łożony, w dość pięknej, górzystej miejscowości dziedzictwo Piszczałów, ma obszaru około 1600 mr. 6. H. , wś, pow. piński, 1 okr. polic, mk. 130, nad jeziorem t. n. i rz. Jasiołdą, o 2 mile od Pińska. Na miejscu znacznie nad poziom wód wzniesionem w pięknem położeniu, wznoszą się mury wspaniałego kościoła i klasztoru opactwa benedyktynów, które Karol Kopeć kasztelan trocki, w XVII w. fundował i hojnie uposażył. Benedyktyni sprowadzeni tu byli z MonteCassino. Fundusze w r. 1843 przeszły na własność rządu. Klasztor w r. 1864 zamknięty, posiadał majątki Kupiatycze, Soszna, Wólka, Biała, Ciołkowicze i znaczne kapitały. H z murami klasztornemi z kościołem i wioską Soszno nabył od rządu rzeczywisty radca stanu De la Gardie prezydent izby skarbowej mińskiej za kika tysięcy rs. z wypłatą na lat kilkanaście rozłożoną. Samo jezioro i karczma w Horodyszczu dają mu 1000 rs. rocznego dochodu. Mieszkańcy katolicy parafii pińskiej. Jedyna to obecnie wieś katolicka w pow. pińskim. Była tu parafia dekanatu pińskiego z filiami Łunin, Pohost, Soszno, Bohdanówka i kaplicą Płoskinie. 7. H. , wś, pow. piński, gm. Pienkowicze, własność Oleszy. 8. H. , dobra, powiat ihumeński, niedaleko drogi z Dukory do Ihumenia, należało niegdyś do Sapiehów, z kolei do Zawiszów i Ogińskich, na początku bież. stulecia stało się własnością Moniuszków i weszło w skład klucza śmiłowickiego; dziś H. są dziedzictwem znanej rodziny Wańkowiczów, mają około 2975 mr. obszaru w lekkiej glebie; wielka jednakże obfitość łąk nad Swisłoczą podnosi znakomicie kulturę; lasu także wiele, gospodarstwo porządne, folusze i młyny intratne. Niedaleko wsi wznosi się śród pola majestatyczne horodyszcze przedchrześciańskie, niemy świadek dziejów, o których historya milczy a które podanie fantastycznie przybrało. 9. H, folw. w pow. ihumeńskim, nieopodal rzeki Berezyny, dziedzictwo Rogowskich, w miejscowości poleskiej obfitującej w łąki, ma obszaru około 630 mr. w glebie lekkiej. Parafia katolicka berezyńska. Okrąg policyjny III berezyński. 10. H. , mały zaścianek poleski w pow. ihumeńskim, nad Uszą. Składa się z paru osad szlacheckich; łąki i pola obfite. 11. H. , wś poleska, pow. ihumeński, niedaleko rz. Berezyny, przy drodze z Osmołówki do Boratycz, ma 20 osad wiejskich, 12. H. , wś w pow. mozyrskim, nad Oressą, miała kaplicę katol. par. Petryków. 13. H. , wielkie i małe, dwa małe folwareczki w pow. bobrujskim; własność Steckiewicza. Al. Jel Horodyszcze 1. , wś, pow. zasławski, par. Zasław, leży nad rz. Huską, dopływem Cwietochy, ma kaplice katol. H. , o pół mili od Szepietowki, jedna z najdawniejszych osad okolicy, w malowniczem położeniu. Cała osada ze stu przeszło chat składająca się, . rozrzucona śród lasu na dwóch dość wyniosłych wzgórzach, przez staw i wpadający doń strumyk rozdzielonych. Wąska przez sam środek wody usypana grobla łączy obie części wsi, z których jedna nosi nazwę właściwego Horodyszcza, drugą lud Sieliszczem nazywa. Na początku XVII w. wieś ta była własnością starożytnej rodziny wołyńskiej Chomiaków, przy końcu zaś tego stulecia przeszła w dom Lubomirskich. W Horodyszczu nad samą wodą, otoczony dokoła obszernym sadem wznosi się wspaniały kościół i klasztor niegdyś karmelitański, wzniesiony 1740 r. przez Lubomirskich, słynny częstymi odpustami. W 1832 r. kościół na cerkiew zamieniono, a potem klasztor zajęły czernice z Połumnicza sprowadzone. W obszernych gankach pod kościołem spoczywają zwłoki stawnego w ostatnich latach zeszłego stulecia księdza Marka. Jedną z największych osobliwości kościoła pokarmelitańskiego są prześliczne freski, zdobiące całe wnętrze świątyni i kurytarze klasztorne. Artystąmalarzem był ubogi mnich tutejszego klasztoru imieniem Antoni, żyjący w połowie XVIII w. Jego roboty również są freski u pijarów w Lubichowie i u trynitarzy w Beresteczku. Nierównie starszą od klasztoru karme. litów jest malutka drewniana cerkiewka, po drugiej stronie wody na Sieliszczu zbudowana; a datująca od 1569 r. Pochowane są tu zwłoki ojca i stryja znanego latopisca Joachima Jerlicza. 2. H. , wś nad rz. Białą Krynicą, dopływem Horynia, pow. rówieński, par. Szpanów, o 2 w. od szosy brzeskożytomierskiej, ma cerkiew murowaną, fabrykę cukru zwaną Elucya, staw bardzo piękny. Włas. niegdyś Radziwił. , potem Horodyskich, Hornsteina, dziś Blocha i Rau. 3. H, wś, pow. żytomierski, par. Cudnów, leży nad stawem, do którego wpada rz. Czamyszel, ma cerkiew drewnianą a 1867 roku miała 45 dm. 4. H. , wś rządowa, pow. żytomierski, par. Kodnia, leży nad rz. Kodenką, dopływem Hujwy, ma cerkiew drewnianą i st. poczt. między Berdyczowem a Żytomierzem. 5. H, wieś, pow. nowogradwołyński, gm. piszczowska, włościan dasz 55, ziemi włośc. 157 dz. , ziemi dwor. 421 dz. Niegdyś należała do dóbr Lubomirskich Zwiahelskich, od tych nabyta przez Wilnerów, a ci ją sprzedali Zawadzkim, w których i dziś jest posiadaniu, Leży nad Ceremem, w ładnej pozycyi; olbrzymie sypane wały nad tą rzeką świadczą o tych krwawych bojach, jakie w XVII wieku toczono ze zbuntowanem kozactwem. 6. H. , wieś, pow. kowelski, gm. Koszary, o 15 w. od Kowla, w położeniu z natury obronnem, śród rozległych błót. Ma 36 dm. , 218 mk, 414 dzies. ziemi włośc, 180 dzies, różnych właścicieli,

Horodyszcze

Horodyszcze