wzgórzami, które pod Podmanasterkiem rozstępują się, otwierając Bystrzycy coraz szerszą dolinę. Nad prawym brzegiem w górnym jej biegu znaczniejsze czubałki od południa ku pół nocy, między źródłami a doliną Opaki, zwą się Kohutów horb Grzbiet Kogutów, 826 m. , Ko była 820 m. , Las Ihnatów 640 m. , Czeledny 602 m. ; od doliny Opaki aż po źródła Stupianki Na Hreble 551 m. , Magura 735 m. , Szepetnik 649 m. , Zawata góra 641 m. . Nad lewym zaś brzegiem między źródłami By strzycy a doliną Zberu wznosi się las Rudaw ka 766 m. ; między doliną Zberu a doliną Stronawki Jalinka 740 m. , Dumianka, las Rubany 585 m. , Wołczyny 528 m. ; na pół noc od Stronawki Łopuszna 648 m. nad Pod manasterkiem. 3. B. , potok, wytryskujący w Nockowskich krzakach, na wschodnim stoku lesistego wzgórza Budzisza 449, w obrębie gminy Bystrzycy w pow. ropczyckim w Galicyi; płynąc zrazu na wschód, zwraca się na północ, przerzyna Bystrzycę dolną, Wiśniową, Olimpów, Wiercany, Swierzyce, gdzie z pra wego brzegu przyjmuje potok Będziemyśl, na stępnie przez Sielec. Tutaj kierunek północny zamienia na północnozachodni; w obrębie gmi ny Sędziszowa przerzyna kolej Karola Ludwi ka i gościniec główny; przepływa przez pół nocne przedmieście Sędziszowa, mija jeszcze gminy Wolicę ługową, Borek wielki i mały śród obszernych łąk, i przy ujściu swym do Wielopolki łączy się z Budziszem. 4. B. , po tok, powstaje na wielkich błotach naddniestrzańskich w obrębie gminy Bilinki Wielkiej, w pow. Rudki, odprowadza wody z tych błót zrazu na południe, poczem omijając Bilinkę od północy, zwraca się na zachód; przepływa gminę Hordynię i po półmilowym biegu uchodzi do Dniestru z prawego brzegu. 5. B. , ob. Bistritza. Br. G. Bystrzyca, Weistritz, ob. Wystrzyca. Bystrzyce, wieś, powiat rówieński, nad Słuczem, na 315ej wiorście biegu tej rzeki, z kaplicą katolicką parafii Niewirków. Ma składy mąki wysyłanej wodą w Pińszczyznę. O wiosce tej i jej właścicielach pisze T. I. Stecki w Wieku Nr. 187 z r, 1879. Jestto obszerna wieś poleska, z pięknym domem wiejskim i ogrodem ze starych szpalerów, nad rzeką rzuconym. Bystrzyca, słowiańska bogini piekielna, na cześć której wiele osad założonych było tak wyrażają się stare kroniki; bez wątpienia więc i osada tutejsza nazwę od niej trzyma, a że prąd Slucza nadzwyczaj jest tu podniesiony a bogini, jak mówi mitologia, miała być bardzo porywczą, zdaje się to więc domysł nasz wspierać. Początkowe dzieje tej osady nieznane; występuje ona dopiero pod koniec XV wieku, obok Hubkowa, Siedliszcz i i d. , i wspólne koleje z fortuną Siemiaszków przechodzi przez dwa wieki z górą. W roku 1797, kiedy kasztelanie Adam Bierzyński, po tragicznej historyi siostry swej Apolonii, ustąpił jej smutną siedzibę w Ludwinopolu; sam pozostał przy Bystrzycach, które upiększył i ozdobił, wprowadzając do nich młodziutką swą małżonkę, Teresę Walewską, wojewodziankę sieradzką. Niedługo potem sprzedał Bystrzyce kasztelanie Tomaszowi Jabczarskiemu, już w początkach tego stulecia a ten je znowu odstąpił Wincentemu Omiecińskiemu, byłemu oficerowi armii greckiej, który wojaczkę w dalekich krajach zamienił na spokojny urząd obywatelski marszałka powiatowego i tu długie lata, otoczony rodziną, spędził. Nieszczęśliwe obroty finansowe legionisty greckiego zmusiły spadkobierców jego do sprzedania w ostatnich czasach tej pięknej majętności jakiemuś