6 osad włośc, i tyleż budynków mieszkalnych. Roku 1827 było 10 dm. , 168 mk. ; liczy dziś 255 m. , w tej liczbie 244 m. gruntu ornego. Folw. Oh. należy do majoratu Gumino. 3. Ch. kołomyja, wieś szlach. , pow. łomżyński, gm. Kossaki, par. Kołaki. W 1827 r. było tu 9 dm. i 43 mk. Jestto gniazdo Cholewińskich, wspominane już pod 1414 r. Gloger. Choltyce, niem. Choltitz, kol. , pow. głupczycki, par. Troplowice. Kolonią tę założył 1793 hrabia Sedlnicky na gruntach dóbr Peterwitz. Chołchło, Chołchła, dobra, pow. wilejski, z miasteczkiem liczącem dusz 94, o 50 w. od Wilejki, na samej granicy pow. oszmiańskiego. Około 1780 dziedzictwo Galimskich, których córka wyszła za Karnickiego, odtąd własność Karnickich. Cerkiew Narodz. N. M. P. , zało żona 1842 staraniem parafian. Była też tu kaplica rz. katol. parafii HruzdowoOborek. Okrąg wiejski Ch. w gminie Grudzk, liczy w swym obrębie mko Chołchła; wsie Wielkie Sioło, Witkowszczyzna, Kukowo, Suchopary, Zadworce, Jarmaki, Łuczyńsk, Kubany, Kamieniczyna, zaścianki, Brzezin, Matiukowszczyzna. Co do źródłosłowu por. Chechło i Chełchy. A. K. Ł. Chołcholice, osada wiejska w środku pow. borysowskiego, w gm. kiszczyńskiej ob. Kir szyńska słoboda, niedaleko rz. Berezyny i drogi z Krasnołuki do Borysowa wiodącej, w 1 stanie policyjnym chołopienickim, w 1 okręgu sądowym borysowskim, o wiorst 19 od Borysowa odległa. Mieszkańcy sieją dużo lnu i przerabiają na towar wywozowy. Al. Jel. Chołdawskie jezioro, koło wsi Zaboryszki, w pow. suwalskim, na prawo od szosy z Su wałk do Maryampola, ma 80 m. obszaru we dług L. Wolskiego. Mapa woj. topograficzna XlV2 nie mieści jez. t. n. ; chyba że pod tą nazwą rozumieć należy jezioro przy wsi Grauże, w pobliżu Zaboryszek. Br. Ch. Chołdowice, wś, pow. pińczowski, gm. Ka zimierza Wielka. Leży na lewo od drogi bitej ze Skalbmierza do Proszowic, o 60 w. od Kielc, o 21 od Pińczowa, o 11 od Działoszyc, o 83 od Zawiercia, o 14 od rz. Wisły. W 1827 r. liczyła 20 dm. i 121 mk. Folw. Ch. z wsią Ch. nabyte w r. 1855 za rs. 21000. Rozle głość wynosi m, 460, a mianowicie grunta or ne i ogrody m. 364, łąk m. 54, pastwisk m. 20, nieużytki i place m. 22. Budowli dwor skich murowanych 4, z drzewa 13; płodozmian 9polowy; staw 2 morgi mający; wieś Chołdo wice osad 37, gruntu m. 145. A. Pal. Chołm, miasto powiatowe gubernii pskowskiej, 4989 mk. , 368 wiorst od Petersburga a 272 od gubernialnego miasta odległe. Bank, stacya pocztowa. Chołm, ob. Chełm. Chołmecz, mko, pow. rzeczycki, w 1 okrę gu sądowym, w 4 stanie policyjnym, przystań nad rz. Dnieprem, o 300 w. od Mińska i o 30 wiorst od Rzeczycy, ma 700 mk. Jest to bar dzo starożytna osada słowiańska. Tu w roku 1649 dnia 31 lipca został na głowę pora żony przez hetmana Jana Radziwiłła, zbun towany przeciwko Rzplitej wódz kozaków Podobajło. Ch. pamiętny jest tem, że tu po pierwszym rozbiorze w. 1775 d. 4 lipca osta tecznie został podpisany akt rozgraniczenia ziem białoruskich pomiędzy Rossyą a Polską, Dawne dziedzictwo Wołłowiczów, dziś Ch. na leży do rodziny Rokickich, posiada około 1100 dusz a dobra chołmeckie po odłączeniu ziemi włościańskiej mają obszaru przeszło 10000 m. ziemi uprawnej, lasów i wybornych sianożęci. Gospodarstwo zaniedbane ale z powodu naddnieprzańskiego położenia Oh. odznacza się niejakim ruchem handlowym; ztąd materyał leśny, tudzież smoła spławiają się na niż a wzamian statki przywożą tu sól, zboże i inne produkta pierwszej potrzeby dla miejscowości i dalszych gubernij. Ch. stanowi gminę, ma szkółkę wiejską; gmina składa się z 27 wiosek i liczy 1970 dusz męz. AL Jel. Chołmogory, m. pow. gub. archangielskiej, 1259 mk. , 1034 wiorst od Petersburga, 70 od miasta gubernialnego odległe. Stacya poczt. i przystań statków parowych. i Chełmy, ob. Borki. Chołodki, 1. wś, pow. lityński, dusz męz. 181. Ziemi włośc. 