od których tłokę i służbę konną trzeba było czynić, posiadało dwóch mieszkańców w podeszłym wieku, reszta obszaru, t. j. 25 włok leżała odłogiem, zabudowań brakło. Tylko młyn o 2 gankach istniał jeszcze, posiadał go Jan Bogusz. W wizytacyi Strzesza z r. 1667 czytamy, że tu było 7 włościan. Dwór, t. j. Ruda szl. , dawał mesznego 1 korzec żyta i tyleż owsa str. 105. R. 1670 nadaje król Michał spustoszoną karczmę z 3 włókami roli i 40 mr. łąk, Biendugą zwanych, na prawie chełm. Tomaszowi Kierszkowicowi za 40 fl. czynszu, który miał płacić na św. Marciu, ale dla koniecznych budowli dopiero po 4 latach. Wolno mu było warzyć piwo i gorzałkę, sprzedawać te trunki i wiktuały; inne piwo tylko z Grudziądza sprowadzać powinien. Na mocy przywileju tegoż samego króla z r. 1670 d. 24 grudnia dostaje wdowa Katarzyna Scholl sołectwo w Rudzie z 4 włókami wołnemi i wszystkiemi przez Krzyżaków nadanemi prawami. Z czasem nabył Maciej Kierszkowicz oprócz karczmy także młyn i wolne sołectwo. Po nim dzierżyli ten majątek Jakub i Anna Kierszkowicz, r. 1765 zaś Marcin K. Przy okupacyi pruskiej należały tu 4 włóki 8 mr. i 4 wł. i 10 mr. do Wojciecha Kierszkowicza; po jego śmierci został ten majątek podzielony między 3 dzieci. Lemaństwo z 2 włókami 8 mr. i 150 kwadr. prętami dostał Aleksander Kierszkowicz, który 12 mr. puścił trzem chałupnikom w wieczystą dzierżawę. R. 1837 nadał dziedzic Hooff z Rządza 12 zagrodnikom 54 mr. za rentę w kwocie 86 tal. 15 sbr. na własność; 2 posiadłości o 11 mr. i 20 mr, zostały juź r. 1825 wydane na własność za czynsz 39, tal. rocznie. Według topografii Goldbecka z r. 1789 zawierała R. 3 wolne sołectwa lemaństwa i młyn, razem 20 dymów ob. Gesch. d. Graudenzer Kr. von Froehlich, I, 282. 2. 1. Szlachecka, niem. Adlig Ruda, dobra, pow. chełmiński, st. p. Trzebieluch, par. kat. Sarnowo; razem z folw. Średnią Rudą MittelR. , 1885 r. 2 dm. , 19 mk. i Górną R. OberR. , 1 dm. , 10 mk. liczą te dobra 30 dm. , 43 dym. , 211 mk. , 50 kat. , 152 ewang. , 9 dysyd. 440 ha 33 lasu, 21 łąk i 354 roli or. której ha przynosi 8, 62 mrk czystego dochodu. R. 1667 dawała R. mesznego 1 korzec żyta i tyleż owsa ob. Wizyt. Strzesza, str. 105. 3. R. , nadleśn. król, pow. brodnicki, st. p. i par. kat. Górzno 4 klm. odl. Do niego należy 7 leśnictw Borek 1 dm. , 9 mk. 1885 r. , Bryńsk 1 dm. , 7 mk. , Buczkowo 1 dm. , 5 mk. , Traczyska Eichhorst, 1 dm. , 7 mk, Górzno 1 dm. , 10 mk. , Nowy Świat 1 dm. , 4 mk. i Rehberg 1 dm. , 8 mk. ; oprócz tego osady BryńskFijałki 49 dm. , 348 mk. , Buczkowo 7 dm. , 49 mk. , Czarny Bryńsk 17 dm. , 107 mk. , Djabelec 2 dm. , 21 mk. , Falk 1 dm. , 5 mk. , Gacia Gatcz, 1 dm. , 12 mk. , Heydekrug 1 dm. , 23 mk. , Kozioł 1 dm. , 7 mk. , Nowy Świat 24 dm. , 139 mk. , Pol Brzezin 4 dm. , 44 mk. , Rudzisko 2 dm. , 12 mk. , Traczyska 6 dm. , 42 mk. i rogatki Heydekrug 1 dm. , 2 mk. . Cały ten kompleks obejmuje 7757 ha 6795 lasu, 219 łąk i 624 roli. We wszystkich miejscowościach było 1885 r. 870 mk. , 777 kat. , 93 ew. , 125 dm. , 180 dym. 4. R. , niem. Rudda, młyn nad rz. Wierzycą i karczma, pow. kościerski, st. p. i par. kat. Stara Kiszewa o 6 klm. , st. kol. Zblewo 16 Mm. ; 298 ha 50 lasu, 20 łąk, 113 roli, odl. od Kościerzyny 2 1 2 mili, W 1864 r. 44 mk. , 25 kat. , 10 ew. , 4 dm. ; 1885 r. 8 dm. , 9 dym. , 65 mk. , 43 kat. , 22 ew. Młyn wodny o 3 gankach, tartak i cegielnia. IŁ 1625 wystawił Samuel Konarski, woj. malborski, ststa kiszporski i kiszewski, dla osady tej przywilej Ponieważ w teraźniejszej wojnie dobra starościńskie i młyn w Rudzie bardzo podupadły, dlatego dajemy młynarzowi Schnase, który go za własne pieniądze kupił, następny kontrakt Udzielamy mu 3 lata wolne dla jego młyna i tartaka, w ciągu których powinien sukiennikowi Janowi znów odbudować folusz i oprócz tego 2 chałupy. Na każdy Nowy Rok będzie dawał 1 łaszt żyta i 20 korcy jęczmienia i będzie tuczył 2 świnie z zamku. Od tartaka winien płacić 100 fl. a 2 kopy belek potrzeć bezpłatnie. Od folusza będzie 20 fl. płacił, a 3 sztuki sukna będzie robił i folował, wełnę na to będzie dostawał z zamku. Wolno mu tylko własne wyroby folować, nie zaś obce. Pozwalamy mu dla własnego stołu ryby łowić w jez. Czerwonku, a w strudze, która z długiego jeziora granicznego do stawu płynie, wolno mu saki postawić i za konsensem ryby ztąd sprzedawać. Przywilej ten potwierdza Władysław IV d. 21 czerwca 1625 a r. 1720 d. 15 września August II Jakubowi Kręckiemu. Podług wizyt. Szaniawskiego z r. 1710 płacił młyn mesznego 1 korzec żyta str. 125. Pruska komisya katastrowa zdała r. 1772 o R. następne sprawozdanie R. należały do ststwa kiszewskiego. Znajduje się tu młyn, tartak i karczma. Młyn należy do młynarza Kroenke, który jest Niemcem luterskiego wyznania, prawem dziedzicznem, karczma do Jakuba Lemke ewang. , prawem emfiteutycznem na 50 lat od r. 1735. Młynarz wysiewa 35 korcy żyta, 4 jęczm. , 10 tatarki, daje kanonu 100 fl. i 69 kor. czystego zboża, 20 kor. jęczmienia; powinien 2 świnie za darmo tuczyć i 2 kopy belek trzeć na tarcice. Za zwinięty folusz płaci 20 fl. , pogłównego 16 fl. , hiberny 46 fl. , stróży 18 gr. Karczmarz wysiewa 12 kor. żyta, 2 jęczm, 5 tatarki, daje czynszu 8