XIII w. klasztor pp. cysterski, jakto wynika z napisu pod obrazem mistrza pruskiego Ludwika, znajdującego się w kościele szarytek w Chełmnie Ludoricus culinae magister praeceptor theutonicorum monasterium, hoc sanctimonialium ordinis s. Benedicti ex Czyste translatum hoc in Culmine Deo Maximo Virginique Matri devovet 1265. W r. 1285 Berthold von Cist Czyste wyznacza legat cysterskom w Chełmnie. 2. Ca. , osada w pow. chojnickim, nad jeziorem, par. Wiele, ćwierć mili na wschód od wielkiego wdzidzkiego je ziora; obszaru ziemi ma 1823, domów mieszk. 4, kat 21, ew. 6. Kś. F. Czyste błoto, od r. 1877 po niem. Reinbruch, wieś w pow. brodnickim, par. Pokrzydowo, obszaru ziemi zajmuje 477 m. , domów mieszk. 11, kat. 26, ew. 49; st. p. Kurzętnik. Kś. F. Czystobór, zaśc. prywatny nad jez. Błotem, pow. wileński, 3 okr. adm. Czystochleb, folw. i leśnictwo w pow. toruńskim, ćwierć mili od Wąbrzeźna, należy do obszernego klucza ryńskiego areału 18, 000 m. . Od r. 1553 był właścicielem Cz. sławny profesor akademii jagielońskiej w Krakowie, następnie długoletni kanclerz biskupa chełmińskiego Jana Lubodzieskiego, dr. Szymon Marycki, rodem z Pilzna; jak pisze w swoich li stach, sam tu prowadził gospodarstwo, które obejmowało wtedy 50 włók ornej roli; dostał on tę wieś jako posag za żoną pierwszą Anną Tenk albo Tenek z Torunia; przez dłuższy czas mieszkał z familią w Cz. , a zapewne i umarł r. 1574; od tej wsi nazywa się też Czystochlebski patrz rozprawę o Maryckim prof. Węclewskiego w programie gimnazyum cheł mińskiego z r. 1867 i listy oryginalne Maryckiego w bibl. w Pelplinie. R. 1670 posiada Cz. Michał Działyński star. kiszewski; w now szym czasie należał wraz z całym kluczem ryńskim do Wilxyckich; pani Wilxycka, znana z dobroczynnych swych fundacyj, niedawno zmarła we Wabczu, zapisała ten majątek jako posag córce swojej, z męża Mielżyńskiej, po której nabył go hr. Sumiński. Sam Cz. zaj muje razem z lasem 3974 m. ziemi, mieszk. do mów 5, kat. 135, par. Ryńsk. Kś. F. Czystohorb, wieś w pow. sanockim, par. greckiej w Komańczy, par. łac. w Bukowsku; ma 96 dm. i 591 mk. , przeważnie Rusinów. Obszar dworski nie ma tutaj żadnych gruntów, wszystkie należą do włościan zbiorowo, którzy posiadają 1250 m. gruntu ornego, 353 m. łąk i ogrodów, 675 m. pastwisk i 375 m. lasu. Włościanie zatrudnieni rolą i wypasem bydła. Cz. leży na samej granicy węgierskiej, u stóp Beskidu. Najniższe położenie w gminie wynosi 490 metrów, najwyższe wzniesienie 849 m. n. p. m. Osada rozłożona po obu brzegach potoku Komanieckiego, upływającego do Osławicy. Na południowozachodniej granicy wsi od strony Węgier, leży szczyt góry Pasika zwanej, wzniesiony 849 m. npm. Drugi najwyższy szczyt górski w obrębie gminy jest 705 m; wzniesiony npm. a zowie się Bania. Istnieje tutaj cerkiew filialna, drewniana, z tytułem św. Michała Archanioła. Erekcyjne nadanie tej cerkwi, wydane w dzień Uśpienia Bogarodzicy roku 1524 przez Mikołaja Wolskiego, kasztelana sochaczewskiego i starostę sanockiego. Cz. był dawniej królewszczyzną, należącą do starostwa krośnieńskiego. Lustracya królewszczyzn z r. 1765 nazywa Cz. wsią wołoską i mimo braku pisemnych na to dowodów, z samego charakteru ludu sądząc, można twierdzić że pierwszymi osadnikami byli tutaj Wołosi, a osada fundowana na prawie wołoskiem z osobnem kniaźstwem. Powołana lustracya zastała kniaźstwo Cz. w posiadaniu Bazylego i Michała Kadylczyków oraz Jana Jazydy, włościan, za przywilejem Augusta III z 9 czerwca 1750, potwierdzającym dawniejsze przywileje. Kniaźstwo to z wsią całą sprzedał rząd austryacki w r. 1819. W. J. W. Czystopady, wieś, pow. brodzki, leży nad Seretem, który tu jest jeszcze potokiem i nad wierzchowinami stawu załozieckiego; w tej wiosce jest także mały stawek na Serecie, oddzielony tylko groblą od stawu w Załoźcach; oddaloną jest od Załoziec o 6. 