łąki. Odpływ jest jeden z jeziora na północ do zatoki Świeżej rzeką Elbing czyli Elbląg, od miasta tego imienia koło którego płynie tak zwaną. Obszaru obejmuje obecnie powierzchnia jeziora Dr. niewięcej nad ćwierć kwadr. mili. Dawniej było ono bez porównania większe sięgało bowiem z południa i ze wschodu aż do samego podnóża dość spadzistych niekiedy wyżyn; z zachodu i z północy stanowi granicę malborska żuława, która także nie małą część jeziora zajęła. Naokoło jeziora w nizinie jako i na wzgórzu znajdują się bardzo liczne osady, których się tu nie wymienia, gdyż są wszystkie zniemczone. Dawniej była ta okolica przez Słowian zamieszkała, jako ze starych nazw dotąd przechowanych wynika, nietylko u jeziora i rzek, jak Druzno, Dzierzgoń, Tuja, Klepa, Wąska, Elszka, ale i u innych przedmiotów i narzędzi. I tak owe gazy podwodne eksplodujące, jak się nadmieniło, przypisują jakiemuś złemu duchowi, którego dosłownie zwią Wichert. Statki płaskie obszerne, którymi trzcinę lub drzewo przewożą nazywają tak jak my galary, Graller; zwykłe nasze łodzie, na które zboże ładują, są u nich Lodschen. Strzelcy i rybacy jeżdżą na bardzo małych łódeczkach z jednej sztuki wyżłobionych, nazywanych Lomme, łom, łoma. Większa łódź rybacka, w której jest urządzona kaszta do ryb schowania, zowią Pandel, pudło. Przebywającą u nich kaczkę czernicę, u nas fuligula, Reiherente, zowią Kobilke, kobyłka; ptaka zwanego łyska czarna, schwarze Hurdel, nazywają po swojemu Pupkę i t. d. Na brzegach jeziora nie ma osady, tylko ubogie chaty strzelców i rybaków tu i ówdzie stoją; są one trzciną lub słomą kryte, często z desek zbite. Komina w nich nie znajdzie, bo rybacy sprowadzają dym otworem do osobnego miejsca, gdzie sieci leżą niby w wędzarni, żeby tak poczerniały i trwalszemi się stały. Do strzelania mają tu strzelcy dzikiego ptastwa podostatkiem. Na wiosnę bowiem staje się Dr. istnem zbiegowiskiem najrozmaitszych dzikich ptaków wędrownych. Już w marcu przylatują dzikie gęsi, łabędzie, kaczki. Z pomiędzy pierwszych widać tu najczęściej 2 gatunki gęś szarą czyli gęgawę, anser cinereus, i gęś białoczelną, anser albifrons. Chociaż razem przybywają, trzymają się jednak osobno w oddaleniu od ludzi, że je trudno na strzał dostać. W r. 1841 widziano tu już w styczniu śród zimy kilka łabędzi t. zw. nadobnych czyli swojskich, Hockerschwann. Jaj tu nie niosą, tylko razem z dzikiemi gęśmi dalej odlatują. Kaczek dzikich przybywa niezliczone mnóstwo przeróżnych gatunków. Największa część także tylko przez niejaki czas pobawi i dalej leci. Kaczka krakwa czyli pospolita, anas boschas, największa po nim dr. Pilecki. Poezye, umieszczane w Ondynie, są przeważnie pióra jego siostry, Jadwigi Wolfgangównej, niemłodej już wtedy niewiasty. Scena druskienicka około r. 1850 zaliczać się mogła do lepszych scen polskich prowincyonalnych. Grywano komedye wyłącznie swojskie S. Bogusławskiego, J. Korzeniowskiego. Zimą i jesienią miasteczko pustkowiem stawało się, po rozjechaniu się gości kąpielowych. Jedynymi mieszkańcami był wtedy dr. Wolfgang z siostrą. W przyległej do m. wiosce ludność mówi wyłącznie po litewsku. Najnowszy w 1878 r. przewodnik dla korzystania z wód D. , wydał po rossyjsku dr. Ponomarew w Grodnie. O wodach D. pisali Zieleniewski M. Pogląd na ruch zdrojowisk ojczystych w r. 1860. R. T. K K. 1861. Fonberg Ign. Opisanie wody miner. druskienickiej. W. N. 1835 cz. XI. Pilecki Jan Druskieniki w r. 1860. T. L. 1861 nr. 18. Majer J. Wody lekarskie krajowe 1843 r. Kaź. Choński Uwagi nad naturą, działaniem i użyciem druskienickich wód, Wilno 1841. Ksaw. Wolfgang O wodzie mineralnej solnej w D. Wilno, 1841. A. Hryniewicz O wodzie mineralnej druskienickiej, Wilno, 1842. Stanisław Pawłowski Uwagi nad skutecznością wód mineralnych druskienickich, Petersburg, 1847. J. I. Kraszewski i Ksaw. Wolfgang Druskieniki, szkic literackolekarski, Wilno, 1848. Dr. Pilecki w Tyg. illustr. 