towarzystwu przemysłowemu. Bystrzyce, 1. wś, pow. mogilnicki; 8 dm. , 75 mk. , 24 ew. , 51 kat. , 36 analf. , st. poczt. i kol. żel. Mogilno o 4 kil. 2. B. , młyn, pow. mogilnicki, ob. Trzemeszno. M. St. Bystrzyce, m. na Morawie, pod wzgórzami zwanemi Jawornik i Wysoki Kamień, pamiętnemi walką z Mongołami w r. 1241. Bystrzyce, ob. Bystrze. Bystrzycka Wola, ob. Bystrzyca. Bystrzyczanka, rz. , lewy dopływ Wilii pod Bystrzycą. Bystrzyk, Bystryk, 1 wś, pow. skwirski, nad rzeką Bystrzykiem, wpadającą do Rostawicy, o 5 w. od m. Rużyna, o 36 w. od miasta pow. Skwiry. Mieszkańców 1631 wyznania prawosławnego. Cerkiew parafialna i szkółka. Należy do Czeliszczewej. Ziemi 5109 dz. wy bornego czarnoziemu. Zarząd gminny w m. Rużynie, policyjny w m. Skwirze. B. ma ka plicę katolicką parafii Borszczajówka. 2. B. , wś, pow. berdyczowski, nad rz. Klitenką, wpadającą do rz. Hnyłopiaty, o 3 w. od Berdyczo wa. Mieszkańców 530, wyznania prawosław nego. Cerkiew parafialna. W samej wsi wały i ślady starego gródka. Ziemi 2215 dz. pierw szorzędnego czarnoziemu. Należy do Dawi dowskich. Zarząd gminny i policyjny w m. Berdyczowie. Kl. Przed. Bystrzyk, rzeczka, ob. Bystryk Bystrzyk, ob. Bystry. Byszcze, ob. Biszcze. Byszew, 1. wś, pow. łęczycki, gm. i par. Grabów, obszaru morgów 1099 i 33 dm. W r. 1827 r. było tu 11 dm. i 130 mk. 2. B. , folwark i wieś, pow. łęczycki, gm. i par. Witonia. Ma obszaru morgów 1054. W 1827 r. było tu 25 dm. i 278 mk. , obecnie 26 dm. Byszew, mko pow. Słonimskiego z fabryką sukna. Byszew, ob. Byszów. Byszewa, ob. Byszewo. Byszewice, wieś szpitalna, pow. rawski, gm. Regnów, par. Rawa, na prawo od drogi bitej z Rawy do Nowegomiasta. Należy do szpitala św. Ducha w Rawie, ma 978 m. obszaru. W 1827 r. było tu 15 dm. i 98 mk. Byszewo, 1. wieś i folw. nad rz. Pełtą, pow. makowski, gm. i par. Karniewo, 1354 m. obszaru. W 1827 r. było tu 12 dm. i 90 mk. 2. B. , ob. Bujny. Br. Ch. Byszewo, Byszewa, mała wieś w pow. bydgoskim, między jeziorami pięknie położona, 11 dm. , 99 mk. , 3 ew. , 96 kat. , 34 analf. Oprócz szkoły posiada kościół stary, murowany, parafialny, po dawniejszych cystersach, który był przez niejaki czas klasztorny. W Byszewie fundował klasztor cysterski Mikołaj Zbrożek, podskarbi księcia kujawskiego Kazimierza, zapisując krótko przed śmiercią r. 1250 na ten cel oprócz Byszewy 8 innych pobliższych wiosek. Pierwsi zakonnicy przyszli tu w r. 1253. Długo jednak nie mogli pozostać, gdyż krzyżacy, mszcząc się nielitościwie, zburzyli cały klasztor. Następnie w r. 1288 przenieśli się na stałe do Koronowa. W Byszewie pozostał i nadal kościół odtąd parafialny, którym sami ci cystersi zarządzali. Warto wspomnienia, że w Byszewie od najdawniejszych czasów obraz N. M. Panny cudami słynie, do którego lud i dziś jeszcze dosyć licznie pielgrzymuje na odpusty. Czytamy w aktach, że ten obraz znaleziony jest w jeziorze, które z tej przyczyny nazywa się Świętem. Kś. F. Byszewy, wś, pow. brzeziński, gm. Lipiny, par. Skoszewy. W 1827 r. było tu 13 dm. i 109 mk. Byszki, Byski, wieś, pow. brzeżański, 820 mk. , t. j. 395 mężczyzn, 425 kobiet, razem 183 rodzin. Rz. kat. osób 94, należących do par. w Buszczu; gr. kat. 709, izraelitów 17; prze strzeni 2477 m. , mianowicie 1237 m. ról or nych, 34 m. łąk, 124 m. ogrodów, 164 m. pa stwisk, 861 m. lasu, 36 dróg, 3 m. Wody, 28 m. innych przestrzeni. Parafią