6 kil. w kierunku zach. półn. , od Brodów na połud. wschód o 5 mil, od Podkamtenia na południe o 2 mile. Przestrzeń pos. dwor. roli ornej 5, łąk i ogr. 117, pastwisk 111, lasu 168; pos. mn. roli ornej 909, łąk i ogr. 350, pastw. 40 m. , oko. lica piaszczysta i leśna. Należy do rz. kat. par. w Załoścach, gr. kat. par. ma w miejscu, z filią w Ratyszczach dek. załozieckiego 1042 wiernych. Ludności rz. kat. 25, gr. kat. 659, izrael. 22 razem 716. W tej wsi jest szkoła filialna 1klasowa. Właściciel wiek. posiadł, Włodzimierz hr. Dzieduszycki. Czystopol, m. pow. gub. kazańskiej, 14116 mk. , o 1566 w. od Petersburga, a 136 od Kazania. Bank, stacya pocztowa i przystań statków parowych. Czystyłów, wieś, pow. tarnopolski, nad Se retem, przy kolei żelaznej Karola Ludwika, o milę na północ od Tarnopola i przy gościńcu idącym z Tarnopola do Załoziec. Przestrzeń posiadłości większej roli ornej 73, łąk i ogr. 17; pos. mniej. roli ornej 1058, łąk i ogrodów 289, pastw. 31. Ludności rz. kat. 83, gr. kat. 440, izrael. 204 razem 627. Należy do rz. kat. par. w Płotyczy, gr. kat. w Białej. W zystyłowie jest szkoła etatowa 1klasowa. Właściciel większej posiadłości Helena hr. Mier. B. R. Czystynie z Nowostawem i Toporowem, wś, pow. żółkiewski, nad potokiem Sosnowiec, dopływem Bugu, o 2 i pół mili na północny wschód od, Kulikowa, o milę na półn. wschód od wsi Żółtańce, o 3 mile na wschód od Żół kwi, w okolicy płaskiej, piaszczystej, leśnej i moczarowatej. Przestrzeń pos. wiek. roli ornej 495, łąk i ogr. 86, pastw. 15. lasu 147; pos. mniej. roli ornej 794, łąk i ogr. 374, pa stwisk 8 morg. Ludności rzym. kat. 47, gr. kat. 589, izrael. 26 razem 662. Należy do rz. kat. par. w Żółtańcach, gr. kat. ma w miej scu, należącą do dek. kulikowskiego. Wła ściciel większej posiadłości Seweryn hrabia Uruski. B. R. Czyszen niem. , ob. Cisze, Czyszki z Miasteczkiem i Wulką, wieś, pow. lwowski, o 3. 8 kil. od Winnik, par. gr. kat. Dmytrowice, par. rz. kat. w miejscu, szkoła 1klasowa. Dominium, należy do klasztoru franciszkanów we Lwowie. Czyszki, Ciszka ob. Czyżki Czyszki, strumień, powstaje w obr. gminy Czyszek, w pow. mościskim, z dwóch strug, jednej napływającej od płn. z pod lasu Buczy ny 345 m. , i drugiej od płd. z pod bezimien nego wzgórza 333 m. a łączących się w Czyszkach 269 m. . Potok powstały płynie na płn, zach. łączkami śród domostw Czyszek. Poniżej wsi przepływał on dawniej znaczny staw, dziś już osuszony. Poczem zwraca się na zachód i przechodzi w obr. gminy Hruszatyc i Bybła a w Borszowicach w kierunku płn. zach. uchodzi z pr. brz. do Wyrwy, dopływu Wiaru. Od płn. wznoszą się nad tym strumieniem rozłożyste, nagie wzgórza jak Ma giera 320 m. w Hruszatycach i Zawaliny 307 m. w Borszowicach, a od połd. tuż mię dzy nim a Wyrwą, Ostragórka 283 m. . Długość biegu 11 kil. Br. G. Czyszków, wś i folw. , pow. garwoliński, gm. Górzno, par. Garwolin. Leży przy drodze żelaznej Nadwiśl, o 9 i pół wiorst od Pilawy ku Sobolewowi. W 