we. Ztąd woda rurami do Raciborza dochodzi, Do B. należy osada Pogwizdów, fol. Jagielnia, oberża Lukasyna przy wodzisławskiej szosie i lasek Zbytki, w którym są obfite źródła wo dy. 2. B. , niem. Finhenstein, kol. , pow. opol ski, par. Wielki Dobrzyń. Książę Mieszko w r. 1246 zapisał B. klasztorowi w Czarnowąsie. F. S. Brzeziec, wś, pow. Rudki, o 5 kil. od Komarna. Przestrzeni posiadłość większa roli ornej 293, łąk i ogrodów 724, pastwisk 7, lasu 67; posiadłość mniejsza roli ornej 327, łąk i ogrodów 141, pastwisk 278. Ludności rz. kat. 200, gr. kat. 302, izrael 86 razem 588. Należy do rz. kat. parafii w Komarnie, gr. kat. parafią ma w miejscu, do której należą wsie Nowesioło i Jasionów; razem liczy ta parafia 887 dusz gr. kat, ; parafia ta należy do dok. komarniańskiego dyecezyi przemyskiej. Brzezienko, albo B. Rososz, wieś, pow. ostrowski, gmina Komorowo, parafia Wąsewo, o 2 i pół mili od Ostrowia, o 1 i pół mili od Narwi. W 1827 roku było tu 14 dm. , 109 mk. Obecnie ogólna przestrzeń folwarku 1038 m. , w tern lasu 363 m. , nieużytków 29 m. , łąk i pastwisk 62 m. , reszta grunta orne gleby pszennej i żytniej dobrej. Wieś liczy osad 26. Br. Ch. Brzeźmierz, Brazamierz, niem. Wüstebriese, wś, pow. olawski, w par. katol. Domajowice, ma bardzo dawną parafią ewang. Brzezina, wieś, pow. kalwaryjski, gmina Lubów, parafia Grażyszki. Liczy 12 domów i 46 mk. Brzezina, 1. B. , Brzeźnia, wś, pow. żydaczowski, nad Dniestrem, o 13 kil. poniżej Nadiatycz, wzdłuż potoku bez nazwiska, który o 2 mile na północ wypływa pod Hutą szczerzecką, a pod Brzeziną wpada do Dniestru; oddaloną jest o 1 milę na północ od Żydaczowa, o 3 kil. na północ od Rozdołu. Przestrzeń posiadłości większej roli ornej 593, łąk i ogr. 316, pastw. 213, lasu 277; pos. mniej. roli ornej 593, łąk i ogr. 586, pastwisk 149, lasu 10 m. Ludności rz. kat. 172, gr. kat. 803, izraelitów 92 razem 1067. 2. B. , mała i wielka, wś, pow. jaworowski, par. gr. kat. Trościaniec, o 16 kil. od Jaworowa. 3. B. , przysiółek Kamionki Wołoskiej. Brzezina, niem. Birken, folw. , pow. kościański, ob. Lubin. Brzezina, 1. os. , pow. toszeckogliwicki, należy do dóbr Oracze. 2. B. , młyn, pow. toszeckogliwicki, należy do dóbr Brzezinka. 3. B. , wś, pow. wielkostrzelecki, par. Wielkie Strzelce, z folw. Koczorowna. 4. B. Żuławska, niem. SulauBreschine, wś, pow. mielicki, par. Żuławy. 5. B. , niem. FreihanBreschine, wś, pow. mielicki, par. Frejno. 6. B, ob. Jalec, F. S. Brzezina, strumień w obrębie gminy Pałahicz w pow. tłumackim, powstaje ze źródlisk leśnych; płynie w kier. połd. wschodnim przez Brzezinę, folwark Pałachicz, i wpada z lew. brz. do Tłumacza, dopływu Dniestru. Długość biegu mila. Br. G. Brzezina, rzeczka, dopływ Czarnej wody w pow. świeckim, wypływa z pod Osieczna i Śliwic. Kś. F. Brzeźna, wś, pow. mławski, gm. Ratowo, par. Radzanów. Posiada fryszerkę. W 1875 r. wyrobiono tu żelaza kutego 2500 pud. Brzeźna z BrzeźnickąWolą, wieś, pow. sądecki, ma 1661 morg. rozl. , w tern, 1152 m. roli ornej, 135 domów, 1017 mieszk. ; parafia w Podegrodziu, położenie pagórkowate. Obszar dworski należy do państwa nawojowskiego Edwarda hr. Stadnickiego. Brzeźniak, wieś i dobra ziemskie w zachodnio połud, stronie pow. pińskiego, nad rz. Stochodem, niedaleko gościńca pocztowego z Lubieszewa na Wołyń prowadzącego, w gm. uhrynieckiej, w 2m stanie policyjnym lubięszowskim, w 4m okręgu sądowym, w parafii