zienicki, gm. i par. Tczów, obecnie 704 mk. i dom. 83; w 1827 r. było 538 mieszk. , 80 dom. Włościanie mają 1509 mórg ziemi. Bartodzieje, 1 niem. Bartelsee, wieś idomin. , pow. wągrowiecki, 760 morg. rozl. , 13 dm. , 153 mk. , 77 ew. , 76 kat. , 39 analf. , st. p. i gośc. Wągrowiec o 4 kil. , st. kol. żel. Rogoźno o 6 kil. 2. B. Małe, KleinBartelsee, wieś, pow. bydgoski, 2 miejsc B. i leśnictwo Smuga; 176 dm. , 1900 mk. , 1250 ew. , 650 kat. 517 analf. 3. B. Wielkie, GrossBartelsee, wieś, pow. bydgoski, 34 dm. , 331 mk. , 251 ew. , 80 kat; 65 analf. Bartodziejewice, osada, pow. inowrocławski, ob. Gaj. Bartojcie, wś, pow. trocki, o 2 w. od stacyi Koszedary. Bartołdowice, ob. Bartowice na Szląsku austr. Bartołdy, wś, pow. ciechanowski, gm. t. n. , par. Zielona, na prawo od drogi bitej z Ciechanowa do Przasnysza, o 6 w. na połd. zach od Pzasnysza, ma 200 mk. , drobni właściciele, wiatrak. Gmina B. należy do s. gm. okr. II w Opinogórze, st. p. w Przasnyszu, odległa od Ciechanowa wiorst 14. Szkółek w gminie 3, ludność 3648. Bartółty małe, po niem. Kein Bartelsdorf, wś, pow. olsztyński. Bartołty wielkie, po niem. GrossBartels dorf, wś kośc. katolicka, pow. olsztyński, dawniej była w posiadaniu familii Kromerów, pokrewnej z Kromerem bisk. warmińskim i dotąd żyją w B. Kromerowie. Do parafii B. należą wsie B. , Leszno, Marcinkowo, Kierzbuń, Południowo, Grabowo, Pirk. Bartonia, in. Barcka Ziemia ob. BartosfaIva, ob. Bartoszowce. Bartosz, jez. , pow. krotoszyński. Bartosze, 2 folw. w pow. lublinieckim. 1 w pobliżu Cieszowy. 2 pod Kosięcinem, dziś zniesiony; pozostała tylko nazwa pola. Bartosze, niem. Bartossen, wś, pow. ełcki, niedaleko Ełku. Bartoszew, wś rządowa, pow. krasnostawski, gm. Izbica opuszczona u Zinberga. Bartoszewice, 1. wieś, pow. krobski, 13 dm. , 70 mk. , 21 ew. , 49 kat. , 16 analf. 2. B. , domin. , pow. krobski, 1548 morg. rozl. , 10 dm. , 148 mk. , 44 ew. , 104 kat. , 49 analf. , stac. p. Jutrosin o 4 kil. , gośc. w miejscu, stac. kol. żel. Rawicz o 19 kil. Bartoszewice, niem. Bartoschewicz, wś rycerska, pow. chełmiński, niedaleko Wąbrzeźna, par. Płużnica. Bartoszewiny, wś poduchowna, pow. opatowski, gm. i par. Słupia Nowa, u stóp góry Stokrzyskiej od połd. , śród lasów. W 1827 posiadała 14 dom i 127 mieszk. , obecnie 31 domów. Bartoszki, 1. niem. Bartcschken, wś, pow. niborski, niedaleko Niborga. 2. B. , wś, pow. szczycieński. Bartoszów, niem. Barschdorf, wś, pow. lignicki. Bartoszowce, po węg. Bartosfalva, wieś w hrabstwie szaryskiem Węg. , kościół katol. flial, łąki, pastwiska, lasy, 518 mk. Bartoszowe, wś, pow. lipnowski, gm. Obrowo, rozl. 218 mórg. , 10 dm. , 88 mk. Bartoszówka, wś, pow. rawski, gm. Gortatowice, par. Sierzchowy. Na prawo od drogi bitej z Rawy do NowegoMiasta. W 1827 miała 27 dm. i 189 mieszk. Do dóbr B. należą wsie B. , Mroczkowice i Wiechniewice. Bartoszy las, Bartoszów las, wś, pow. kościerski. par. Stara Kiszewa. Bartoszyce, Barsztyn, niem. Bartemstein, miasto, pow. frylądzki, nad Łyną, liczy 6500 mk. , ma gimnazyum, 7 jarmarków, st. p. , st. dr. żel. z Królewca do Korschen, o 58 kil. od Królewca, posiadało niegdyś zamek w komturacie Balgi, założone 1326 przez komtura Dytrycha von Altenburg. Roku 1656 zjechali się tutaj Gustaw Adolf król szwedzki, z elektorem brandeburskim, Fryderykiem