1827 r. było tu 17 dm. i 125 mk. , obecnie liczy 24 dm. , 279 mk. Dobra Cz. składają się z folw. Cz. , osady młynarskie Pałędź, lasu zwanego Izdebno, tudzież wsi Cz. i Czyszkówek; od Garwolina w. 2, od rzeki Wisły w. 18. Rozl wynosi m. 1804 a mianowicie grunta orne i ogrody m, 702, łąk m. 156, pastwisk m. 116, wody m. 19, lasu m. 427, zarośli m. 363, nieużytki i place m. 21. Płodozmian 15polowy, gorzelnia, browar, 2 młyny, 2 stawy zarybione, rzeczka bez nazwy przepływa przez territorium dóbr. Wieś Czyszków osad 10, gruntu m. 127; wś Czyszkówek osad 15, gruntu m. 319. Czyszkówek, wieś i folw. , pow. garwoliński, gm. Górzno, parafia Garwolin. B. 1827 było tu 13 dm. i 115 mk. , obecnie liczy 17 dm. , 175 mk. Por. Czyszków. Czyszkówko, 1. niem. Kleinau, kolonia, pow. bydgoski, 21 dm. , 162 mk. , 143 ew. , 19 kat. , 16 analf. 2. Cz. , niem. Wilhelmsthal, wieś z młynem, pow. bydgoski, 31 dm. , 406 mk. , 275 ew. , 131 kat. , 122 analf. 3. Cz. , niem. Jügerdorf, wieś z folw. , pow. bydgoski, 50 dm. , 551 mk. , 397 ew. , 154 kat. , 115 analf. St. poczt. i kol. żel. Bydgoszcz o 4 kilom. Czyszkowski, potok, ma źródła w obrę bie gminy Winnik pode Lwowem; pły nie głębokim jarem na wschód, między Pryska górą 363 m. a Kopaniem 345 m. , poczem przechodzi w błotniste łąki Czyszkowskie, płynąc równolegle do Maruńki i tuż na wschód od Czyszek uchodzi do Maruńki ob. . Dno namuliste, wody powolne. Długość biegu 10 kilometrów. Przyjmuje z prawego brzegu po tok Czepin ob. . Br. G. Czyszme, st. dr. żel. benderskogalackiej, w gub. bessarabskiej. Czyszowiec, kolonia, pow. szubiński; ob. Kobylarnia. Czytów, ob. Ksisów. Czywile, 1. wieś rządowa i dwór, niegdyś starostwo, pow. święciański, 2 okr. adm. , 9 dm. , 80 mk. kat. 1866, o 65 w. od Święcian. W XVIII w. płaciło 443 zł. kwarty. 2. Cz. , wieś w pow. wileńskim, na samej granicy nowoaleksandrowskiego czyli dwu gubernij, należy do dóbr Sołohubiszki; niegdyś hr. Tyszkiewicza; 1866 miała 5 dm. , 73 mk. Czyż, dawne nazwisko, dało początek licznym nazwom miejscowym, przeważnie w obrębie dawnego Mazowsza lub na jego pograniczu. Czyżaka, Czyżacha, Czyżaki, osada wiejska i b. stacya pocztowa w pow. ihumeńskim, nie daleko rzeki Berezyny, przy trakcie poczto wym od portowego miasteczka Jakszyc do Swisłoczy wiodącym, o 17 w. na płn. od Swisłoczy, w gm. jakszyckiej, w 3 okr, poli cyjnym, w 2 okr. sądowym. Miejscowość le sista i piaszczysta. Dobra Cz. były własno ścią Kiełczewskich. Al. Jel. Czyże, wielka wieś, pow. bielski gub. grodzieńskiej. Czyże, pow. łecki, mylnie, właściwie Cissy, st. p. Pisanica. Czyżemin 1. wieś, pow. łaski, gm. Dłutów, par. Tuszyn. Leży przy drodze z Tuszyną do Łasku. R. 1827 było tu 18 dm. i 196 mk. 2. Cz. , wieś, pow. łódzki, gm. Gospodarz, par. Rzgów. Br. Ch. Czyżew, 1 wieś, pow. koniński, gm. Dąbroszyn, par. Kuchary kościelne. Leży od Konina o 11 w. , od szosy konińskokaliskiej 2 i pół w. W 1827 r. było 18 dm. , 164 mk. , obecnie jest 147 mk. Dobra Cz. lit. A. B. składają się z folw. Cz. i Czajków, tudzież wsi Cz. Rozl. wynosi m. 610 a mianowicie folw. Cz. grunta orne i ogrody m. 245, łąk m. 125, pastwisk m. 26, wody m. 1, w zaroślach m.

Czyste błoto

Czyste

Czystobór

Czystochleb

Czystohorb

Czystopady

Czystopol

Czystyłów

Czystynie

Czyszen

Czyszki

Czyszków

Czyszkówek

Czyszkówko

Czyszkowski

Czyszme

Czyszowiec

Czytów

Czywile

Czyż

Czyżaka

Czyże

Czyżemin

Czyżew