Bruk wedle Kętrz. , po niem. Bruck, w wyk. urzęd. i w dok. z r. 1409 Bruch, wś szlach. ze szkołą, gm. i urzęd. stanu cyw. ; par. Pozylia, od st. p. i tel. Kiszpork 6, 05 kil. , pow. sztumski, 356. 02 ha. 291, 49 r. orn. i ogr. , 42, 44 ł, 8, 26 past. , 3, 63 wody rozl. ; hodowla westfryskiej i wilstermarskiej rasy, znaczna mleczarnia, rocznie licytacya jałowizny; 9 dm. , 123 mk. , 113 kat. W połowie XVII st. należy do rodziny Łosiów aż pod koniec rządów polskich, r. 1772 właśc. Teodor Sierakowski, 1804 w ręku Łyskowskich, oszacowana na 59, 484 tal. ; w 1821 r. jeszcze Łyskowskich. W pobliżu wś Bruckie Żuławy, niem. BruchscheNiederung, 660 m. rozl. , 134 mk. , 46 kat. Brukenthal, ob. Bruckenthal. Braki, wś, pow. kalwaryjski, gm. Raudań, par. Kalwarya; 11 dm. , 48 mk. Bruki, niem. Blottobruch, ob. Błoto. Brukniewo, Bruchniewo, niem. Brueckenau, kol. , pow. świecki, par. Lubiewo. Brulewo, os. , pow. kościerski, st. p. Skarszewy. Bralin, wś szlachecka, pow. łomżyński, gm. i par, Śniadowo. Brulino, okolica szlachecka, pow. ostrowski, gm. SzulborzeKoty, par. Czyżewo. W obrębie jej leżą B. Koski, wś i folw. , obszaru 600 morg. ; B. Oprawczyki wś szlachecka i folw. , 3 dm. , 28 mk. ; B. Lipskie, wś włośc, i szlach. , 67 mk. ; B. Piwki, wś szlach. , 6 dm. i 51 mk. ; B. Storozumy, wś szlach. Okolica B. jest gniazdem rodziny Brulińskich. Brammeisen, ob. Czajkowo. Brumowice, ob. Krnow. Brumplac, ob. Szwarzkop. Brunary, niższe i wyższe, wsie w Galicyi, pow. grybowski, rozl. 2025 morg. , w tern 1246 m. roli ornej, 118 dm. , 689 mk. , narodowości ruskiej; paraf. grecka w miejscu. Kościół paraf. pod wezwaniem św. Michała, szkoła ludowa jednoklasowa. B. leżą w wysokich górach; gleba owsiana. Obszar dworski jest własnością funduszu religijnego. Brunau, ob. Brunowo, Kończewice i Grzywna. Brunawa, ob. Brunowiszki. Brune, ob. Bruny. Brunendorf, wś, pow. gródecki, o 3 kil. od Gródka, par. rz. kat. Gródek. Brunk, Brunke, ob. Bronikowo. Brunów, ob. Bronów na Szląsku austr. Brunowiszki, po żm. Brunawa, mko pryw. w pow. poniewieskim, nad Niemenkiem, o 75 w. od Poniewieża. Paraf. kościół katol. św. Jana Chrzciciela, 1773 r. wzniesiony z drzewa przez oby w. Brunowę. Parafia katol. dekanatu poniewieskiego dusz 1822. Brunowo, lub Bronowo, niem. Brunau, 1. Lipe. Dobra B. składują się z folwarkow Brudzew, Bolimów i Graniczki, i graniczą z Bli zanowem, Grójcem, Choczem i Lipem. Rozle głość ogólna dóbr tych m. 4456, a mianowicie folwark Brudzew m. 3808, w czem gruntów ornych m. 740, łąk m. 230, pastwisk m. 17, lasu m. 2729, nieużytki, drogi i t. p. m. 82; Bolimów m. 404, w czem ziemi ornej m. 353, łąk m. 26, lasu m. 15, nieużytków m. 10; Graniczki m. 244, w tern ziemi ornej m. 175, łąk m. 28, lasu m. 34, nieużytków m. 7. Parafia B. dek. kaliskiego, dawniej stawiszyńskiego, liczy dusz 1690. Gmina B. należy do s. gm. okr. II w Stawiszynie. Według Dykcyonarza Echarda ten B. jest dawnem gniazdem Brudzewskich; tu więc mógł się urodzić Wojciech Brudzewski, nie zaś w B. kolskim, 3. B. , wieś, powiat sieradzki, gmina Gruszczyce, parafia Wągłczew, o 16 wiorst od Sieradza, rozległości 348 m. , z tego 309 roli dwor skiej; 163 mk. St. Ch. , Br. Ch. i A. T. Brudzew, ob. Brudzewo. Brudzewice, wś rządowa, pow. opoczyński, gm, Ossa, par. Studzianna. Istniał tu kościół parafialny niedawno spalony, dotąd nieodbudowany