576 dzies. Należy do Kuszelewa Bezborodki. 2. Ch. , ob. Antoniny. Chołodowce, wielka wieś, pow. bracławski, dusz 818, wraz z Zacharyaszówką ma 3515 dz. ziemi. Jest tu zarząd gminny. Na leży do Potockich. Dr. M. Chołojów lub Hołojów z Rakowiskami, Babicami, Szajnohami i Wolą, miasteczko, pow. Kamionka strumiłowa, leży nad potokiem, dopływem pobliskiego Bugu, w okolicy piaszczystej i leśnej, przy prywatnym gościńcu idącym z Radziechowa na Chołojów do Dobrotworu nad Bugiem; komunikacya z powoda piaszczystych dróg ogromnie utrudniona; miasteczko liche i biedne, głośne było dawniej złodziejami końskiemi, którym blizkość graniczy od rossyjskiego Wołynia i rozległe okoliczne łasy bardzo w ich rzemiośle sprzyjały; od czasu pomnożenia posterunków żandarmeryi, przemysł ten jeżeli nie całkiem upadł, to przynajmniej o wiele przycichł. Przestrzeń posiadłości więk. roli or. 419, łąk i ogr. 255, past. 225, lasu 1850; pos. mn. roli or. 2, 046, łąk i ogr. 1, 798, past. 419 morg austr. Ludność rzym. kat. 99, gr. kat. 1, 516, izrael. 1, 667 razem 3282. Należy do rzym. kat. par. w Dobrotworze, wsi oddalonej 1 i pół mili na zachód; urząd pocztowy i gr. kt. parafią ma w miejscu; do tej parafii należy filia Staryki z 582 dusz grec. kat. obrządku, w dekanacie chołojowskim archid. lwowskiej. W Ch. odbywają się targi. Szkoła etatowa 1klasowa. Właściciel większej posiadłości Cecylia hr. Mier. B. R. Chołojówka, strumień, prawy dopływ Bugu. Wypływa z błotniszcz w ob. gm. Chołojowa, pow. Kamionki Strumiłowej, po połd. zach. stronie wsi. Płynie między, Babicami i Rakowiskami, przy siołkami Chołojowa; potem lasem, tworząc gra nicę między gm. Niestanicami a Chołojowem i Sielcem. Opuściwszy lasy, zwraca się na płn. zach. , płynąc po pod lasami Lipnikami, granicą gm. Niestanie i Tyszycy a Dobrotworem. W obrębie tej gm. pod folw. Jaźwinom wpada do Bugu. Wody leniwe, dno błotniste. Dłu gość biegu 15 kil. , źródła leżą na wysokości 215 m, npm. a ujście 200 m. ; ogólny spad 15 m. na 15 kil. Br. G. Chołomierz, Chołomierje, wś, pow. horodecki, dawna własaość Jana Korsaka, dziś jego sukcesorów, 1, 117 dzies, rozl. Zarząd gminy 788 dusz liczącej, o 4 w. od Horodka. i. K. Ł. Chołoniewicze, wś, pow. rówieński, ma kaplicę katol. parafii Deraźne. Chołoniów, wś, pow. włodzimierski, ma kaplicę katolicką parafii Horochów. Chołop, Chłop, rzeka na Ukrainie; nad nią wś Wielka Połowecka; rz. poczyna się w stepie, przy wsi Krasnolisach pow. wasylkowski, a wpada do rz. Kamionki koło wsi Drozdy. Chołopienicze, 1. mylnie Chołopcze, mko i dobra w pow. borysowskim, w gm. chołopienickiej, w 1m policyjnym stanie, o 56 w. od miasta powiatowego w stronie północno wschodniej, o 3 w. od Essy, o 5 w. od źródeł tej rzeki, przy trakcie handlowym z Borysowa do Witebska. Miasteczko liczy dusz 1, 014, niegdyś było własnością rodziny Chaleckich, potem Chreptowiczów. Joachim Chreptowicz, znany podkanclerzy W. Ks. Lit. , urządzając liberalnie i wzorowo dobra swoje, nadał w 1783 r. Chołopieniczom wiele swobód ekonomicznych i odtąd to miasteczko zasiedlać się poczęło ludem wolnym, przeważnie Żydami; lecz ponieważ miejscowość, pozbawiona wód