92 Script. rer. pol. Przypisy do dyaryusza sejmu krak. 1553 93 Zaraz po śmierci ojca szle Zygmunt August Marcina Kromera, kanonika krakowskiego do Pawła IIIgo z. zawiadomieniem o swojem wstąpieniu na tron i obediencyą. Papież z swój strony szle księdza Martinengo z kondolencyą i powinszowaniem, żądając oraz od króla, aby jednego przynajmniej biskupa na sobór, z Trydentu do Bononii przeniesiony, wyprawił. Zygmunt August nie uczynił zadosyó temu żądaniu, może dla świeżo zawartego przymiorza z Cesarzem, z którym Paweł w coraz gorsze popadał stosunki. Po śmierci Pawła (l0go listopada 1549 r.) przedstawia Zygmunt August potrzebę jak najspieszniejszego zwołania soboru w Trydencie i wyboru papieża, któryby temu zwołaniu był chętnym, w poselstwie do Ferdynanda, powierzonem Andrzejowi Czarnkowskiemu, kanonikowi krakowskiemu. Akt sekretny dnia 6 grudnia z Krakowa datowany nosi na sobie cechy umiarkowanego a głębokiego zapatrywania się na te sprawy Samuela Maciejowskiego, ówczesnego kanclerza. 1. Z instrukcyi danej Czarnkowskiemu. Deploranda est omnino ac miseranda condicio nostrorum temporum, quibus magna in parte Christiani orbis perturbata religio, cum aliorum malorum fons et origo est, tum, quod nusquam inter homines tutaque fides et quod intestinis dissidiis seditionibus et rebellionibus regna et imperia exagitantur, viresque barbarorum et hostium Christiani nominis, dum Christianorum armis non reprimantur, in dies etiam augentur. Horum vero malorum levandorum atque adeo cum suis radicibus extirpandorum spem maxime in singulari Cesareae et Vestrae Mtibus, ab hominibus passim reponi, Serenissimus rex meus animadvertit, neque ignorat, cum utraque Mte aliquando et Divo parente suo hortanclo et rogando per nuncios ea de re actum esse. Compertumque habet, Mtibus Vris studium et voluntatem ad eam rem non defecisse: ceterum eventum adhuc tam piis conatibus non satis respondisse. Cum autem Pontifex maximus nuper vita excessisset, hortatur Ser. Rex meus Ser. Mtem Vram, ac sicut filius patrem charissimum, obnixe rogat, ut ipsa cum Cesarea Mte in eam curain atque cogitationem potissimum nunc incumbat, quo novus Pontifex ejusmodi creetur, qui posthabitis rebus omnibus, soli religioni restaurandae et ab omni labe purgandae, componendibus aut sedandis Christianorum inter ipsos dissidiis summa cura vacare non modo velit, vorum etiam possit, quandoquidem in Pontifice plurimum situm est. Quo Mtes Vrae tandem solitum piorum laborum et studiorum suorum fructum capiant. Ad quam rem Ser. Rex meus omne studium et operam suam, quatenus ea cuiquam usui possit esse, Mtibus Vestris ultro clefert, cum, quod ad earum voluntates libenter suam adjungat, tum pietatis et religionis gratia, in qua propuganda ac defendenda majorum suorum studia enituisse non ignorat, tum autem sua quoque et suorum causa, propterea quod ne suas quidem ditiones ab hac ista religionis calamitate et contaminatione prorsus inanes esse videt, persuadetque sibi, nec sibi servaturos esse lidem eos, qui Deo non servent. Quicquid igitur ista in parte Cesarea et Vestra Mtes fieri cum Sermo Regę Nro volent, nihil is recusabit, quod recte et cum dignitate praestare posset. Significabit autem V. R. Mtas plena fiducia, quid facto sit opus, aut quo ipse una cum Cesarea Mte voluntatem suam inclinet. Oświadczenie to przyszło zapóźno cum in horas novi Pontificis publicatio eajpectetur 1). Andrzej Czarnkowski pojechał z obediencyą do Juliusza III, obranego dnia 7 lutego 1550 r., w myśl cesarza Karola. Mniej gorliwy w ogóle 2 ), poświęcał Juliusz III niewiele troskliwości Polsce, nie wiedział co się w niej działo, czego najlepszym dowodem breve do Zygmunta Augusta w różowych kolorach stan religii w Polsce przedstawiające, umieszczone pod nr. 4. Tymczasem z roz- ) Odpowiedź dana Andrzejowi Czarnkowskiemu przez Ferd. (Arch. wied.).— 2) Ranke: Gesch. der róm. Papste, I, 280.