Wilhelmem. Miasto to dawniej nazywano także Bartelstein, a to na pamiątkę biskupa Bartłomieja zapewne sambieńskiego, który się wiele przyłożył do nawrócenia Prusaków. Statua tegoż biskupa kamienna, ukrywała się długo w ciemnym i nieznanym zakątku, dopiero 1767 r. ustawioną została na rynku, na pięknym postumencie. Miasto to w 1852 r. liczyło 3, 600 mieszkańców. Bartoszyszki, dobra, pow. maryampolski, na początku bieżącego stulecia należały do Andrzeja Józefa Ńorejki; od niego nabył je Samuel Szulc, i dotąd w rodzinie Szulców zostają. Bartów, rz. przymorska między Niemnem a Dźwiną, ma źródła blizko źródeł Sałanty, na półn. od jez. Płotele, płynie do Masiad ze wschodu na zach. , potem skręca się ku półn. aż do Szkud, a ztąd znowu ku wielkiemu zachodowi, i wpada do Lipawskiego jeziora w południowem jego zakończeniu. Wody tej rzeczki łączą się strugą Tosecz z jeziorem Papen, po za przymorskiemi wzgórkami, leżącem na południu od Lipawy, a Lipawskie jezioro, do którego Bartów wpada, ulewa swe wody do portu lipawskiego pod miastem tegoż nazwiska. Do Bartowa wpada pod Szkudami od prawego brzegu naprzód Luba z rzeką Szatawą i Gunton, następnie Rumbi ż Pizarosiem, do którego jeszcze uchodzi Sartis i Kal; następnie do Bartowa uchodzi struga płynąca od wsi Brusel w połączeniu z pograniczną Saryą, do której z prawego brzegu wpada znowu Wisdwid i Gulbena, a następnie Wartaga z lewego zaś brzegu wpada powyżej Szkud do Bartowa Erła, z połud. płynąca, a następnie rzeczka Tosecz, która pośrednio łączy Bartów z jeziorem Papen. B. ma 85 w. dług. , z tego 30 w. w gub. kowieńskiej. Spławna tylko w Kurlandyi; w czasie silnych wiatrów morskich wzbiera W. Pol i Siemienow. F. S. Bartów Górny, niem. OberBartau, wś, pow. hazenpocki, gub. kurlandzka, o 179 w. od Mitawy, nad rz Bartów, b. st. p. Bartowice, Bartułtowice, Bartelsdorf, wieś pow, frydeckiego, na Szląsku austr. , w par. kat. Szonów; rozl. morg. 1495, ludn. 1191. Bartsch, ob. Barycz. Bartschin niem. , przezwano tak Barcin ob. . Bartschkienen, Bartschkehmen, Bartzhienen, Bartzkehmen, Bartscheiten, kilka wsi w półn. wschodnich powiatach Prus Wschodnich. Bartułtowice, ob. Bartowice. Bartuszuny, wś, pow. trocki. Barty, ob. Barciany. Bartya, ob. Barcka Ziemia. Baruchowo, wś, pow. włocławski, gm t. n. , par. Kłótno. W 1827 liczyła 21 dom. i 174 mieszk. Dobra B. mają obszaru 4169 mórg. W skład ich wchodzą Kretki, Leonowo, Trzebowo, Lubiaty Czarne, Trzebówek, Zakrzewo, Zakrzewiec, Okna, Skrzynki, Skrzyneczki, Strzały, Radziszewo, Cieślikowo. Gmina B. należy do s. gm. okr. II i st. poczt. w os. Kowal, odl. od Włocławka 21 wiorst. W gminie znajduje się gorzelnia, cegielnia, kopalnia torfu, szkoła początkowa. Urząd gm. w Kłótnie, ludn. 4155, rozległość gruntów dominialnych 10215 mórg. Barucie, niem. Baruthe, wś, pow. oleśnicki, parafia katol. w Miękinowie. Barupa, Barupie, Barupis, rz. , lewy dopływ Niewiaży, przyjmuje z lewej strony Meklę z Urką. Baruszowice, lub Bugarć, niem. Baumgarten, wś, pow. olawski, par. olawska, w pobliżu rzek Oli i Odry, z obszernym szpitalem powiatowym. Por. Porusowice. Baruthe, ob. Barucie. Barutherberg, ob. Barska hora. Barwałd dolny, średni i górny, trzy wsie, pisane też Berwald, Bernwald, pow. wadowicki, mają 3569 morgów rozl. , 412 domów, 2224 dusz, parafia starodawna