i nabożeństwo odprawia się w Studzianny. W 1827 r. było tu 70 dm. i 507 mk. , obe cnie 82 dm. , 559 mk. , 643 m. ziemi dworskiej i 2061 ziemi włośc. Par. B. dek. opoczyń skiego 2426 dusz liczy. Br. Ch. Brudzewko, 1. wś i folw. 435 m. rozl. , pow. gnieźnieński; 8 dm. , 85 mk. , 37 ew. , 48 kat. , 37 analf. St. poczt. Kiszkowo Welnau o 3 kil. , st. kol. żel. Chwałkowo Weissenburg o 15 kil. , Pobiedziska Pudewitz o 13 kil. 2. B. , wś, pow międzyrzecki, zniemczona na Brausendorf. M. St. Brudzewo, Brudzew, domin. , pow. wrzesiński, 2783 m. rozl. , 16 dm. , 240 mk. , 7 ew. , 233 kat. , 101 analf. ; st. poczt. Strzałkowo o 6 kil. , st. kol. żel. Września o 14 kil. Brudzewo, Bruzdzewo, niem. Brusdau, wś, pow. wejherowski, st. p. Puck, par. Puck, o 2 mile od Wejherowa. R. 1394 komtur gdański Jan Rumpenheim nadał tej wsi prawo chełmińskie i 31 włók roli. Brudzędy, ob. Brudzendy. Brudzice, wś, pow. noworadomski, gmina Brudzice, par. Lgota wielka. Leży na drodze ze Sulmierzyc do Kamińska. Gmina B. należy do a. gm. okr. II w os. Brzeźnica; st. p. w N. Radomsku, o 14 wiorst; 3582 ludności, Brudzieniec, jezioro w dobrach Stulno, niedaleko jez. Brudno, w pow. włodawskim, leży w zlewie Bugu, ma 33 m. rozl. Brudzki, niem. Koenigsthal, wś, pow. inowrocławski, 15 dm. , 127 mk. , 111 ew. 16 kat. , 31 analf. Brudzów, wś, pow. kielecki, gm. Morawica, par. Lisów, z folwarkiem Zaborze, od Chmielnika odl. w. 10, od drogi bitej kieleckobuskiej w. 2. Rozległość ogólna m. 1930, w czem ziemi włościańskiej m. 485. Grani czy z Górkami, Lisowem, Morawicą i Radomi nem. Trzy stawy, młyn wodny, pokłady ka mienia wapiennego i piaskowca. R. 1827 by ło tu 28 dm. , 187 mk. A. T. Brudzyń, wś, pow. kolski, gm. i par. Bru dzew, z folw. Smolina i Izabelin, przy drodze bitej kaliskowarsz. , od m. Koła odl w. 14, od Turku w. 10, graniczy z Wolą Rozostową, Marulewem, Brudzewem i Rusosicami. Folw. B. rozległy m. 555, Smolina m. 1714, Izabelin erygowany w r. 1868 m. 218; ogółem ziemi folwarcznej m. 2487, z czego ornej m. 1022, łąk m. 167, pastwisk m. 82, ogrodów m. 10, pod wodami m. 7, pod zabudowaniami m. 6; w lasach na Smolinie m. 1028, w zaroślach m. 115, w drogach i nieużytkach m. 50. Dy mów folwarcz. 9, innych zabudowań gospo darczych 12. Hodowla inwentarzy, zwła szcza koni, oraz gospodarstwo rolne, leśne i ogrodowe w stanie kwitnącym; piękne murowane zabudowania ekonomiczne; dwór ob szerny architektury pałacowej. A. T. Brudzyń, 1. wś, pow. wągrowiecki, 15 dm. ; 213 mk. , 3 ew. , 210 kat. , 52 analf. 2. B. , domin. , pow. wągrowiecki; 3214 m. rozl. , 4 miejsc 1 B. , 2 folw. Dziękczyn, 3 Puzdrowieć, 4 osada Łapay; 18 dm. , 240 mk. , 11 ew. , 229 kal. , 89 analf. St. poczt. Janówiec o 3 kil. , st. kol. żel. Gniezno o 15 kil. Wła sność Jana Moszczeńskiego, M. St. Brudzyno, wś, pow. płocki, gra. i parafia Góra, należy do drobnej szlachty, która posia da tu 187 m. ziemi; 6 dm. i 61 mk. ; reszta gruntów należy do włościan. B. Chu. Brueck, Mostow, Mosten, ob. Mosty. Brueckenau, ob. Brukniewo. Brueckendorf, ob. Mostkowa. Brueckenkopf, ob. Paterek. Bruehlsdorf czyli Bruelendorf, ob. Ryczywieś. Bruekken, ob. Mostowe olędry. Bruenn, ob. Berno i Bremo, Brueskow, ob. Brzóskowo. Bruesten, ob. Bruesterort. Bruestenowo, ob. Bursztynowo. Bruesterort, latarnia morska nad Baltykiem i miejsce połowu bursztynu, 32 metry