fol. nieków Zaleśny, okr. wiejski Świnków; poczta w Daniszynie, st. drogi żel. w Krotoszynie, o 12 klm. ; ma 6 dm. i 45 mk. 3. R. , fol. i młyn nad rz. Lutynią, pow. krotoszyński, o 3 1 2 klm. na płn. wschód od Dobrzycy; par. i okr. domin. Lutynia, poczta w Dobrzycy, st. dr. żel. w Kowalewie Pleszewskiem o 7 klm. ; fol. liczy 25 mk. i 1 dm. , a młyn, wchodzący w skład okręgu wiejskiego Lutyńka, 9 mk. 4. R i Rudny Młyn, wś i młyn, pow. obornicki, o 4 klm. na zach. płn. od Rogoźna, nad Wełną, przy traktach obornickocho dzieskim i wągrowieckoczarnkowskim, które się tu krzyżują; par. , poczta i st. dr. żel. w Rogoźnie; 9 dm. , 95 mk. 62 kat. , 33 prot. i 259 ha 194 roli, 29 łąk, 3 lasu. Do R. i młyna odnoszą się wspomniane w przywileju lokacyjnym Rogoźna z r. 1280 opus ferri, tudzież w regest. pobor. z r. 1580 Huta i minera ferri. Wś i młyn wchodziły dawniej w skład ststwa rogozińskiego. 5. R. , kawał roli 8 ha, w pow. pleszewskim, należący do Rudy Wieczyńskiej, w królestwie polskiem. 6. R. , niem. Ruden, wś i okr. wiejski, pow. szubiński, o 3 klm. na wsch. płd. od Rynarzewa, wzdłuż lew. brzegu Noteci, na przestrzeni przeszło 2 klm. ; par. i poczta w Rynarzewie, szkoła w miejscu, st. drogi żel. w Chmielnikach o 11 klm. ; 27 dm. , 198 mk. ; powstała w nowszych dopiero czasach. O mieście R. , które na mocy przywileju króla Kazimierza Kod. Wielkop. , n. 1165 z r. 1337 bracia Wojciech i Marcin założyć mieli w okolicy Samoklęsk, Szubina i Rynarzewa, milczą późniejsze źródła. W skład okr. wiejs. wchodzi Popielarka 30 mk. , 2 dm. ; cały okr. ma 29 dm. , 228 mk. 16 kat. , 212 prot. i 442 ha 268 roli, 130 łąk, 1 lasu; czysty doch. z ha roli 9, 79, łąk 19, 19, z lasu 1, 17 mrk. 7. R. nad rz. Wełną, os. i okr. wiejski, pow. wągrowiecki, tuż pod Mieściskiem, ku płn. ; par. i poczta w Mieścisku, st. dr. żel. w Janowcu o 10 1 2 klm. ; 6 dm. i 65 mk. Osadę pierwotnie stanowił młyn, należący do klasztoru wągrowieckiego. W pobliżu znajduje się grodzisko na wyspie i ślady cmentarzyska z popielnicami. W skład okr. wiejskiego wchodzi dworek Koźlanka 11 mk. w 2 dm. ; cały okr. ma 8 dm. , 76 mk. 60 kat. , 16 prot. i 61 ha 34 roli, 26 łąk, 1 lasu. 8. R. , niem. Johannisburg, os. i okr. wiejski, pow. wyrzyski, o 4 klm na wschód od mta pow. , przy trakcie nakielskim, nad Rudną, dopł. Łobzówki. Powstała w nowszych czasach w miejscu karczmy Rudy. Par. Glesno, poczta w Wyrzysku, st. dr. żel. w Osieku o 4 klm. ; 16 dm. i 134 mk. W skład okr. wchodzi Rudzki młyn 10 mk. w 1 dm. ; cały okr, ma 17 dm. , 144 mk. 132 kat. , 12 prot. i 133 ha 85 roli, 36 łąk, 2 lasu. 9. R. , Słownik Geografiezny T. IX. Zeszyt 108 gdyś, w pow. gnieźnieńskim, w okolicy Wit kowa i Gniezna, należał w końcu zeszłego wieku do Stefana Garczyńskiego. 10. R. , tak zowie się też Krzywizna w pow. ostrzeszewskim. 11. R. , ob. Rudna, Rudzki młyn i Rudy. E. Cal. Ruda, niem. Rudafliess, rzeczka w pow. tucholskim. Powstaje w lasach nadleśnictwa świeckiego, z jeziora przy młynie Ruda zwanym, przyjmuje z lew. brzegu dopływ Rzytnicę i uchodzi lew. brzegu do Brdy. Ruda 1. niem. Koenigl. Ruda, dok. 1222 Ruthe, 1232 Rude, Rauden, wś, pow. chełmiński, st. p. Trzebieluch, par. kat. Sarnowo, okr. urz. st. cywil. Szynych. Wś ma 104 ha 2 łąk i 100 roli. W 1868 r. 55 bud. , 25 dm. , 172 mk. , 36 kat. , 136 ew. ; 1885 r. 23 dm. , 29 dym. , 119 mk. , 25 kat. , 94 ew. Szkoła ew. liczyła 1887 r. 81 dz. i 1 naucz. R. wchodziła dawniej w skład pow. grudziądzkiego; leży przy szosie grudziądzkiej, nad rzeczką do Wisły uchodzącą i obracającą młyn. W r. 1222 w przywileju łowickim wymieniona jest R. , jako nadana przez Konrada, ks. mazowieckiego biskupowi Chrystyanowi. Zawierała ona pierwotnie 28 włók, karczmę i młyn. R. 1336 oznajmia Zygmunt t. Schwarzburg, komtur grudziądzki, że młyn w R. , który dawniej posiadał Konrad z Paczkowa de Paczkow, nadał Piotrowi, który go nabył od wdowy i synów Konrada. Za to miał nam dać 12 grzywien. Ponieważ tych pieniędzy nie zapłacił, chociaż kilkakrotnie był napominany, dlatego obłożyliśmy jego posiadłość aresztem. Na prośby wdowy po Piotrze, poparte wstawieniem się wiernego nam proboszcza grudziądzkiego Piotra, kontentujemy się 20 grzyw. i pozostawiamy jej młyn nasz na prawie dziedzicznem, z wszelkiemi wolnościami i przywilejami, jakie miał Konrad. Są te zaś następujące wolne drzewo w naszym lesie i w granicach wsi Rudy, zakazane też było pobliskim młynarzom tamować bieg wody, quam ut mos est ad unius molaris lapidis sectionem. Nie było wolno wystawić drugi młyn w pobliżu, chyba żeby tutejszemu młynowi to nic wyszło na szkodę, a i tedy tylko za naszem zezwoleniem. Te prawa ma i wdowa po Piotrze posiadać. Będzie nam jednak za młyn i ogród rocznie 4 grzyw. i 15 kur dawała na św. Marcin. Dan w Grudziądzu. W wojnie z r. 1414 poniosła R. szkodę wynoszącą 450 grzyw. , które następnie Krzyżacy na 200 zniżyli. R. 1499 było tu 2 karczmarzy Tomasz i Stencel, sołtys Steffen; ławnikami byli Kaspar i Piotr. R. 1591 posiadał młyn Walenty Lis, na co miał przywilej króla Stefana z r. 1576. Lustracya z r. 1664 wykazuje, że karczmarz miał tylko 3 morgi pod pługiem, sołectwo, obejmujące 4 włóki, 57

Ruda

Ruda