jarmarki; nakoniec Michał Korybut w r. 1671 pomnożył takowe, pozwalając pobór targowy na pożytek miasta obracać. W późniejszych czasach, po wygaśnięciu rodziny Łaskich, przeszło po kądzieli w posiadanie Wierzbowskich, potem Załuskich, którzy się nawet pisali hrabiami na Łasku, i Wyganowskich; w ostatku było własnością Czołhańskich i Kręskich. Przy tylu swobodach i przywilejach miasto do pierwszej połowy XVII wieku liczyło się do zamożnych, ludnych i przemysłowych, lecz przez pogorzele, mianowicie kiedy spaliło się w latach 1624 domów 147, w 1749 dm. 258, w 1821 dm. 266, w 1847 dm. 122, wreszcie w 1846 dm. 160, oraz spustoszenia wojenne, morowe zarazy, a nadewszystko przez nadużycia dziedziców, zupełnie podupadło. Jedynym śladem dawnej jego świetności jest starożytny kościół parafialny pod wezw. Poczęcia Najświętszej Panny Maryi i ś. Michała Archanioła, niegdyś kolegiatą będący. Założony pierwotnie w r. 1366 przez Jarosława ze Skotnik, arcybisk. gnieźnieńskiego, hojnie uposażony przez jego następców w latach 1494 i 1496, z dozwolenia

Łasiocha

Łasiocha

Łask