wietrznią lotnym. W Szczakowie przestrzeń obejmującą 644 mr. 763 kw. zajmuje piasek lotny, śród którego zbudowany jest dworzec kolejowy. Przykre uczucie budzi widok tak znacznego obszaru, nie przynoszącego najmniejszego użytku. W mniejszej części stanowią wierzchnią warstwę gruntu leśnego w powiecie jaworzeńskim torfowiska i oparzeliska. Pokład dolny tychże stanowi często piasek tej samej jakości, co piasek warstwy wierzchniej, z. powodu łatwego przepuszczania wilgoci, nieodpowiadający rozwojowi drzew, tu i owdzie zaś ił nieprzepuszczalny, odwrotnie oddziaływający, albowiem na takich miejscach warstwa wierzchnia staje się mokrą, często nawet bagnistą. Miejscami znajduje się ruda cynku, zwana galmanem, która jeżeli leży tuż pod powierzchnią, nie sprzyja wcale rozwojowi drzew, mianowicie dlatego, źe jest nieprzepuszczalną, a powtóre, że kwasy wytwarzające się z niej niszczą korzenie, co przeszkadza dalszemu rozwojowi drzew. Nadto znajdują się jeszcze w Jaworzniu, Długoszynie, Dąbrowie narodowej i w Sierszy pokłady węgla, śród których natrafiają się skamieniałości, co właśnie dowodzi, iż grunt w tych stronach jest napływowy. W Płokach znajduje się ruda żelazista, gdzie w celu wyrabiania żelaza do niedawna istniała huta, w najnowszych dopiero czasach zaniechana. Galman zaś najobficiej wydobywają w Lgocie, Myślachowicach i w Sierszy, gdzie po dziś dzień wyrabiają cynk. Jakość i rodzaj gleby, tudzież położenie równe, niemniej też napływowe wzgórza nasuwają domysł, że w odległej starożytności całą tę przestrzeń pokrywały wody. Położenie tej okolicy jest równe, oprócz mało znacznej wyniosłości w Płokach, Czyżówce, Mysłachowicach, Sierszy, Wodnie, Luszowicach i Górze luszowskiej. Jaworzy, wierch, ob. Groń. Jaworzyn, ob. Raab, Raba. Jaworzyna, wś, pow. kutnowski, gm. Oporów, par. Oporów. W 1827 r. było tu 18 dm. , 147 mk. , obecnie jest 14 dm. , 206 mk. Ogólnej przestrzeni mr. 593, z których 117 należy do włościan. Dawniej do folw. J. należała też wś Skórzewka os. 10, mr. 129. Jaworzyna 1. , potok górski. W Beskidzie zachodnim od najwyższego jego szczytu Babiej góry 1725 m. szt. gen. ciągnie się między Galicyą a Węgrami grzbiet graniczny, półkolisto, łukiem wydanym na południe, ku półn. zach. , po szczyt Mądrałowe 1170 m. szt. gen. a ku płn. wsch. po grzbiet i szczyt Policę 1367 m. . Po półn. stronie tego grzbietu legła potężna dolina Skawicy. raczej jej źrodlisk i górnych jej dopływów. Od grzbietu Policy ku Babiej G. mamy szczyt Na pułku 1235 m. , Główniak i Sokolica 1367 m. . Na stoku położonym między Sokolicą a Główniakiem wytryska w lesie Jaworzyną zwanym dwiema strugami potok Jaworzyna. Zabrawszy z pra wego brzegu potok od Zimnej Dziury, przerzy na na północny zachód Wilczną, część wsi Za woi, a zasiliwszy się wodami pot. Stanownego, zwraca się ku płn. i koło leśniczówki w Zawoi wpada z pr. brz. do Skawicy. Długość biegu 7 kil. Spad wód 900 m. żródł. , 705 m. ujście pot. od Zimnej Dziury, 593 m. ujście. Poru sza tracz we Wilcznej. 2. J. , potok tatrzań ski w obr. gm. Zakopanego, ob. Jaworzynka dolina, Br. G. Jaworzyna 1. wzgórze w Beskidzie wsch. , na granicy powiatu wadowickiego i żywiec kiego, nad źródłem potoku Ponikiewki. Wznie sienie 890 m. szt. gen. . 2. J. , góra i szczyt w Gorcach ob. , na północ od głów. grzbietu, w ramieniu poprzecznem odrywąjącem się od Obidowca, w dziale wodnym między potokami Porębą od zach a Koninką od wsch. , w obr. wsi Poręby wielkie w pow. myślenickim. Wzniesienie 961 m. szt. gen. . 3. J. , szczyt w głównym grzbiecie Gorców, na wschód od Niedźwiedzia. Wzniesienie 1288 m. szt. gen. . 4. J. , szczyt i góra w Beskidzie zachodnim, w obrębie gminy Kamesznicy, nieopodal granicy szląskiej. Wzniesienie 1020 m. npm. Por. Fatra, Czerwonka, Goły wierch, Fedorówka, Bystra, Jaworzynka Br. G. Jaworzyna spiska, niem. Urgarten lub Javorina, osada górnicza w hr. spiskiem Węgry, na pograniczu Galicyi a Spiża, nad potokiem Jaworzynką, u płn. stóp Tatr spiskich, na południe od wsi Jurgowa ob. , pod 49 16 płn. szer. geogr. a 37 48 30 wsch. długości geogr. od Ferro, w dystrykcie niedzickim. Okolica J. spiskiej podobna do Kuźnic zakopiańskich, lecz nie tak malownicza, bo zpoza połogich lasem porosłych gór nie widać głównego łańcucha Tatr, opróz szczytu Lodowego, gdyż Szeroka Jaworzyńska ob. potężnie rozgałęziona zasłania cały najciekawszy widnokrąg od południa. Są tu kuźnie i piec do wytapiania rudy żelaznej. W r. 1863 było tu 11 młotów schlagwerke i jedna walcownia. W miejsce dawnej fabryki masy papierowej drzewnej założono w r. 1880 nową, na wielką skalę urządzoną fabrykę, kosztem 70000 złr. , którą poświęcił proboszcz z Jurgowa 9 stycznia 1881 r. z wielką uroczystością. Należy do dziedzictwa magnackiej rodziny Paloczajów ob. Zamek Niedzica, Jest tu także zwierzyniec, obejmujący 2000 mr. , otoczony murem 6000 metrów długim. W r. 1881 w styczniu znajdowało się w nim 50 jeleni. Należy do parafii łac. w Jurgowie. Jest tu kościołek filialny p. wezw. ś. Anny. Mieszk. 286 213 kat. , 10 prot. , 3 żydów, 60 szyzm. . Stacya pocztowa Stara Wieś. Wzniesienie huty 982 m. Wahlenberg, 1002 m. Oesfeld, 989, 8 m. Steczkowski, 983, 7 m.

Jaworzy

Jaworzy

Jaworzyn

Jaworzyna