dek. wadowicki w Barwałdzie dolnym 2430 wiernych, istniejąca przed 1512 r. ; kościół drewniany Ń. M. Panny. Położenie pagórkowate, przy gościńcu z Wadowic do Krakowa. Kamieniołomy. Ponad wioskami, na górze Żar zwanej, widać szczątki dawnego zamku. Mieszkał w nim Włodek Skrzyński, który wspólnie z żoną swą Katarzyną rozbojem się bawił. Po śmierci Włodka, gdy żona jego nie porzuciła swego rzemiosła, została z rozkazu Kazimierza JagielońSłownik Geograficzny. Zeszyt II. czyka ujęta i stracona, a zamek zburzony. Później użył Mikołaj Zebrzydowski gruzów zamczyska barwałdzkiego do zbudowania ka plicy św. Magdaleny na tejże górze, teraz pu stelni. M. M. Barwenkowo, słoboda, pow. iziumski, gub. charkowska, st. p. O trzy czwarte wiorsty leży B. , stacya drogi żel. kurskocharkowsko azowskiej. Barwienen, ob. Barwiny. Barwik, folw. , pow. kartuski, par. Przodkowo. BarwikiJurgiele, wś szlach. , nad rz. Stok, pow. kolneński, gm. Kubra, par. Przytuły. Wspomniana w dokumencie z 1437 r. Barwinek, wś, pow. krośnieński, 1992 m. rozl. , w tern 995 morg lasu, 68 dm. , 477 dusz, ludność przeważnie ruska; par. łacińska o 14 kil. w Dukli, grecka w Zyndranowej, leży na najwyższym punkcie wąwozu prowadzącego na Węgry, przy gościńcu rządowym dukielsko węgierskim. Za wsią ciągnie się granica węgierska, przy której znajdowały się dawniej zabudowania celne, teraz opuszczone; tartak parowy i fabryka zapałek. M. M. Barwinek, 1. Przysiołek wsi Lis w pow. lublinieckim. 2. B. , młyn wodny w dobrach Rozmierka, pow. wielkostrzelecki. Barwinek, także Obszaną wodą i Ostroszem zwany, potok górski wytryskujący w Beski dzie lesistym z pod samego grzbietu na połu dniowowschodnim stoku góry, zwanej Studenym Wierchem, w obr. gminy Barwinka, w pow. Krosno. Płynie zrazu głębokim paro wem w kierunku połud. wsch. , równolegle do głównego grzbietu Beskidu, poczem zwraca się p. n. Obszanej wody na północny wschód; we wsi Barwinku, przerznąwszy gościniec dukielski prowadzący na Węgry, płynie ku pół nocy p. n. Barwinku, także Ostroszu, i przy brawszy z lewego brzegu potok Szeroki, po przeszło jednomilowym biegu w obrębie gminy Tulawy uchodzi do Sołotwiny, dopływu Jasiołki. Br. G. Barwinik, jezioro małych rozmiarów, pow. suwalski, przy wsi Potopy, przepływa przez nie rz. Potopka. Barwiny, niem. Barwienen, wieś, powiat olsztyński, niedaleko st. p. Biesselen. Baryca, Barycz, Barcz, niem. Bartsch, rzeka, dopływ Odry z prawej strony, ma swoje źrodło w stawach niedaleko Grabowa nad Prosną w powiecie odolanowskim, mija Uciechowo, Odolanów, płynie wzdłuż półn. stoków wyżyn trzebnickich od wschodu ku zachodowi, wpływa do Szląska w pow. mielickim, oblewa Straburek, Sulau, Herrnstadt i pod wsią Schwusen, o 2 mile powyżej W. Głogowy, uchodzi. Długość biegu w W. Ks. P. mil 6, w ogóle 22 mile. Od Mielicza spławna, bardzo rybna. 8 Bartodzieje Bartodzieje Bartodziejewice Bartojcie Bartołdowice Bartołdy Bartółty Bartonia BartosfaIva Bartosz Bartosze Bartoszew Bartoszewice Bartoszewiny Bartoszki Bartoszów Bartoszowce Bartoszowe Bartoszówka Bartoszy Bartoszyce Bartoszyszki Bartów Bartowice Bartsch Bartschin Bartschkienen Bartułtowice Bartuszuny Barty Bartya Baruchowo Barucie Barupa Baruszowice Baruthe Barutherberg Barwałd Barwenkowo Barwienen Barwik Barwiki Barwinek Barwinik Barwiny Baryca