1877, nr. 84. 2. D. , wś włosa, nad rz. Dzitwą, pow. lidzki, 4 okr. adm. , o 46 w. od Lidy, 13 dm. , 131 mk. 1866. 3. D. , wś włośc. , nad rz. Niezdzilką, pow. lidzki, 5 okr. adm. , o 46 w. od Lidy, 8 dm. , 39 mk. 1866. Druskieniszki, wś włośc, pow. trocki, 2 okr. adm. , o 28 w. od Zyżmor, 16 mk. 1866. Druskinele, wś, pow. wystrucki, st. poczt. Bokiele. Draskupie. Tak się zowią po litewsku słone źródła w Birsztanach. Drustele, wś, pow. rossieński, par. Lale. Druszin niem, ob. Drużyny. Droszkopol, ob. Drużkopol. Drut, rz. ob. Druć. Dratarnia 1. os. , pow. opoczyński, gmina i par. Przysucha. Leży przy drodze bitej 2go rzędu o 28 w. od Opoczna, 9 dm. ; 143 mk. i 36 m. ziemi włość. , 6 dworskiej. 2. D. , wś, pow. konecki, gm. Gowarczów, par. Końskie, 3 dm. , 24 mk. i 42 m. ziemi włośc. , i 4 dworsk. Fabryka żelaza hr. Wielhorskiego. Drutarnia, niem. Drahthammer, wś, pow. lubliniecki, par. Sodów, nad Małapaną, z le śniczówką Lubocz i młynem wodnym Poleśni cze; 26 os. , 194 m. gruntu. F. S. Drutesk, ob. Druck. Drutischken niem. , ob. Druciszki. Drutuny, wś rządowa, nad jez. Łusza, pow. święciański, 2 okr. adm. , mk. kat. 50, dm. 7, 1866, od Swięcian 28 w. Druwiszki, dwór, pow. rossieński, par. Lale. Druzgieniki, mylna nazwa Druskienik. Druzno, niem. Drausensee, mylnie Drużna, jezioro dość znaczne i ze wszech miar warte opisu, północną częścią leży w Prusiech zachodnich, południową częścią we wschodnich, około 1 4 mili od Elbląga, przeszło milę od zatoki Świeżej Frischer Haff. Ciągnie się przywąskim pasem z południa ku północy, długie około milę. Woda ogółem dość jasna, przejrzysta, jest miękka, trąci nieco mułem z powodu gruntu zamulonego, szlamistego. Mówią, ż e niektóre miejsca na gruncie są ciepłe. Latem woda bardzo się rozgrzewa; zimą zamarza wprawdzie, ale nie jest bezpiecznie chodzić po lodzie, gdyż po onych ciepłych miejscach pozostają otwory. Na szlamistym gruncie tworzą się bowiem eksplodujące gazy, które nie mając miejsca z wielką siłą lód wyłamują odtąd już te otwory więcej nie zamarzną. Nawet zesztywniałą zmarzłą ziemię przy pobliskich groblach podnoszą do góry owe gazy; tak są gwałtowne. Lud zabobonny teraz jeszcze przypisuje te eksplozye złemu jakiemuś bóstwu, które zowie się po starostowiańsku Wichert ażeby go ułaskawić i wywabić z pod wody, robi przeręble w lodzie na krzyż, przez które chcą żeby wyszedł. Dla tego że grunt jeziora coraz bardziej sie zamula, woda nie jest głęboka latem, gdy woda opadnie, występują tu i ówdzie małe wysepki; dość płaskie łodzie ze zbożem mają tylko środkiem jeziora swoje drogę, która nadto musi być czyszczona. Najgłębsze miejsca znajdują się na północ w t. zw. malborskiej i elbląskiej zatoce Elbinger und Marienburger Bodden, gdzie jezioro Dr. ma swój odpływ do zatoki Świeżej. Powierzchnia jeziora jest tylko mało co wyżej wzniesiona po nad tęż Świeżą zatokę dla tego gdy jest wicher z północy, wiele wody napływa z morza do jeziora, tak że nieraz wtedy Dr. wyleje. Dopływów ma Dr. dosyć sporo, mianowicie ze