u. p. m. wzniesione, pow. fiszhuski, st. p. Heiligen Kreutz. Od B. do Pilawy najobfitszy połów bursztynu. Bruiszen niem. , kilka wsi i n. w Prusiech wschodnich; jedna w pow. szyłokarczemskim, zwana też inaczej BartelBroszien lub Michel Radwill; draga w tymże pow. o potrójnej nazwie BruiszPakull, Kenkeln lub Rumszen; trzecia w pow. ragneckim; czwarta w pilkaleńskim. B. i Brunówko, lub Bronowo i Bronówko, niem. Grossi KleinBrunau, wś i dobra szlach. , pow. suski, st. p. Susz, par. Iława. Brunowo ma 988 ha. rozl. , 277 mk. , 2 kat. a Brunówko 216 m. rozl. , 24 mk. ewang. 2. B. , wś, pow. malborski, st. p. Nowodwór. Brunsberg, Brunsberga, Brunsberk, niegdyś Braniewo, niem. Braumherg, miasto powiatowe okręgu regencyjnego królewieckiego w Prusiech Wschodnich, nad rz. Pasargą, handlowe, ma 11040 mk. , gimnazyum katolickie, seminaryum duchowne liceum i nauczycielskie katolickie, stacyą poczt, stacyą dr. żel. z Tczewa do Królewca, o 62 kil. od Królewca, jarmarków 9 na rok. Krzyżacy, podbiwszy Prusaków i do wiary chrześciańskiej przymusiwszy, dla utrzymania ich w karbach posłuszeństwa zamków kilka wystawili w roku 1255 i takowe swojem wojskiem osadzili. Brunsberg wtenczas wziął swój początek i tak na cześć Brunona biskupa praskiego, który z nimi podbijał nowo zdobyte kraje, przezwany został. Miasto to pierwotnie przeznaczone było na stolice biskupstwa warmińskiego; z tego powodu Anzelm najpierwszy biskup wystawił tutaj kościół katedralny na cześć św. Andrzeja, umieścił przy nim 4 prałatów i 16 kanoników. Lecz Prusacy, podbici niedawno, niechętnie znosili obcych niewolę i r. 1261 w ogólnem powstaniu zniósłszy wojsko krzyżaków, rzucili się na miasto i zamek przez tychże wystawiony. Wtenczas to dobywając Brunsberga wszelkiemi sposobami przez dni ośm, gdy w otwartym boju niczego dokazać nie mogli, użyli fortelu i skryli się w lasach, czem ubiezpieczeni krzyżacy wyszli z końmi na paszę. Nieprzyjaciel napadł wtedy na nich, a krzyżacy, przerażeni na nowo rozpoczętem oblężeniem, zapalili twierdzę razem z miastem i sami z biskupem Anzelmem potajemnie ujechali do Elbląga. Odbudował B. w r. 1276 Jan Fleming z Lubeki, brat Henryka I. Odtąd miasto zaczęło się wznosić. W r. 1348 biskup Herman Liebenstein zbudował nowe miasto, które, z powodu wygodnego położenia, policzone zostało do rzędu miast hanzeatyckich. Bo zamożności miasta przyczyniło się przebywanie w niem mistrzów krzyżackich. Zajęte w 1461 r. pod berło polskie, zachowało stan pomyślny i dlatego nie chciało się w 1519 r. poddać Albertowi margrabiemu brandenburskiemu, który, wypowiedziawszy wojnę wujowi swemu Zygmuntowi I, opanował B. i osadził w nim liczną załogę. Wysłano wtedy Mikołaja Firleja, wojewodę sandomierskiego, który obiegł B. , ale, dla braku ludzi, nie mógł go odzyskać. W 1565 r. kardynał Hozyusz, biskup warmiński, dla zapobieżenia szerzącej się w swej dyecezyi nauce Lutra, sprowadziwszy tu jezuitów, uposażył i założył kolegium i seminaryum. Brudzew Bruk Brukenthal Bruki Brukniewo Brulewo Brulino Brumowice Brumplac Brunary Brunau Brunawa Brune Brunendorf Brunk Brunów Brunowiszki Brunowo Brudzew Brudzewice Brudzewko Brudzewo Brudzędy Brudzice Brudzieniec Brudzki Brudzów Brudzyń Brudzyno Brueck Brueckenau Brueckendorf Brueckenkopf Bruehlsdorf Bruekken Bruenn Brueskow Bruesten Bruestenowo Bruesterort Bruiszen Brunsberg