niami można zauważyć, że jedynie najdawniejszy wykaz kościelny z początków XIV w. zgadza się z obrębem administracyjnym jednoimiennym z początku XVI w. Wiek XV znany nam z Długosza przedstawia ważne odmiany. W 1326 i 1342 Tejner I, 261, 442 archidyakonat radomski sięga od Chlewisk Chelewicz Jarosławia, Ciepły i Wysokiej więc prawie linii Grabowa Skrzynno na Z. , na Płn. do Chotkowa Chochów Samagoszczy i Świerzy Swierżowa dochodząc, ociera się o Radomierzę, ogarnia Ryczywół, przeskakuje Wisłę i zająwszy parafie Stężycę, Łuków, Żelechów i niezrozumiały Choschów, styka się na wschód z archidyakonatem lubelskim na granicy późniejszego ptu stężyckiego i dekanatu Zwolińskiego. Na południe wymienia spis 1326 jedyną Wierzbicę i Skaryszew. Za Długosza dekanat radomski w ogóle ścieśnia się. Szydłowiec i Chlewiska, na zachód Goryń, na północ Wierzbica, na południe Jedlnia następnie Wisła na wschód wytykają jego granice. Archidyakonat lubelski zabiera Zwoleń, Stężycę, Żelechów, Ryczywół, Ciepielów, Sieciechów, Łuków, Wąwolnicę. Na początku XVI w. 1508, spisy drukowane przez prof. Pawińskiego Źródła dziej. XV, str. 469 jak powiedzieliśmy, wytykają też same granice pow. radomskiemu, co spis 1326 archidyakonatowi t. n. Na zachód Bzin radomski i Blizin opoczyński, Szydłowiec rad. , Mroczków opocz. , Skłoby rad. , Nieświn opocz. , Zapniow rad. , Gowarczów opocz. , Przysucha rad. , Gielniów opocz. , Nieznamirowice i Zychorzyn rad. , Drzewica opocz. , Klwów i Sulgostów rad. a Odrzywół opocz. dają miarę zachodnich strat powiatu radomskiego między 1429 a 1508 r. Dalej powiat radomski 1508 r. ma na północy granicę rz. Pilicy aż do Białobrzegów, skąd skręcać się zdaje dzisiejszą szosą na Jedlińsk do Radomska; a tą aż do Wisły dochodzi, przerzuca się na prawy brzeg tej rzeki i tu podchodzi na Samogoszcz pod Garwolin, w Trzciance, Rowach, Kobylej Woli, Górznie, ogarnia Żelechów, wierzchowinę Bystrzycy pod Lublin płynącej, nad którą Burzec, radomski jeszcze leży. Wschodnia granica od Burzca idzie na Gułów koło Adamowa i jej Wolę koło Syrokomli i w okolicach Sobieszyna spotyka rz. Wieprz. Tu wedle spisów poborowych 1531, starostwo lubelskie miało przednie czaty na lewym brzegu Wieprza naprzeciw Łysobyk we wsi Węgielce parafii Rudno naprzeciw Bobrownik, Niebrzegów lubel. par. Końskowola a między niemi Strzyżewice paraf. Wilkołaz tak że tylko mały okrajczyk z prawego brzegu Wisły z Gołąbiem i Wolą Gołąbską należy do powiatu radomskiego w r, 1508. Granica południowa powiatu radomskiego w początkach 1508 więc sięgająca w koniec w. XV idzie korytem Kamionny rzeki tak że rozdziela atynencye jednej i tej samej parafii np. Wąchockiej. Dekanat radomski 1529 obejmuje Radom, Wsolę, Zakrzew, Jarosławice, Wolą św. Doroty, Szydłowiec, Borkowice, Wierzbicę, Kowalę, Cerekiew, Skaryszew, Tczów, Odechów, Zwoleń, Suchą, Jedlnia, Brzozę, Głowaczów, Ryczywół, Sieciechów, Bobrowniki, Stężycę, Ryki, Drzązgów, Kock, Czemierniki, Przetoczno, Boturz, Okrzeję, Żelechów, Korytnicę, Gorzno, Samogoszcz, Wilczyska, Kozirynek, Tuchowioz, Pruszyn, Zbuczyn, Trzebieszów, Ulan, Swiorzo Pam. Rel. Mor. 1855, str. 258. W ostatnich latach rządów Zygmunta Augusta II następują zmiany w granicach powiatu czyli ziemi R. Kiedy 1539 i 1564 województwo sandomirskie ma 6 powiatów, a w ich liczbie i radomski, już w 1567 r. ogólna liczba powiatów rośnie do 7, i obok radomskiego zjawia się stężycki. Wygląda to na dalszy ciąg odmian, które zaszły w administracyi kościelnej, już za czasów Długosza, a przez które zostały wsie oderwane po drugiej połowie XIV w. do archidyakonatu lubelskiego. Są to mianowicie parafie położone na wschód Wisły. Trudności elementarne wylewy Wisły a zapewne i kwestya populacyi, utrudniająca skoncentrowanie zarządu były zapewne głównemi przyczynami tych modyfikacyj granicznych, które już ujawnia spis poborowy 1569 r. W 1569 r. pow. radomski obejmuje parafii 59 i 531 nomenklatur a mianowicie St. Radom 16 nomenklatur, Skaryszow 17, N. Cerekiew 20, Kowalska Wolanówt. j. wola kowal. 3, Kaszów 2, Jarosławiec 4, Zakrzów 6, Jankowice 8, Wsola 9, Lisow Komorniki 4, Jedlińsko 5, Goryń 7, Odechów 7, Tczów 6 Ciepielów 8, Wielkie 7, Krępa 7, Chotcza 2, Sienno 2, Bałtów 4, Kowala Stępocina 16, Wierzbica 9, Wąchocko 3 Skarzycko 2, Bzin i Lipowe pole reszta do pow. sandom. , Mirzec Mircz 5, Iłża 13, Krzyżanowice 3, Gąsawy 4, Szydłowiec 3, Wysoka 22, Błotnica 16, Jasionna 4, Nieznanice, 4, Radzanów 7, Bieliny 4, Bukowno 8, Wrzos 9, Wrzeszczów 9, Potworów 6, Klwów 16, Chlewiska 13, Borkowice 16, Stary Skrzyn 18, Skrzynno 9, Wieniawa 9, Mniszek 14, Swierze 5, Oleksów 9, Sieciechów 6, Sucha 2, Janowiec v. Serokomla 9, Rogów 4, Zwoleń 8, Jaroszyn 7, Smogorzew 6, Odrzywół 2, Pawłowice 2, Solec 4, Ryczywół 3. 13 wsi sieciechowskich, 25 iłżeckich bisk. krakowskiego, 10 starostwa soleckiego, 18 radomskiego, 3 m. Radomia, 22 rud żelaznych. Miast jest 20 Radom, Szydłowiec, Skrzynno, Solec, Sienno, Nowy Targ albo Odechów, Skaryszow, Grzymałów, Przytyk, Nieznamirowice,

Radom