leżąca do klucza Dzitwa ks. Wiśniowieckich. 4. R. , wś włośc. , pow. lidzki, w 4 okr. pol. , przy trakcie poczt. z Lidy do Grodna, po 20 w. od Lidy i Wasiliszek, ma 20 dm. , 91 mk. prawosł. i 28 Katol. ; cerkiew drewniana, wzniesiona w 1696 r. przez dziedzica Chałchowskiego. Par. prawosł. , dekanatu błahoczynia lidzkiego, 690 wiernych 325 męż. i 365 kob. . 5. R. , ob. Radźwaniszki. J. Krz. Radziwonowicze al. Radziwanowicze, sioło nad Niemnem, pow. grodzieński, w 3 okr. pol. , gm. Łunna, o 39 w. od Grodna, posiada cerkiew par. i stacyę obserwacyjną dla badania stanu wód Niemna. Par. prawosł. , dekanatu błahoczynia grodzieńskiego, ma 2293 wiernych 1093 męż. i 1200 kob. . W 1686 r. dobra posagowe Heleny z Kierdejów Roemerowej Mateuszowej, śsciny sumieliskiej. Radziwonowszczyzna, wś włośc. , pow. dzisieński, w 2 okr. pol. , gm. i okr. wiejski Nowy Pohost, o 2 w. od gminy a 48 w. od Dzisny, ma 5 dm. , 39 mk. prawosł. 19 dusz rewiz. ; należy do dóbr skarbowych Linkowszczyzna. Radzka, niem. Ratzen, wś, pow. wojerecki, par. ew. Las. W 1842 r. 8 dm. , dwór. , fol. , 232 mk. ewang. Do 1815 r. należała do Saskich Łużyc. Do R. należały Kołpin, wioska z fol. i fol. Kisselk. Wieś zamieszkują Serbowie łużyccy. Radźki Rad ki, wś, pow. wilejski, w 3 okr. pol. , gm. i dobra ks. Druckich Lubeckich Mańkowicze, okr. wiejski Radźki, o 6 w. od gminy a 71 w. od Wilejki, przy b. dr. poczt. połockiej, ma 5 dm. , 41 mk. praw. i 19 katol. w 1864 r. 17 dusz rewiz. . W skład okręgu wiejskiego wchodzą wsie R. , Jakubowskie, Kuczyńszczyzna, Zanie, Czyleje, Worogi, Baranowo, Miłty, Szczekaty i Kaduszki, wogóle 206 dusz rewiz. włośc. uwłaszczonych. Radźkowo Rad kowo, fol. , pow. bychowski, smolamia i terpentyniarnia, zatrud. 2 ludzi, produkują 1840 pudów i dają dochodu 608 rs. , oraz dziegciarnia, zatrudniająca 4 ludzi, produkująca 1500 pudów i dająca dochodu 600 rs. Własność Kamionków. Radźmin al. Radzim, dawniej Redzmin, niem. Resmin, dok. 1356 Resemin, dobra ryc. , pow. tucholski, par. kat. i ew. , st. p. i tel. Kamień, odl. 5 klm. , st. dr. żel. Tuchola 19 klm. odl. Razem z fol. Zarembą i cegielnią obejmuje 687 ha 403 roli or. i ogr. , 99 łąk, 43 lasu. W 1868 r. było tu 22 bud. , 9 dm. , 144 mk. , 100 kat. , 44 ew. Jest tu także gorzelnia. R. leży na połud. zach. krańcu powiatu, nad jez. Radzmińskiem. R. 1356 nadaje w. m. Winrich v. Kniprode wiernemu Tomaszowi i jego prawowitym spadkobiercom 24 40 wł. na Redzimiu in dem Rosemin na prawie chełm. Jeżeliby też między temi granicami nieco mniej się znalazło, my nie będziemy zobowiązani dopełnić liczby ani bracia nasi Za to będą nam służyli w lekkiej zbroi i pomagać przy budowlach. Ponieważ tu rola lekka, dlatego będzie nam dawał za płużne zboże 1 korzec owsa od włóki na św. Marcin. Jeżeli w ciągu 6 lat nie osadzą tych włók, to znów nam przypadną ob. Cod. Belnensis, str. 33 i Odpisy Dregera w Peplinie, str. 326 i 103. Dan w Człuchowie, w ponie działek po św. Lambertym. R. 1359 nadaje Jarosław, arcyb. gnieźn. , wś Wawrzyszkowo sitam in territorio Naklensi, szlachetnemu Tomaszowi z Radzmina Thomasio heredi de Radzim; ob. Kod. dypl. Wielkp. , 1398. Za czasów Rzplitej należał R. do sstwa tuchol skiego, którego lustracya z r. 1570 donosi o R. co następuje Radzienia należy do parafii cerkwickiej. Maciej Prusiecki, szlach cic, posiada 2 1 2 wł. , quos ipse arat, ad 12 gr. Łukasz i Maciej Radzieński, także szl. , 16 wł. ad 12 gr. ; Wojciech Radzieński 4 wł. ad 12 gr. Kś. Fr. Radźmin, niem. ResminerSee, dok. 1357 Redzym, jezioro na połud. zach. krańcu pow. tucholskiego; ob. Jugowo. Radzowice, niem. Reesewitz, wś i dobra, pow. oleśnicki, posiada kościół par. ewang. , odbudowany na nowo z muru 1746 r. W r. 1842 był dwór, folw. i sołtystwo, 63 dm. , 521 mk. 22 katol. . Data erekcyi parafii nieznana, księgi metryczne sięgają 1652 roku. W 1654 r. kościół tutejszy oddano katolikom, którzy go posiadali do zajęcia Szląska przez Prussy. Radżwaniszki 1. al. Radziwoniszki zaśc. , pow. wileński, w 1 okr. pol. , gm. i okr. wiejski Niemenczyn, o 8 1 2 w. od gminy a 32 w. od Wilna, ma 1 dm. , 10 mk. katol. 5 dusz rewiz. ; należy do dóbr Czarny Dwór Parczewskich. 2. R. , ob. Radziwoniszki. Radżwilany, dobra, pow. poniewieski, w 2 okr. pol. , o 52 w. od Poniewieża. Radżwiliszki 1. folw. , pow. poniewieski, w 4 okr. pol. , o 83 w. od Poniewieża. 2. R. , Radziwiliszki, żmujdz. Radzwiliszkes, mko i dobra, pow. szawelski, gm. Radziwiliszki, o 13 i 18 w. od Szawel a 197 1 2 w. od Kowna, przy linii dr. lipawskiej; w 1879 r. 31 dm. , 469 mk. , kośc. katol. paraf. , dom schronienia na 3 starców. Posiada st. dr. żel. , poczt. i telegr. , zarząd gminy, szkołę ludową, do której w r. 1877 uczęszczało 47 dzieci Kościół p. w. N. M. P. , wzniesiony z drzewa przez parafian w 1619 r. a po pożarze w 1870 r. odbudowany; kaplica z 1851 r. Par. katol. , dek. szadowskiego, ma 6006 wiernych. Kaplice w Naruszaj ciach św. Michała i w Sznurajciach św. Antoniego. Gmina składa się z 5 okr. wiejskich starostw i obejmuje 52 wsi, zamieszka Radziwonowicze Radziwonowicze Radziwonowszczyzna Radzka Radźki Radźkowo Radźmin Radzowice Radżwaniszki Radżwilany Radżwiliszki