tione nostra est refutatum. Reservatio illa Turcarum principis, quae est a Mte Vestra in pactis conventis de prioribus quinquennalibus induciis, atque etiam de futuris si qua intercessissent, facta, a Polonis valde extenditur, ut sibi illi integrum quoque fuisse existiment ulteriores cum Tnrca pacisci inducias, etiamśi anteriores eis non sint servatae. Non ignorant instincto, Turcarum proximam in Lituania vastitatem, per Tataros et Valashos Moldavos esse factam. Verum illi, ut apparet, ad aerumnas et clades eas patienter propter majores forte difficultates connivent. Nos existimamus facile Polonos pacem nunc a Turcis accepturos, qui libenter proelia cum nationibus quibusdam per simulationem induciarum differunt, ut in terim per eam opportunitatem finitimas earum excindant. Quodsi forte fortuna pax Polonis a Tyranno Turcarum derogaretur tum eos nobiscum, vel contra animi eorum sententiam, extrema necessitas conjungeret. Et nihilominus in q.uemvis eventum Poloni hoc agent, si se nobiscum consociari voluerint (nisi nos fallimur) ut nova inter Majestates fiant pacta, per quas illis de Provincia Prussiae a Mte Vestra caveatur. Dicunt enim Gedanensem civitatem ad judiciam Camerae Imperialis esse citatum Postscriptum. Sunt in hoc Conventu nuncii nobilitates ac terrarum Regni Poloniae, qui corpus Regni repraesentant. Sed quod ad eos nobis praesentibus legatio nostra de ferendo auxilio non est relata, causa nobis illa allegatur, quod nuncii isti ni hil prorsus secum prius agi volunt, quam de petitione eis adversus ordinem Ecclesiasticum satisfiat. Et constat proculdubio Regi sua ratio, quod illlos audienciae nostrae publicae non adhibuerit  W tymże przypisku donoszą posłowie o pobycie w Piotrkowie podczas sejmu posłów Stefana wojewody mołdawskiego, z prośbą o pomoc, do czego Polacy żadnej nie przywiązują wiary. Przybył także podczas sejmu Iwon, którego Mołdawianie mają za prawego hospodara. Małej on od Polaków doznaje zachęty, a hetman Tarnowski poleca go względom króla rzymskiego, co w czasie wojny z Turcyą na dobre wyjść może. Tenże Tarnowski radzi, aby w razie wojny, Mołdawię (broniąc zapewne praw Iwona) uczynić jej teatrem. Zestawiwszy tę wiadomość Herbersteina z faktem, że tegoż samego roku, wbrew woli króla, a podczas pobytu jego w Prusiech książęcych Mikołaj Sieniawski wojewoda bełski i hetman polny koronny wprowadził na hospodarstwo mołdawskie Piotra Stolnika, którego zwą także Alexandrem, a który może być jedną z Herbersteinowskim Iwonem osobą; przychodzi się mimowoli do przypuszczenia, które w dalszych przypisach naszych niejedno znajdzie poparcie, że ruch mołdawski nie był bez związku z popieraną przez hetmana Tarnowskiego ligą austryackopolską przeciw Turkom. Str. 3. 5) Widzieliśmy, ze omieszkiwanie wielkie sądów W. K. M., widzieliśmy limitacye przeciwne prawom. Narzekania, że Zygmunt August nie czyni obowiązkom najwyższego sędziego, były powszechne. Słusznemi nie były, a brak wymiaru sprawiedliwości, najzgubniej oddziaływający na moralność ) społeczeństwa, pochodził raczej z wadliwości instytucyi sądowniczych. Król, jak świadczy sam text podanego przez nas dya- 1) Kromer in Descr. Pol. 174. Principe plurimis et variis judiciis distento et aliis midtis et gravibus tam ampli regni negotiis distracto, lites in maltos annos comperendinentur, non sine dolore et quaerimonia multorum, praesertim augescente