we Lwowie, ob. Rozmaitości lwowskie 1834, str. 235 i 374 i 1835, 151. Klimat. Meteorologiczne spostrzeżenia czyniono we L. prawie od początku XIX wieku. Twórcą stacyi meteorologicznej był Van Roy. Rezultaty swych obserwacyj ogłaszał on w Dod. do Gaz. lwow. od d. 4 października r. 1811, a mianowicie podawał stan barometru, termometru, kierunek wiatrów i stan powietrza. Rezultaty obserwacyj podawały także Rozmaitości, podają sprawozd. krakow. komisyi fizyograf. , wiedeńskie Jahrbücher der Centralanstalt für Meteorologie, a od lat kilku umieszcza Gaz. lwowska spostrzeżenia z obserwatoryum uniwersytetu i szkoły politechnicznej. Umiejętne zestawienie za czas od r. 1824 do 1843 ogłosił Kunzek w Sitzungsberichte der mat. naturwiss. Classe, . Wien, 1851, VII B. IH. , str. do 7 p. t. Ubersichten der Jahres u. Monatsmittel etc. Ze wszystkich tych spostrzeżeń wynikają następujące rezultaty. średnia temperatura roczna wynosi 8. 1 C. , śred. tem. stycznia 4. 1, kwietnia 7. 7, lipca 19. 5 października 9. 3. Przeciętne maximum roczne 31. 1, przeciętne minimum roczne 19. 2; bezwzględne maximum 34. 5 w lipcu 1867, bezwzg. minimum 30. 5 w lutym 1870. Średnia wysokość barometru wynosi 736. 75 mm. Panującym wiatrem jest wiatr zach. ; dość często wieje także wiatr płd. zach. , płd. wsch. , płd. i wsch. Najrzadziej wieje płn. wsch. Ilość opadów atmosferycznych wynosi rocznie w przecięciu 684 mm. ; na wiosnę przypada 172 mm. , na lato 268, na jesioń 132, na zimę 112. Flora i fauna. Szczupłość miejsca nie pozwala rozwinąć dokładniejszego obrazu lwowskiej flory i fauny. Poprzestajemy przeto na podaniu źródeł, w których odpowiedni materyał jest nagromadzony i na kilku ważniejszych szczegółach. Przedewszystkiem zasługuje na uwagę okoliczność, iż L. miał dawnemi czasy swoje winnice. Zimorowicz nadmienia w swej Kronice str. 138, że około r. 1432 obywatele lwowscy, Niemcy, sprowadzili winne latorośle z Mułtan i zasadzili je na wzgórzach pod Wys. Zamkiem, gdzie je przeszło 200 lat z obfitym pielęgnowano pożytkiem i po całej rozmnożono okolicy, dopóki przez wojny kozackomoskiewskie nie zostały wyniszczone. Zubrzycki Kronika, str. 96 utrzymuje, że daleko wcześniej winną latorośl w tych stronach zaprowadzono, gdyż już we wcześniejszych dokumentach znachodzą się wzmianki, iż za bramą krakowską, zwaną Heidnisches Thor, znajdują się winnice Weingärten. Jest nawet podanie, że książęta ruscy z winnic około L. po 100 beczek wina miewali. W dziele Theatrum urbium totius mundi, wydanem w roku 1618, jest przy opisie L. wzmianka o winnicach z dodatkiem, że są one małe i ledwie 100 beczek wina i to nie najlepszego co roku wydają. To samo potwierdza Calarysz w swej geografii. Zdaje się jednak, że przedtem wydawały lwowskie winnice więcej wina. Jeśli w w. XVII chyliła się uprawa winorośli do upadku, to pochodziło stąd, iż trafiała ona na przeszkody klimatyczne, a nadto ulegały winnice, podczas częstych napadów i oblężeń miasta, wyniszczeniu tak przez nieprzyjaciół, jako też i przez swoich. R. 1655 np. , gdy Chmielnicki L. oblegał, kazał Grodzicki przedmieścia palić, sady fruktami obciążone, szczepy winne daleko po wzgórzach, rozkrzewione znosić i wycinać, aby nieprzyjaciel nie miał gdzie się ukrywać i pod mury miejskie podchodzić. Z licznych świadectw wynika, że tylko wzgórza ciągnące się od Wys. Zamku na wsch. , opadające zwolna ku płd. , były pokryte szczepem winnym. Winnice były prywatne, a obok nich posiadało miasto swoje własne. Zaczynały się one na górze Szczepana a ciągnęły się po nad dzisiejszą strzelnicą aż do cerkwi Czernochresta na piaskach przy drodze łyczakowskiej, poniżej Lonszanówki. Według inwentarza dochodów miasta, sporządzonego p. rajcę Anseriniego Gąsiorka w r. 1608, pobierało miasto czynsze z tych winnic. W XVIII i XIX w. podupadała uprawa winnej latorośli coraz bardziej. W początkach w. XIX miał Kortum na folw. Friderikenhof winnicę, w której grona dobrze się udawały i dojrzewały, wino jednak z nich robione było kwaśne. Nieco później uprawiał starannie winną latorośl Majer w ogrodzie swoim przy ul. Majerowskiej. Dziś, wobec ułatwionego dowozu i taniości winogron, zaniechano zupełnie uprawy tej rośliny. O dawnych winnicach lwowskich czyt. artykuł Lewandowskiego w Ruchu literackim, 1876, 48. Lasów jest mało w obrębie L. Zalesiony jest Wys. Zamek wraz z dawną Łysą Górą, Kaiserwald, Pohulanka, Zofiówka a nareszcie Bodnarówka i wzgórza za domem Inwalidów. W Bodnarówce stanowi główny drzewostan rębna dębina 80 do 140letnia, zmieszana z grabiną. Lasek ten zajmuje 30 mr. i 1068 kwadr. k. Bibliografia Jarnutowski, , Pogląd na lasy okolicy L. w Rozpraw. gal. Tow. gosp. 1849, VI, . 219. Tomaschek, , Zur Flora der Umgebung Lembergs w Verhandl. der zoolog. botan. Ges. in Wien, 1859, IX, 43; 1860 X, 93. Tenże Beitrag zur Flora der Umg. L. tamże, 1882, XII, 63; 1866 XVI, 313; 1868 XVIII, 341. Trusz Nowy dodatek do fi. lwow. Kosmos, 1879, 461. Tyniecki O obecnej roślinności piaskowej góry koło L. Kosmos, 1880, str. 210. Weiss Beiträge zur Flora v. L. w Abh. dei k. k. zool. Gesel. Wien. , 1865, XVI, 453, rzecz bez naukowej wartości. Zawadzki

Lwów