katolic. lubieszowskiej. Dobra B. są dziedzi ctwem Sobockich; mają obszaru 790 morg. 2. B. , wś, pow. mozyrski, niedaleko gościńca prowadzącego ze Starobina do Łachwy, nad brzegiem rz. Słuczy, w gm. Lenin, w 4m sta nie policyjnym, w 3im okręgu sądowym turowskim. Al. Jel. Brzeźniak, folw. , pow. kościański, ob. Popowo niemieckie. Brzeźniak, niem. Birkholtz, wś, pow. wałecki, par. i st. p. Człopa, gm. i urz. st. cyw. Załom, 1964 m. rozl. , 13 dm. , 138 mk. , 7 kat. Brzeźnica, 1. rz. , bierze początek pod wsią Chechłowo w pow. kozienickim, płynie w kierunku zach. półn. równolegle z Wisłą, pod wsiami Serpów, Bokowiec, Brzeźnica i na wschód od Kozienic wpada z prawego brzegu do Zagwoźdżanki Józ. Bliz. rękopis. 2. B. , rzeczka, powstaje śród łąk pod wsią Oehędzynem, w pow. wieluńskim; przepłynąwszy przez las dóbr Wieruszowa, dalej przez folwark Chobanin, , wpada pod os. Wieruszowem przy papierni mirkowskiej do rzeki Prosny z prawego jej brzegu. Płynie równiną pomiędzy gruntami ornemi i łąkami, koryto dosyó równe i głębokie, bieg wody wolny i nieregularny. Długość mil 1 i pół, spadek mały, głębokość w zwykłym stanie od kilku cali do dwóch stóp dochodzi; w czasie zaś wezbrań podnosi się woda o dwie stopy. Szerokość koryta od 4 do 12, a przy ujściu 15 stóp. 2. B. , rzka, wypływa z błot pod wsią Dźwierzno, w pow. płockim. Płynie koło Brochocina, Trzepowa, gdzie wpada do niej mała struga, idąca od wsi Tchorza i Zalesia, a pod folwarkiem Winiary, który oddziela od miasta Płocka, wpada do Wisły, ubiegłszy blisko mil 2. Bo wsi Trzepowa brzegi jej są płaskie, ztąd zaś aż do samego ujścia, w głębokim parowie, przy mocnym spadku. W czasie wielkiej wody na Wiśle, woda podnosi się tu do znacznej wysokości; jednak z powodu wzgórzystych brzegów nie sprawia szkodliwych zalewów. W czasie roztopów i gwałtownych deszczów, przybiera bardzo szybko i wznosi się na stóp 5 nad stan zwyczajny. 3. B. , raka, bierze początek we wsi Ryczki, w pow. biłgorajskim, płynie z południa w kierunku wschod. półn. i przebiegłszy pszeszło pół mili, wpada pod wsią Kusze do rzeki Tutki z lewego brzegu. Spadek jej wolny, płynie kręto w otwartej równinie, brzegi zarosłe krzakami, dno piaszczyste; największa głębokość łokci 2, szerokość łokci 3. 4. B. , rzka, wypływa ze stawów pod klasztorem jędrzejowskim, w pow. jędrzejowskim, a przepływając przez Jędrzejów, około wsi Wolica, Rakowa, Chwaście, Mścina, wpada do Nidy z prawego jej brzegu, pod wsią Borczowice. Długość jej 1 1 2 mili, szerokość od 8 do 18 stóp, głębokość średnia cali 10. Płynie gruntem piaszczystym lub rędzinnym, brzegi ma naprzemian to niskie to wysokie, po nawalnych deszczach wzbiera do znacznej wysokości i zalewa okoliczne łąki i pola. Za Jędrzejowem wchodzi do stawu, przy którym jest młyn, zwany Całoszyn. W obrębie dóbr rządowych Wolica tworzy staw, przy którym urządzony młyn i tartak, zwany Kruk. Brzeźnica, 1. os. , przedtem msto nad rz. Pichną, pow. noworadomski, gm. i par t. n. , przy trakcie z Radomska do Wielunia, posiada kościół par. , sąd gminny okr. II, urząd gminny, szkołę, stacyą pocztową, odległą od miasta Radomska 18 w. W 1827 r. było tu 152 dm. i 1393 mk. W 1859 r. 228 dm. i 1282 mk. , obecnie 178 dm. i 1512 mk. Do miasta należy 1393 morg. ziemi. Miasto B. założone zostało w r. 1295 przez Leszka Czarnego księcia sieradzkiego, który w r. 1287 zostawszy księciem krakowskim i sandomierskim, osadę