spławnych i dróg wielkich, nie przedstawiała dogodnych warunków dla rozwoju miasta, więc też Ch. nigdy się nie odznaczały dobrobytem i przemysłowością mieszkańców; parę jednak razy szczęśliwsze chwile zabłysły temu miasteczku. I tak po pierwszym rozbiorze, gdy Biała Ruś odeszła do Rossyi, Chołopienicze aż do roku 1793 były miejscem sejmikującej szlachty z pozostałej przy Polsce południowej części powiatu orszańskiego i pow. bracławskiego, wcielonych do województwa mińskiego. Sejmy te czasowo podniosły miasteczko, lecz po wypadkach drugiego rozbioru sejmy ustały i Ch. zeszły znowu do znaczenia lichej żydowskiej mieściny; dopieSłownik Geograficzny Zeszyt VIII. ro od r. 1813, gdy po zniszczeniu Borysowa w czasie wojny Napoleona Igo przeniesiono tu szkołę powiatową, wróciło niejakie życie; wszakże po zwinięciu tej szkoły w 1831 r. Ch. całkiem podupadły i do dziś dnia nie mają znaczenia dla okolicy. Tylk o 1 października bywa jarmark, jedyny w powiecie. Ireny Chreptowicz, syn Joachima, oddał Chołopieni cze w posagu dwu córkom Buteniowej i lito wej; zaś w r. 1867 nabył je Rudolf Wilken. Miasteczko posiada ludności obojej płci około 1, 500 dusz, a dobra mają całego obszaru 12, 400 m. i należą do Igo sądowego okręgu. Jest tu kościół parafialny podominikański, fundacyi Chaleckich, Marcyana Dominika i Konstancyi z Sokołowskich, starostwa nowosielskich, 1703 roku; 1844 odnowiony staraniem ks. Jacewicza; parafia dek. borysowskiego liczy przesło 1, 580 dusz. 2. Ch. , dobra ziemskie i wieś, nad Ptyczą, pow. bobrujski, o 90 w. od ujścia Ptyczy, w głębi Polesia, na głównym gościńcu wiodącym z Hłuska do miasteczka Kopytkowicz, włas ność obywatela Dominika Łappy. Po odsepa rowaniu ziemi włościańskiej w dobrach tych pozostało 5, 250 m. obszaru. Grunta są piaszczy ste lecz wyborne sianożęci nad Ptyczą stano wią zasoby sterkoryzacyi; lasu budowlanego i opałowego wielki dostatek; zwierza dzikiego i grzybów obfitość. Al. Jel. Chołopije, wś, pow. kijowski, u zbiegu Stuhny z Dnieprem. Chołopy, wś i dobra, pow. rowieński, o której p. T. J. Stecki pisze w Wieku Nr. 187 z r. 1879. O lekką tylko milkę od Siedliszcz położona jest wieś Chołopy, także nad brzegiem Słucza, który malawniczo oblewa ogród dziedzica. Etymologią nazwiska tej wsi łatwo odgadnąć. Niewolnik, sługa, nad którym pan miał prawo wykonywać samowładny wyrok, w narzeczu dawnej Rusi nosił nazwę Chołop, osada zatem z takich ludzi złożona, przezwana została zapewne Chołopy. Chołopy, choć należały przez długi czas do majętności hubkowskiej, mają jednak nierównie starszą od Hubkowa znaną historyą, sięgającą połowy XV stulecia. Już w roku 1451, dnia 29 października, Aleksander Swidrygajło Olgierdowicz, wielki książę litewski, daje sioło Chołopy, ze wszystkiemi do tego przynależytościami, kniaziowi MichajłowiWasilewiczowi, przodkowi książąt Zbaraskich. Następnie spadły te dobra jure naturalis successionis na kniazia Iwana Iwanowicza Czartoryskiego, który zastawił je za sześćset kóp groszy litewskich Andrzejowi Jerofejowiczowi Chaleckiemu, sędziemu rzeczyckiemu. Ten odstąpił swą zastawę dnia 3 sierpnia 1580 r. Aleksandrowi Bohdanowiczowi Siemaszce, kasztel. bracławskiemu, i żonie jego pani Barbarze Aleksandrównie księżnie Poryskiej. Po śmierci Iwana 40 Choltyce Choltyce Chołchło Chołcholice Chołdawskie Chołdowice Chołm Chołmecz Chołmogory Chołodki Chołodowce Chołojów Chołojówka Chołomierz Chołomierje Chołoniewicze Chołoniów Chołop Chołopienicze Chołopije Chołopy