gr. kat. dek. brzeżańskiego ma w miejscu, do której także należy granicząca wieś Potok, 436 dusz, i filia w Benkowie. Własność Stanisława hr. Poto ckiego. B. R. Byszki, niem. Bischke, wś, pow. chodzieski, 17 dm. , 199 mk. , 4 ew. , 195 kat. , 54 analf. St poczt, i kol. żel. Piła o 11 kil. 2. B. , folw. , pow. chodzieski, 1171 m. rozl, należy do domin. Dziembowa. M. St. Byszki, Zbyszki niem. Buessen, Bussen, folw. , pow. wałecki, w byłem starostwie drahimskiem, nazywany w dokumentach z r. 1677 Bysno, należy dziś do dóbr Wielboki, ma 4 dm. , 52 mk. ewang. Zdaje się, że podana u Kętrzyńskiego nomenklatura Bezy odnosi się do tej samej miejscowości. Jest też w pow. wałeckim leśnictwo Büschken ob. , którego nazwy polskiej Kętrzyński nie podaje. Byszkowskie jezioro, w pow. wałeckim, między Byszkami a Nadorzycami. Byszlaki, wś, pow. piński, na granicy łuckiego, nad Styrem. Byszów, wieś i folw. , i Byszowskakępa, folw. , pow. sandomierski, gm. i par. Klimontów. Posiada gorzelnię. W 1827 r. było tu 27 dm. i 164 mk. , obecnie liczy 27 dm. , 205 mk. . 574 m. ziemi dworsk. i 156 włośc. Byszów, Byszew, mko, pow. kijowski, o 50 w. od Kijowa, nad rzeczką Łupą, wpadającą ztąd o kilka wiorst do Irpenia. B. znajduje się na krańcu pól i lasów, i ztąd też przysłowie ludowe powiada, że Byszow, z Polisia wyjszow. Istotnie B. zapowiada niby wstęp do polistej Ukrainy, chociaż urywki lasów jeszcze się tu miejscami ciągną, i dopiero za Chwastowem i Motowidłówką konają już lasy, i wyziera kraj jakby odkrojony, innego pozoru. Krąży głucha wieść pomiedzy ludem, jakoby w niepamiętnych, bardzo odległych czasach była tu osada grecka, śród której aż trzy rynki, czyli targowiska i kilka rachowano cerkwi. Podobne tradycye o greckich jakoby osadach, do wielu miejsc na Ukrainie są przywiązane. Dowodzi to tylko bardzo dawnego ich początku. W dawnych wiekach było tu grodzisko horodyszcze. Tradycya miejscowa niesie, że niegdyś za starych lat nieprzeliczony rój ordyńców stanął groźnie przed Byszowskiem grodziskiem, do którego lud zbiegł się był zewsząd i w niem zamknął. Orda, opasawszy dokoła grodzisko, zaczęła je dobywać. A bronił grodu jakiś rycerz ślepy łycar slipyj. Tatarzy z zapalczywością nacierali. Łucznym ich pociskom odpowiadano pociskami z kusz. Po zaciętem atoli a daremnem dobywaniu przez kilka dni, orda już odstępować miała od oblężenia, gdy jakaś niewiasta niegodziwa, zażarta na zgubę grodu, ostrzegła tatarów, iż iż grodzie zapasy żywności zbliżają się ku końcowi. Tak było w istocie; w grodzie nie stawało zapasów, cały lud był w rozpaczy; jedni rzucali się do wody i topili się, inni zabijali się. I znowu orda natarła i dobyła grodu. Rycerz ślepy, broniąc się, życie ze krwią wylał, lud wycięto do nogi, a czeladź białą uprowadzono w jasyr. I długi czas stał Byszów pustką, bo osady ani śladu nie było. Ze zgładzonego grodu pozostały same zgliszcza i popioły. Z dokumentów znajdujących się w archiwum Charlęskich w Paszkówce wyczerpaliśmy następujące daty odnoszące się do Byszowa. Widać z nich, że w pierwszej połowie XV wieku Byszów należał do rodziny Połozów. Była to rodzina miejscowa, pochodząca ze starego pnia szlachty kijowskiej. Owóż dziedziczyli na Byszowie naprzód Senko Bystrzyca Bystrzyca Bystrzyce Bystrzycka Wola Bystrzyczanka Bystrzyk Byszcze Byszew Byszewa Byszewice Byszewo Byszewy Byszki Byszkowskie Byszlaki Byszów