sprzedał dom żydowie jeden postrada kupno a drugi pieniądze, które mają być użyte na budowanie ratusza, na potrzeby miasta lub szpitala. Według lustr. 1636 r. było 162 dm. , opłacających po groszu; żydowskich z bóźnicą 10, z każdego po zł. 2, komorn, żyd, 6, po 1 zł. Na stacyą składają mieszczanie owsa kor. 90, piwa achteli 12. Targ we czwartek, jarmarków 6, z których 3 po tygodniu; wybiera się na zamek od wozu kupieckiego i od wołu po 1 gr. , tyleż od czworga baranów lub cieląt, od pospolitego wozu 9 den. ; garncarze zaś i handlujący naczyniami drewnianemi, dają naczynia. Mostowe należy do kolegiatów krak. Rzeźnicy dają z 10 jatek po ćwierć kam, łoju nieszmel, , a zamiast łopatekpłaci każdy po zł. 4; krawcy, kuśnierze, szewcy, kowale i inni rzemieślnicy nic nie płacą, a garncarze dają po kopie garnków i są obowiązani do naprawy pieców w zamku. Młynów jest trzy. Władysław IV w 1638 r. powiada przychylając się do supliki żydów miasta naszego, z dopuszczenia Bożego przez ogień ze wszystkim domostwem zniesionych, daiemy ten przywiley y pozwolenie, aby mogli domy swe na tymże mieyscu gdzie pierwey mieli budować, także boznicę y kierchow, handle wszelkie odprawować, pozywienie wszelakie kupować y rzeź wszelakie bydła bić y przedawać, gorzałkę palić y szynkować y wszystkich inszych praw swych, wolności y zwyczaiów dawnych zażywać, podatki iako przedtym dawali, tak y teraz niemniey ani więcey dawać będą powinni. Szwedzi za Jana Kazimierza spalili miasto, przyczem i zamek ucierpiał. Lustratorowie z 1660 r. podają tylko 30 dm. Zamek murowany, w gornych pokoiach okien i piecow nie masz. Przetosz zlecamy P. Staroście, aby wcześnie zabieżał dalszey ruinie tak pięknego pałacu, mianowicie dachem nowym opatrzyc kazał. Żydzi otrzymali 1745 r. przywilej dozwalający im posiadać 25 domów, według świadectwa zaś lustracyi 1765 r. znajdowało się gospod. 37 i 46 komorn. ,, Jarmarków bywa 8, mają przywileje na więcej, ale jeszcze nie przyszły ad effectum; 3 główniejsze dawniejszych czasów po tygodnia się odprawiały, ad praesens po 1 dniu trwają. Targi bywają w niedziele; przeszła lustracya ordynowała one na czwartek, dla uczczenia dnia świętego, ale wzwyczajeni ludzie, targ niedzielny utrzymują. Zamek spustoszały i zrujnowany, nad 3 izbami dach, reliquum wali się. Lustracya 1789 r. podaje Przywileju locationis Przedborz nie składa, ani żadnej wiadomości o wielości łanów posiadanych nie ma. Stacyi wydaje owsa miary opoczyńskiej w ćwierć garcy 10 trzymającą korcy 45, które na teraźniejszą miarę warszawską wynoszą kor. 56, ćwierć 1. Należy miastu dawać piwa achteli 6, garcy 55. Jarmarków bywa 12, ale podupadły i niewiele oddają pożytków. Most na Pilicy należał do akad. krak. ; ten nabyty od JW. Piotra Małachowskiego, Wdy krak. Ssty Przedbors. , prawem dziedzictwa, nowo porządnie, wygodno i bespiecznie wystawiony. Cechy krawiecki, ślusarski z kowalami, kuśnierski i szewcki. Teraz krawców katolików tylko 2, ślusarza żadnego tylko kowal 1, szewców kilku znajduje się. Ludność przez uciski różne, a jak się miasto oświadcza, żołnierskie najwięcej, do dziesiątej i więcej części zmniejszona, wszystko podupadło, przywileje i prawa czcze zosta ły, ani prowent starościński żadnej z cechów prowencyi nie ma. Żydów znacznie pomnożyło się, ale gdy miasto prawie do szczętu pogorzało, więc tylko wybudowanych znajduje się 37 dm. , szkoła, szpital i dom szkolnika. Z domów płacić powinni po zł. 2; komorn. 41, płacą po 1 zł; rzeźników kilku, płacić każdy winien zł. 4, dotąd bez żadnego opłacają zażalenia zł. 60. Browar za miastem pod zamkiem wystawiony, który z przyległemi browarkami trzyma arendarz, płacąc 4800 zł. Między austeryami starościńskiemi są rudera zamku, do niczego niezdatne. Do murów zamkowych są przystawione chatki 3, ledwie mieszkalne i upadające, w których pogorzelcy i nędzni mieścić się są przymuszeni. Jest także domów do zamku należących 2, żydom sprzedanych, z których zakupnicy dają zł. 45. Dochód ze sstwa czyni zł. 9128 gr, 20, z czego połowa wpływa do skarbu kor. . Miasto żydami jest przepełnione, w rynku stoi starożytny murowany budynek, mający sklepy z różnemi towarami; kościół zaś famy z muru, pamięta czasy Kazimierza W. Z pamiątek przeszłości mało bardzo się pozostało. Po zamku królewskim, który już w 1660 r. był ruiną bez dachu, przechowały się tylko ubogie szczątki. Kościół Kazimierzowski, zniszczony ostatecznie w czasie pożaru miasta w 1834 r. , został na nowo odbudowany kosztem rządu. Ma dwie kaplice boczne i wieżę. Widoki i opisy P. podał Tyg. Illustr. z 1863 r. , t. VII, 156; z 1871 r. , t. VII, 238 i z 1876 r. , t. II, 248, tudzież Kłosy z 1876 r. , 565. Przedborskiestarostwo niegrodowe, w wdztwie sandomierskim, pow. chęcińskim, podług lustracyi z r. 1765 obejmowało miasto Przedbórz z zamkiem opustoszałym i wsie Zuzowy z wójtostwem, Nosalewice, Policzko, Starawieś z Wólką, Żeleżnica, oraz daniny z wsi Rączki i Stobnicy. W r. 1771 posiadał je Piotr Małachowski, ssta oświecimski, opłacając kwarty złp. 1, 543 gr. 15, a hyberny złp. 1, 726 gr. 18. P. gmina należy do s. gm. okr. IV w Pilczycy, urząd gminy w Przedborzu, ma 6794 mr. 1810 dwors. , 278 dm. drewn. i mur. , 2156 mk. W skład gminy wchodzą Chałupki, Gaj, Gro.

Przedborz