czteroklasową szkołę powiatową, z wykładem polskim w roku zaś 1885 zupełnie została zamkniętą z rządowego rozporządzenia i przeniesioną do Dyneburga, jako gimnazyum sześcioklasowe, pod zarząd cywilny, z wykładem rossyjskim. Drugi kościół zakonu bazylianów, fundowany przez Katarzynę Zybergowę w r. 1816; stosownie do ilości parafian wyznania uniackiego, znacznie skromniejszych rozmiarów, bez wież i zewnątrz nie otynkowany. Obok kościoła dom parterowy murowany przeznaczono na klasztor dla kilku zakonników bazylianów i razem dla pomieszczenia szkoły początkowej dla dzieci unitów. W 1840 roku kościół bazyliański, wolą rządu, przemieniono na prawosławny. W miejscu zrujnowanego zamku, w roku 1861 wymurowano ochronkę katolicką, w której się mieści dziewcząt trzynaście. W tymże czasie, kosztem hrabiów Zybergów, pobudowano dom dla progimnazyum, jako oddział szkół mitawskich. Okolice Iłłuk szty są niezwykle malownicza. Rezydencya hrabiów Zybergów, Szlosberg jest bardzo piękną, leży o półtorej wiorsty od miasteczka. Pałac w nowym guście otacza ładny ogród kwiatowy, dębami wyniosłemi, dwuchsetletniemi, jaworami, leszczyną i rozmaitemi krzewami ozdobnemi zarosły. Nieco dalej od rezydencyi dzisiejszej, jeszcze z czasów rycerstwa inflanckiego, istniał zamek obronny, na górze bardzo wyniosłej, który w XVII wieku podczas najścia szwedów zburzony został; dotąd jeszcze widzieć można szczątki fundamentów. Druga podobna góra obok się wznosi, we środku zaś w wąwozie między temi spadzistemi górami leży nieobszerne, ale głębokie jeziorko, Dąbjeziorkiem zwane. Góry te do 120 stóp wysokie, pokryte dębiną i rozmaitemi krzewami tak gęsto, że światło dzienne tylko z góry prostopadle oświeca; najlżejszy wiatr tu nie dochodzi, a powierzchnia jeziora lśni jak gładkie czarne zwierciadło. Miejscowe podanie głosi, że był tu zaczarowany zamek, w którym księżniczka pokutująca, w lochach podziemnych zmarła, jęki jej dotąd przy wieczornej ciszy słyszeć niby można. Wraz ze śmiercią księżniczki zamek zaczarowany runął w głąb góry, na tom zaś miejscu przepaść się zrobiła, i w niej niezgłębione jezioro. Po prawej stronie rzeki, zdaleka daje się już spostrzegać na wyniosłem wzgórzu, wieś, przy drodze prowadzącej do majątku Liksna, należącego do hrabiów Zybergów. We wsi pomienionej, zwanej Muńda, znajduje się murowana kapliczka, napół zrujnowana, otoczona wysokiemi drzewami, na wierzchołku wzgórza; kapliczka ta ze swem otoczeniem wzbudza zagadkowe wrażenie pamiątki, mającej związek pewien z ruinami zaczarowanego zamku z nad Dąb jeziora. W 1690 r. mieszkał tu zamożny obywatel; później nieco przebywał tu niejakiś kanonik inflancki, który kapliczkę pomienioną wymurował; obecnie przerobiona na śpichrz gospodarski. Ztąd odkrywa się rozległy widok z jednej strony na Iłłuksztę, po stronie przeciwnej na wybrzeżu Dźwiny, i Liksnę, ze ślicznym pałacem, licznemi murowanemi domami i murowanym kościołem o dwóch czarnych wieżach. Lewe pobrzeże Dzwiny zajmują obszerne, niezmierzone okiem przestrzenie łąk, które Dźwina z rozpoczęciem wiosny zalewa; co jednak nie przyczynia szkody, owszem niezwykle użyznia; śród takowych łąk latem stojący człowiek, całkowicie, w wybujałej trawie ukryć się może por. Dźwina. Dr. Józef Bagieński. Iłłukszta, Iłłukszcianka, niem. Illuxt, rz. , dopływ Dźwiny, w Kurlandyi, z 2 dopływami Dweeta i Eglon. Winc. Pol zowie Iłłuksztę Berozą, podaje jej źródło pod wsią Meszkinie i podaje jako jej dopływ przy samem ujściu Bewerę. . Por. Dźwina i Iłłukszta, mko. Iłłusza, wś, pow. kowelski, ma gorzelnię. Iłosk, wś, pow. kobryński. Była tu kaplica katol. b. par. Horodec. Iłów Jilow, os. , przedtem mko, pow. sochaczewski, gm. i par. Iłów. Leży o pół mili od lewego brzegu Wisły W obrębie terytoryum ks. łowickiego, w dolinie ktorą spływają do Wisły wody okolicznych wyniosłości. Odl. 28 w. od Łowicza, 21 od Gombina, 21 od Sochaczewa i 14 od Wyszogrodu. Posiada 2 kościoły katolicki i ewangielicki, szkołę ewangielicką, urząd gminny, dom schronienia dla starców i kalek, olejarnią z produkcya na 2000 rs. . W 1827 r. było tu 76 dm. i 663 mk, w 1861 r. liczono 24 dm. i 402 mk. Obecnie posiada 30 dm. , 576 mk. 445 żydów. Kościół kat. erygowany około r, 1580 o ile dowody kościelne wskazują. Pierwotnie był kościół drewniany, spalił się 1772 r. Wybudowali 1781 nowy z cegły pp. Dąbski i Lasocki. Ewangielicki erygowany 1785, drewniany, w r. 1860 rozebrany i wybudowano nowy z cegły w styla gotyckim 1861 r. Dawniejsze miasteczko Iłów, położone śród lasów ciągnących się od Torunia pod Błonie, założone zostało w 1506 r. za przywilejem króla Aleksandra danym Feliksowi i Prokopowi Radzanowskim, dziedzicom wsi Iłów Gylau; należało około r. 1607 do Adama Noskowskiego wojewody kujawskiego, wraz z obszerną okolicą. Następnie dobra te r. 1773 nabył August Dąbski kasztelan gostyński, a w r. 1783 przeszły na własność Adama Lasockiego kasztelana sochaczewskiego. W r. 1846 m. Iłów z okolicą zakupiła administracya księstwa łowickiego i włączyła do dóbr tegoż księstwa. Starozakonni w Iłowie zamieszkują już od roku 1680. W r. 1750 otrzymali od biskupa Młodziejowskiego pozwolenie na wybudowanie synagogi. Zajmują się oni handlem i rol

Iłłukszta

Iłłukszta

Iłłusza

Iłosk

Iłów