RYTM PO POGROMIENIU 315 LVI.

Szymon Szymonowicz:

Rytm po pogromieniu na teraźniejsze rozruchy. (Lutnia rokoszańska). Co czynisz, lutnio moja? Czemu strony twoje Umilkły, które przedtem lubo krwawe boje.

LVI. Rpsy: Cz. Nr. 339, k. 480; Dz. P. III Nr. 7, k. 315; Racz. Nr. 18 str. 228; Kr. Nr. 254, k. 202; Jag. Nr. 47/2, k. 26 i Nr. 102, str. 250; Ak. Nr. 792, k. 95; Pdr. «Biblioteka Ossolińskich» Poczet nowy, t. IV, str. 46 (wedle rpsu wilanowskiego Nr. 89, którego jednak wydawca nie miał w ręku). Późniejsze wydania (Węclewskiego: Sielanki. Chełmno 1864, i J. Łosia: Sielanki etc. w Bibl. Pis. Pol. Nr. 68. Kraków 1914) są przedrukiem z »Bibl. Ossolińskich)).

 Autorstwo Szymonowicza, podane w rpsie wilanowskim, nie może podlegać wątpliwości: i język i wierszowanie i polityczne zasady zbyt głośno za tern przemawiają. Inna rzecz tytuł. «Lutnia rokoszańska» znajduje się jedynie w rpsie wilanowskim, «Lutnia rokoszowa» w Jag. 102. zresztą wszędzie «Rytm po pogromieniu na teraźniejsze rozruchy», raz «Tragedya na teraźniejsze rozruchy» (Kr.) i raz »Rytm polski» (Ak. 792), co będzie dowolnem skróceniem niedbałego przepisywacza. Tytuł «Rytm po pogromieniu» i t. d. wydaje nam się pierwotnym już choćby ze względu na dodatek «na teraźniejsze rozruchy». «Lutnia rokoszowa» czy «rokoszań-ska» mogła zastąpić tytuł pierwotny wtedy, kiedy już i «pogromienie» (pod Guzowem) i «teraźniejsze rozruchy{SPECIAL_CHAR: >} należały do dalekiej przeszłości.

 Ogólne położenie polityczne w tym utworze jest niemal to samo, co w «Nenii» Miaskowskiego: mowa o odmianie króla (w. 98), ale ogromna większość narodu jej nie chce i dlatego

...widząc rozróżnienie Braciej swej i od ciebie, pana, odstąpienie, Zaraz pod twój bok pędem ogromnym skoczyli I onych przedsięwzięciu odpór uczynili (pod Guzowem). Ale tymczasem .... z okrętów wysiada Zły sąsiad, wszystkiemi już Inflantami włada, co nastąpiło w końcu sierpnia 1607 r. Że zaś w w. 102—3: ...kupami jadą, ... wielkie gromady Ściągają i jakoby biorą się do zwady jest już wzmianka o niedoszłej elekcyi rokoszańskiej pod Warszawą (w październiku 1607), i to w czasie teraźniejszym, przeto zyskujemy dość ścisłą datę powstania utworu: «Rytm» napisał Szymonowicz w pierwszych dniach października 1607 r.