wzgórza. Znaczniejsze są rz. Dzierzgoń, Sorga ob. , po której statki idą z południa przez jezioro, zwykle zbożem lub drzewem ładowne; rz. Klepa Kleppe, z którą się schodzi nowy kanał elbląsko mazuraki oberländischelbinger Kanal, łączący wielkie jeziora pod Iławą i Ostródą z jez. Druznem, dalej rz. Wąska Weeske, Elszka Elske Drehl i Tuja Thiene. Wszystkie prócz ostatniej płyną ze wzgórza i wiodą z sobą większą lub mniejszą ilość szlamu i piasku, który w jeziorze osadzają. Takim sposobem jezioro coraz bardziej się zmniejsza, a na brzegach powstały obszerne i żyzne łąki. Przy ujściu jedynej rz. Wąskiej utworzyło się w przeciągu około 200 lat co najmniej 14 mórg ze wszystkich, od której pochodzi kaczka domowa, zostaje tu pr zez całe lato aż do zimy. Kaczka krzykliwa, a. clangula, żywi się rybami, szybko, płynie pod wodą za pomocą skrzydeł, nie gnieździ się tu; skoro się uda strzelcowi jedne ubić i na wodę jakoby żywą postawić, drugie do niej na ślepo przylatują ze zgubą niechybną. Kaczka podgorzałka, a. ferina, głupia, przychodzi na lep strzelcom, nie gnieździ się. K. długosterna al. rożeniec, a, acuta, gnieździ się tu. K. czernica. a. fuligula, którą tu zowią Kobyłką, Kobilke, znana tu w dwóch gatunkach, z których jedne mają ciemniejsze pierze. K. białooka, a. leukopthalmus; k. płaskonos, a. clypeata; k. gwiżdżąca al. świston, a. penelope, pokazuje się w wielkiej ilości, ale potem odlatuje. K. cyranka, a. querquedula, także jest bardzo mnoga, zostaje tu; strzelcy polują na nią mianowicie w miesiąciu sierpniu i wrześniu, mięso jest bardzo smaczne. K. czarna, a. nigra, bywa strzelana tegoż czasu w jesieni. Ciekawe jest tu polowanie na dzikie kaczki. Każdy strzelec ma sobie wyznaczoną pewną przestrzeń polową na jeziorze Schussfeld, którą trzyma w dzierżawie. U brzegu stawia sobie budę, zwykle z trzciny i ze słomy, gdzie mieszka. Na polowanie pod wieczór bierze swoje kaczki domowe do wabienia dzikich kaczek ćwiczone, w liczbie około pięciu, siada na małą łódeczkę zwaną łom Lomme, w której się kryje pod małą budką także z trzciny, obok siebie ma kilka nabitych fuzyj. W dogodnem miejscu swojego pola najprzód łódkę na palu umocuje. Potem naprzeciwko w odpowiedniej odległości środkiem pola wbija mniejsze paliki, w równem oddaleniu od siebie, tyle ile ma kaczek wabiących przywiązuje każdą na sznurku, że wolno około niego pływa. Teraz gdy zmierzch zapadnie, rozpoczynają się czaty. Na głos chytrych zwodzicielek przybywają zwykle w większej ilości dzikie kaczki owe wyuczone, żeby ujść strzału, stawają na małem wyniesieniu u góry swojego palika, a na inne padają gromy. Zwykle wraca strzelec z czatów obdarzony hojną zdobyczą. W ogóle kaczek ubitych rozchodzi się tysiącami na stoły pańskie. Nieco później od kaczek przybywają niektóre mewy, jak to Mewa śmieszka, larus ridibundus, jest tu w wielkiej ilości, gnieździ się; ile razy skrzecząc po nad wodą w powietrzu szybuje, napewno nastanie burza. M. rybołówka zwyczajna, sterna hirundo, pokazuje się więcej pojedynczo, mięso mocno czuć tranem. M. rybołówka czarna, sterna nigra, przychodzi w maju w wielkiej ilości, gnieździ się tu. Z pomiędzy innych ptaków wodnych znajdują się następujące ważniejsze Łyska czarna, fulica atra, przybywa dość licznie, gości przez całe lato, mięso ma nader smaczne, Druskieniszki Drut Druskieniszki Druskinele Draskupie Drustele Druszin Droszkopol Dratarnia Drutarnia Drutesk Drutischken Drutuny Druwiszki Druzgieniki Druzno