na inne miejsce przeniósł i nazwał ją Nową Brzeźnicą. Zamek tu niegdyś istniejący przebudował i umocnił król Kazimierz Wielki; następca jego Ludwik oddał B. wraz z okolicznemi wioskami Władysławowi księciu opolskiemu w lenne posiadanie w r. 1370, którą te darowiznę Władysław Jagiełło z powodu, że lennik na okoliczne miasta napadał i kupców przejeżdżających napastował, unieważnił i miasto Koronie przywrócił. Miejsce to pamiętne jest urodzeniem w r. 1415 Jana Długosza, ojca naszych kronikarzy, którego ojciec był rządcą tego miasta praefectus. Na mocy konstytucyi z roku 1717 starostwo brzeźnickie płaciło wtedy 1288 złp. kwarty, oddane zostało na wieczne czasy księżom paulinom częstochowskim, na koszta utrzymania twierdzy na JasnejGórze. Starożytny i budową swoją odznaczający się kościół parafialny tutejszy, stojący w Starem Mieście pod wezwaniem św. Stanisława, jest dziełem XIV wieku, ale data erekcyi jego jest niewiadoma; stawiany jest z cegły bez tynku, kryty dachówką włoską; z boku przy północnej ścianie części kapłańskiej ma przymurowaną dosyć wysoką dzwonnicę. We wszystkich tych szczegółach starożytne piętno budowy dochował, chociaż wewnątrz jest bardzo ubogi; drugi kościółek św. Ducha, w Nowem Mieście, teraz zupełnie opuszczony, jest także dawną fundacyą. Na belce ma on podobno datę 1117 r. , zostawał jakiś czas w ręku różnowierców, rzeźby jakie w nim jeszcze pozostały noszą na sobie cechę pierwszych lat XVI wieku. Z murów, któremi miasto przez Kazimierza Wielkiego było otoczone, żadnego już śladu nie zostało. Po zamku zachował się w nazwie ulicy zamkowej. B. jest też miejscem urodzenia Marcina Molskiego, znanego wierszopisarza z XVIII w. Gmina B. posiada s. gm. okr. II, urząd gminny i st. poczt. w os. Brzeźnicy. Par. B. dek. noworadomskiego 4118 dusz liczy. 2. B. stara, wś i folw. , majorat, z przysiołkiem i młynem Borowiec, pow. noworadomski, gm. i par. Brzeźnica. R. 1827 B. liczyła 13 dm. , 105 mk. , obecnie ma 40 dm. , 215 mk. , rozległości 985 morg. 3. B. , wś, pow. sieradzki, gm. Majaczewice, parafia Stolec, rozległości morg. 188 w posiadaniu włościan, ludności 125. B. należała niegdyś do dóbr Gronów. 4. B. , wś poduchowna, pow. kozienicki, gm. i par. t. n. Leży o 6 w. na połd. wsch. od Kozienic, przy drodze do Sieciechowa. Posiada kościół par. murowany, urząd gminny. W 1827 r. było tu 41 dm. i 279 mk. , obecnie 53 dm. , 376. mk. i 1113 morg. ziemi. Kościół paraf. drewniany istniał tu w 15 w. ; należało do niego i miasto Sieciechów Długosz, III, 263. Gm. B. ludn. 3539, przestrzeni 9915, w tern dwor. ziemi 2227 morg. , s. gm. okr. I i st. p. w m. Kozienicach o 5 w. W skład gm. wchodzą Brzeźnica, Drachlica, Janików, KępaWilczyńska, Leśna rzeka, Mozolice, Ostrów, Psary, Ruda, Sam wodze, Słowiki, Śmietanki, Stachów, Staszów i Tyszyńskawólka. Par. B. dek kozienickiego 3009 dusz liczy. 5. B. , wś, pow. konecki, gm. i par. Gowarczów. W 1827 r. było tu 21 dm. . 147 mk. 6. B. bychawską, wś, pow. lubartowski, gmina Tarło, parafia Ostrów; od rz. Wieprza odl. w. 6, od Lubartowa w 12, od B. Książęcej w. 4. Rozległość ogólna morgów 1554. Graniczy z wsiami Jamy, Babianka, Zabiele, Tarło, Niedźwiada, Berejów, Kaznów i Brzeźnica książęca. Ma 21 dm. A. T. 7. B. książęca, wś, pow. lubartowski, gm. Mierzwin, par. Grudzyny. Własność Banku Polskiego, Brzeziec Brzeziec Brzezienko Brzeźmierz Brzezina Brzeźna Brzeźniak Brzeźnica